Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2011, Blaðsíða 9

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 68
lyflæknissviði I og skurðlækningasviði var því öfugt farið. Heildarfjöldi
veikindafjarvista hjúkrunarfræðinga á sviðunum þremur voru um 4.000
dagar árið 2008.
Alyktanir: Niðurstöður benda ekki til þess að tengsl séu á milli
hjúkrunarþyngdar og starfsmannaveltu og veikindafjarvista hjúkrunar-
fræðinga. Nauðsynlegt er að skoða fleiri þætti í vinnu og vinnuumhverfi
hjúkrunarfræðinga í bráðaþjónustu sem geta haft áhrif á upplifun þeirra
á vinnu sinni og ánægju þeirra í starfi.
V-4 Að spyrða saman hjúkrunarfræði, verkfræði og tölvutækni til að
varpa Ijósi á vinnu hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða
Helga Bragadóttir1,2, Sigrún Gunnarsdóttir1, Helgi Þór Ingason3
’Hjúkrunarfræðideild HÍ, 2Landspítala, ^iðnaðarverkfræði-, vélaverkfræði- og
tölvunarfræðideild HÍ
helgabm@hi.is
Inngangur: Bent hefur verið á að auka þurfi skilvirkni og nýta betur
þekkingu í hjúkrun því þannig megi auka öryggi sjúklinga. Þar sem
hjúkrun á bráðadeildum er margbrotin vinna framkvæmd í flóknu
umhverfi hefur reynst torvelt að birta raunsanna mynd af henni og
áhrifaþáttum hennar. Fyrri athugunarrannsóknir hafa fyrst og fremst
safnað gögnum með blaði og penna, en takmarkanir slíkra rannsókna
eru að þær ná að mæla hluta viðfangsefnisins en ekki heildarmyndina.
Tilgangur þessa verkefnis var að þróa aðferð með hjálp tölvutækninnar
til safna gögnum sem lýstu vinnu og vinnuumhverfi hjúkrunarfræðinga
og sjúkraliða á bráða legudeildum svo greina mætti mögulegar úrbætur.
Efniviður og aðferðir: Spyrt var saman þekkingu í hjúkrunarfræði og
verkfræði og blönduð aðferð notuð til að þróa mælingar á vinnu og
vinnuumhverfi hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða á tölvutæku formi.
Þróunin fól meðal annars í sér greiningu á stöðluðum mælingum, þróun
gagnagrunns og viðmóts í handtölvu og prófun mælinga.
Niðurstöður: Mælingar af 8 vöktum hjúkrunarfræðinga og 10 vöktum
sjúkraliða sýndu að 83% af 127 stöðluðum atriðum vinnuathafna og
áhrifaþátta voru notuð einu sinni eða oftar, auk mælinga á ferðum
þátttakenda milli rýma á deild og tímamælinga sem voru sjálfvirkar
í tölvunni. Umtalsverðum gögnum var safnað á áreiðanlegan hátt.
Tölvutæku gögnin varpa ljósi á það hvers konar vinna er framkvæmd,
hvar, í hvaða röð og hvað hefur áhrif á vinnuna.
Alyktanir: Með því að spyrða saman þekkingu í hjúkrunarfræði
og verkfræði og með nýtingu tölvutækninnar var fundin ný leið til
gagnasöfnunar á flóknu viðfangsefni. Staðlaðar mælingar í handtölvu
þar sem eiginleikar tölvutækninnar eru nýttir veittu tækifæri til
gagnasöfnunar á umtalsverðum og flóknum gögnum samtímis á
skilvirkan hátt. Varpað var heillegri mynd en áður hefur verið sýnd
á vinnu og vinnuumhverfi hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða þar sem
greina má tækifæri til úrbóta.
V-5 Áhrifaþættir í vinnu hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða sem gætu
ógnað öryggi í heilbrigðisþjónustu
Helga Bragadóttir1-2, Sigrún Gunnarsdóttir1, Helgi Þór Ingason3
‘i ljúkrunarfræðideiid HÍ, 2Landspítala, 3iönaðarverkfræði-, vélaverkfræði- og
tölvunarfræðideild HÍ
helgabra@hi.is
Inngangur: Hjúkrun skiptir sköpum fyrir árangur meðferðar og afdrif
sjúklinga á sjúkrahúsum. Mönnun í hjúkrun, menntun hjúkrunar-
fræðinga og öruggt vinnuumhverfi er tengt öryggi sjúklinga og árangri
svo sem dánartíðni. Tilgangur rannsóknar var að varpa ljósi á vinnu
hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða og áhrifaþætti vinnunnar á bráða
legudeildum með það fyrir augum að bæta verkferla og vinnuumhverfi
svo veita megi sjúklingum betri og öruggari hjúkrun.
