Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2011, Blaðsíða 33

V í S I N D I
A VORDOGUM
FYLGIRIT 68
Markmið: Að færa rök fyrir því að piRNA-PIWI varnarkerfið virki á
svæði aðlægt piRNA klösum.
Aðferðir: Til að prófa tilgátuna notuðum við þéttni metýltengds eins
basapara breytileika (mSNP) en við höfum áður sýnt fram á að mSNP er
merki fyrir DNA metýlun í kímlínu mannsins.
Niðurstöður: Við fundum marktækt hærri þéttni mSNP aðlægt piRNA
klösum í erfðamengi mannsins fyrir 1-16 Mb gluggastærðir. Við fvmdurn
magnsamband (dose-response) milli fjölda piRNA gena í piRNA klösum
og þéttni mSNP í aðlægum röðum upp að 16 Mb gluggastærð. Við
skilgreindum því næst há-metýluð LINE-1 gen. Fjöldi há-metýlaðra
LINE-1 gena á litningi hafði jákvæða fylgni við fjölda piRNA klasa á
sama litningi (r=0,41, P=0.05). Við skiptum erfðamenginu upp í 1-16 Mb
glugga. Þeir gluggar sem innihéldu piRNA klasa höfðu marktækt fleiri
há-metýluð LINE-1 gen en gluggar sem innihéldu ekki piRNA klasa. Að
lokum reyndist fjarlægð til næsta piRNA klasa vera marktækt styttri fyrir
há-metýluð LINE-1 gen samanborið við önnur LINE-1 gen (14.4 Mb sbr
16.1 Mb).
Ályktun: Niðurstöðumar styðja tilgátu okkar, þ.e. piRNA klasar virðast
miðla metýlun á LINE-1 stökklum á þeim litningi sem þær koma frá og
að háþéttni metýlun nái til allt að 16 Mb svæða aðlægt piRNA klösunum.
Kanna þarf orsakasamband með tiiraunum.
V-81 Notkun ættfræðigrunna í erfðaheilbrigðisþjónustu
Vigdís Stefánsdottir* 1 II'4, Óskar Þór Jóhannsson2 Heather Skirton3, Jón Jóhannes
Jónsson1 ■4
'Erfða- og sameindalæknisfræðideild Landspítala, 2lyflækningasviði Landspítala, 3University of
Plymouth, Plymouth, 4lífefna og sameindalíffræðistofa, læknadeild HÍ
vigdisst@landspitali.is
Inngangur: Notkun rafrænna ættfræðigrunna leiðir til þess að hægt er að
gera nákvæmari og stærri ættartré fyrir erfðaráðgjöf. Hægt er að tengja
ættfræðigrunna sérstökum sjúkdómagrunnum s.s. Krabbameinsskrá, til
að auka nákvæmni ættartrjáa og bæta áhættumat í erfðaráðgjöf.
Markmið: Kerfisbundin leit um notkun ættfræðigrunna í erfðaheil-
brigðisþjónustu.
Efniðviður og aðferðir: Leitað var með eftirfarandi leitarorðum:
"Genealogy database* AND genetic risk AND family history",
"Genealogy database* AND clinical genetics" , "Genealogy Database*
AND medical AND family history", "Cancer registry AND genetic
service", "Cancer registration AND clinical genetics AND genealogy",
"Database* AND family history AND genetic risk assessment",
"Genealogy database* AND cancer registry", "Database* AND genealogy
AND genetics", "Genealogy OR heraldry AND database", "Genetic
counsel* and clinical genetics AND genealogy" and "Cancer genetic
counsel* and genealogy".
Gagnasöfn: EbscoHost, PubMed, Web of Science, Ovid, og tilvísanir í
greinar sem fundust við leit.
Niðurstöður: Alls fundust 683 greinar. Af þeim var ein sem lýsti reynslu
af því að nota ættfræðigrunn krabbameinsskrár til stuðnings við
erfðaráðgjöf. í tveim öðrum greinum var lýst þeim möguleikum sem
bjóðast við notkun ættfræðigrunna í erfðaheilbrigðisþjónustu.
Ályktun: Þó svo talsvert margir rafrænir ættfræðigrunnar séu til, er
mjög lítið um birtar greinar þar sem lýst er áhrifum þess að nota þá
í erfðaheilbirgðisþjónustu. Það má mögulega rekja til þess að stífar
reglugerðir og takmarkanir eru á notkun upplýsinga af þessu tagi.
Þörf er á því að rannsaka kosti og galla þess að nota ættfræðigrunna í
almennri og erfðaheilbrigðisþjónustu.
V-82 Ehlers-Danlos heilkenni (tegund IV) á íslandi. Samband arf- og
svipgerðar
Signý Ásta Guðmundsdóttir1, Páll Helgi Möller1'2, Reynir Amgrímsson1-3
'Læknadeild HÍ, 2skurðlækningadeild, 'erfða- og sameindalæknisfræðideild Landspítala
pallm@landspitali.is
Inngangur: Ehlers-Danslos heilkenni af tegund IV (EDS-IV) er A-litnings
ríkjandi bandvefssjúkdómur með þekkta alvarlega fylgikvilla svo sem
æðarof, gamarof og rof á legi á meðgöngu. Á fslandi hefur ein fjölskylda
greinst með þennan sjúkdóm. Markmið rannsóknarinnar var að lýsa
svipgerð sjúkdómsins í þessari fjölskyldu og meta samband arf- og
svipgerðar tengdar stökkbreytingu sem ekki hefur verið lýst áður.
Efniviður og aðferðir: fslenskri fjölskyldu sem greinst hefur með EDS-IV
og stökkbreytingu í COL3A1 geni er lýst. Núlifandi EDS-IV greindum
einstaklingum (>18 ára) var boðin þátttaka í rannsókninni. Lagður
var fyrir spumingalisti um heilsufar, líkamshlutföll mæld og klínískar
ljósmyndir teknar. Sjúkra- og krufningaskýrslur voru yfirfamar. Lýsandi
tölfræði var notuð við samantekt á niðurstöðum. Svipgerðarkort var
útbúið fyrir arfgerðina sem lýsir sambandi svip- og arfgerðar.
Niðurstöður: Tíu einstaklingar voru greindir með klínísk svip-
gerðareinkenni EDS-IV og DNA greining staðfest í átta þeirra. Tveir
höfðu látist vegna æðarofs og einn greindist með ósæðarvíkkun. Tveir
fengu garnarof við 32 ára aldur með alvarlegum fylgikvillum. Algengust
voru einkenni frá æða- og stoðkerfi svo sem æðahnútar, ilsig og
langvarandi verkir.
Umræður: Svipgerð tengd brottfalli á 18 amínósýrum í þrístrandahelix
hluta kollagens III hefur talsverð áhrif á bandvef í æðum og innri
líffærum sem getur leitt til lífshættulegra veikinda. I þessari fjölskyldu
reyndust flest einkenni sjúkdómsins væg, sem eflaust skýrir hversu lengi
hann var ógreindur jafnvel þó feðgar hefðu látist ungir úr æðarofi og
mæðgur fengið gamarof, báðar við 32 ára aldur. Niðurstöður staðfesta
að EDS-IV sjúkdómur er alvarlegur með lífshættulegum fylgikvillum og
hárri dánartíðni.
V-83 Sameindaerfðafræðilegar rannsóknir á Cenani-Lenz syndactyly
heilkenni
Auður Elva Vignisdóttir1, Helga Hauksdóttir1-2, Reynir Amgrímsson1'2
I Læknadeild HÍ, 2erfða- og sameindalæknisfræðideild Landspítala
reynirar@landspitali.is
Inngangur: Cenani-Lenz heilkenni (CL) er erfðasjúkdómur með
samvexti á fingrum og tám. Markmið rannsóknarinnar var að kanna
sameindaerfðafræðilegar orsakir þess, en þær vom óþekktar þegar
rannsóknin hófst. Nú hafa fundist tvær ólíkar sameindaerfðafræðilegar
orsakir, stökkbreytingar í LRP4 (Lipoprotein Related Protein -4) á litningi
II og endurröðun á Gremlin-Formin genasvæði á litningi 15.
Efniviður og aðferðir: Stökkbreytileit var gerð í LRP-4. DNA var
merkt og kannað með tvívíðum þáttapömnarháðum rafdrætti (2D-
SDE). CGH örflögugreining með 135K og útraðamiðaðri 720K flögu
frá NimbleGen vom notaðar til þáttapörunar. Úrlestur var gerður
með flúrljómunarskanna og honum umbreytt í tölulegar niðurstöður í
Nimblescan. Svæði erfðamengisins með eintakafjöldabreytileika (EFB)
voru skráð samkvæmt Signalmap.
Niðurstöður: Engin stökkbreyting fannst í LRP4 geni. Við skoðun á EFB
fundust 27 breytingar með örflögugreiningu og af þeim hafði 16 ekki
verið lýst áður. Á þessum svæðum fundust 9 gen, þar á meðal NELLl.
Á 11 svæðum með áður þekktum EFB greindust 22 gen, meðal annars
KCP. Engar breytingar voru sjáanlegar með þessari aðferð á Gremlin-
LÆKNAblaðið 2011/97 33