Efniviður og aðferðir: Um lýsandi rannsókn var að ræða þar sem
fer saman verkfræðileg og hjúkrunarfræðileg nálgun. Notuð var
blönduð aðferð og megindlegum og eigindlegum gögnum safnað með
athugunum og viðtölum. Gerðar voru vettvangsathuganir á fjórum
legudeildum Landspítalans 2008.
Niðurstöður: Átta vaktir hjúkrunarfræðinga og tíu vaktir sjúkraliða
sýna að mestur tími þeirra fer í beina og óbeina umönnun sjúklinga.
Tíð athyglisfærsla af einu verkefni á annað, tíð rof á vinnu, oft vegna
truflana og kerfisvilla, og tíðar hreyfingar milli staða bera vitni um að
vinna hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða er flókin og margþætt. Einkenni
vinnu hjúkrunarfræðinga og sjúkraliða er: 1) fjölverkavinnsla, 2) að vera
títt truflaður eða tafinn við vinnuna, 3) tíðar hreyfingar á milli staða til
að vinna vinnuna.
Ályktanir: Hjúkrun er í eðli sínu flókin og margþætt og því mikilvægt
að draga úr áhrifaþáttum í umhverfinu sem auka á tíðni athyglisfærslu,
rofa og tafa í vinnunni. Lagt er til að rýnt verði í niðurstöðumar með það
fyrir augum að greina tækifæri til umbóta á: 1) samstarfi starfsmanna,
s.s. úthlutun verkefna, samskiptum og upplýsingaflæði og -aðgengi; 2)
skipulagi vinnunnar, s.s. verkferlum innan deildar og sem ná til annarra
deilda sjúkrahússins og heilbrigðisþjónustunnar í heild; 3) skipulagi
deilda, s.s. staðsetningu rýma, birgða og vinnuaðstöðu.
V-6 Hjúkrunarþyngdar- og vinnuálagsmælingar á gjörgæsludeildum:
lýsandi rannsókn
Gunnar Helgason1, Helga Bragadóttir1-2
’Landspítalia, 2hjúkrunarfræðideild HÍ
helgabra@hi.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknar var að meta tvö mælitæki, Nursing
Activities Score (NAS) og aðlagað RAFAELA (sem samanstendur
af aðlöguðu Oulu hjúkrunarþyngdarmælitæki og PAONCIL vinnu-
álagsmælitæki).
Efniviður og aðferðir: Úrtak rannsóknarinnar var: 1) sjúklingar og 2)
hjúkrunarfræðingar á tveimur gjörgæsludeildum Landspítala og fór
gagnasöfnun rannsóknarinnar fram í janúar til febrúar 2009. Mælingar
fólust í: 1) forprófun og áreiðanleikamati á þýddum NAS og aðlöguðu
Oulu mælitækjum, 2) hjúkrunarþyngdarmælingum á sjúklingum
á gjörgæsludeildum með NAS og aðlöguðu Oulu mælitækjum,
3) vinnuálagsmælingum með PAONCIL mælitækinu og 4) mati
hjúkrunarfræðinga á NAS, aðlagaða Oulu, og PAONCIL mælitækjunum.
Niðurstöður: Áreiðanleiki mælitækjanna var metinn í forprófun
með samræmi svarenda og var samræmið 92% fyrir NAS og 78%
fyrir aðlagaða Oulu mælitækið. Framkvæmdar voru 341 hjúkrunar-
þyngdarmælingar á 98 sjúklingum. Tölfræðilega marktæk meðalsterk
jákvæð fylgni reyndist vera milli niðurstaðna úr NAS og aðlagaða
Oulu mælitækinu, r(341)=0,72, p=0,000. Meðaltals niðurstaða mælinga
með NAS mælitækinu var 73,6% (SD=24,2, miðgildi = 69%, möguleg
niðurstaða 0-177%) og 13,9 stig með Oulu mælitækinu (SD=3,4, miðgildi
14, möguleg niðurstaða 6-24 stig). Hærra hlutfall eða stig gefur aukna
hjúkrunarþyngd til kynna. I mælingum með PAONCIL mælitækinu
fengust 556 svör og var meðaltals stigun hjúkrunarfræðinga +0,50 (SD =
1,06, möguleg stigun -3 til +3 þar sem 0 þýðir ásættanlegt vinnuálag). I
48,1% mælinga mátu hjúkrunarfræðingar vinnuálag sitt ásættanlegt og
LÆKNAblaðið 2011/97 9