Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2011, Qupperneq 10

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 68
42,4% frekar hátt til mjög hátt. Flestir þátttakendur eða 72% vilja að NAS
mælitækið verði notað til hjúkrunarþyngdar- og vinnuálagsmælinga á
gjörgæsludeildum.
Ályktanir: Niðurstöður benda til þess að áreiðanleiki NAS mælitækisins
sé meiri en aðlagaða Oulu mælitækisins. Samleitniréttmæti
Oulu mælitækisins í samanburði við NAS er meðal sterkt og
hjúkrunarfræðingar á gjörgæsludeildum kjósa frekar að NAS mælitækið
verði notað til hjúkrunarþyngdar- og vinnuálagsmælinga.
V-7 Þróun matstækis í mælitæki: A-ONE
Guðrún Árnadóttir
Iðjuþjálfun, endurhæfingardeild Landspítala Grensási
a-one@islandia.is
Inngangur: Sérstaða A-ONE matstækisins, sem notað hefur verið bæði
hérlendis og erlendis frá 1990, er tvíþætt. Auk gagnsemi þess við að
meta áhrif víðtækra taugaeinkenna á framkvæmd iðju í „náttúrulegu"
umhverfi þá byggir matstækið á tvennskonar kvörðum samkvæmt
flokkunarkerfi Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar á fæmi, fötlun
og heilsu. Kvarðarnir flokkast annars vegar undir athafnir og þátttöku,
þar sem fæmi við framkvæmd daglegra athafna (ADL) er metin með
áhorfi og hinsvegar rmdir líkamsstarfsemi, þar sem áhrif mismunandi
taugaeinkenna á framkvæmd iðju eru metin. Kvarðarnir eru raðkvarðar
þróaðir með hefðbundnum próffræði aðferðum. Þeir henta vel til að
meta og lýsa ástandi og veita þannig nothæfar upplýsingar til íhlutunar.
Hinsvegar henta raðkvarðar ekki til að mæla breytingar á ástandi,
en slíkt getur verið bagalegt þar sem mikilvægi árangursmælinga í
heilbrigðiskerfinu fer vaxandi.
Markmið: Að kanna hvort hægt sé að breyta kvörðum A-ONE úr
raðkvörðum yfir í jafnbilakvarða og ef svo er hvort heimfæra megi
breytinguna á Itkanið um satnspil fagþekkingar.
Aðferðir: Afturvirk gögn frá endurhæfingardeild Landspítala, Grensási
og öldrunarlækningadeild, Landakoti vom greind með nútíma próffræði
aðferðum. Gagnasöfnun var takmörkuð við sjúkdómsgreiningarnar
heilablóðfall og elliglöp. Fjórar rannsóknir með fjölda Rasch greininga
voru gerðar á kvörðunum, ein á ADL kvarða (n = 209) og þrjár á
taugaatferliskvörðunum (n = 206; 422; 215).
Niðurstöður: Auk ADL mælikvarða komu fram nokkrir taugaatferlis-
mælikvarðar ýmist sértækir fyrir sjúkdómsgreiningu eða byggðir á
gögnum sem endurspegla fleiri en eina sjúkdómsgreiningu Niðurstaðan
bendir því til að þróun A-ONE feli í sér tvær hringrásir fagþekkingar,
sem heimfæra má upp á sögulega hringbraut og mælibraut.
Ályktun: Flokka má rannsóknamiðurstöður beggja hringrása A-ONE
sem sannanir fyrir mismrmandi tegundum af réttmæti og áreiðanleika.
Rannsóknir mælibrautarinnar sýna að með notkun Rasch greiningar
er hægt að breyta raðkvörðum A-ONE í jafnbilakvarða nothæfum til
mælinga.
V-8 Samspil lífsgæða og geðheilbrigðisþjónustu
Sveinbjörg Júlía Svavarsdóttir1'2, Halldór Kolbeinsson1, Guðrún K. Blöndal1, Kristín
V. Ólafsdóttir',Rakel Valdimarsdóttir1, Margrét Eiríksdóttir1, Ásta J. Ásmundsdóttir1,
Sigrún Júlíusdóttir1-2
’Geösviði Landspítala, endurhæfingu, 2félagsráögjafardeild HÍ
sveinbsv@landspilali.is
Bakgrunnur: Geðsvið Landspítala starfrækti endurhæfingarlegudeild,
HT28, í Hátúni á árunum 1998 til 2008, en þá var henni breytt í
dagdeild (dag HT28). Þátttakendur rannsóknarinnar hafa flestir tengst
dagdeildinni. Rannsóknin sem er gagn-reynd, eigindleg og megindleg
fjallar um lífsgæði geðfatlaðra. Tveimur hlutum hennar, sem varða
sjúklinga (N=63) á endurhæfingardeild HT-28 er lokið. Þar var fjallað
um einstaklinga sem nýttu dagþjónustu endurhæfingardeildar í Hátúni
28 og bjuggu í húsnæði á vegum Hússjóðs Brynju (N=43) annars vegar
og hóp einstaklinga (N=20) sem bjuggu annars staðar, en notuðu sömu
þjónustu frá HT28. Þessir tveir hópar voru bomir saman og skoðað var
samspil lífsgæða og notkun geðheilbrigðisþjónustu. Þriðji hlutinn mun
fjalla um samspil sjúkdóms og umhverfis.
Markmið: Kanna hver áhrif geðheilbrigðisþjónustu eru á lífsgæði
geðfatlaðra á dagdeild endurhæfingar (Dag HT28). Skoða hvernig þörf-
um er mætt. Vinna að markvissari endurhæfingu og birta niðurstöður í
vísindatímaritum.
Aðferð: Lagðir voru fyrir spurningalistar, tveir staðlaðir „CAN-R" og
„LQOLP". Þriðji listinn var saminn af rannsakendum og snertir þá
geðheilbrigðisþjónustu sem þátttakendur fá. Þar var stuðst við „The
strengths model".
Nýjungar: Fjölfaglegur hópur innan endurhæfingar geðsviðs vinnur að
rannsókninni og er það nýtt á endurhæfingu. Lífsgæðalistinn, „LQOLP"
sem hefur ekki áður verið notaður í íslenskri rannsókn. „LQOLP" er
notaður víða erlendis og gefur það kost á samanburði.
Niðurstöður: Rannsóknamiðurstöður fyrri hluta rannsóknarinnar sýna
fram á þætti sem vert er að skoða nánar með tilliti til lífsgæða. Þær benda
til þess að sú hugmyndafræði sem notuð er í Hátúns-módelinu svari
mjög vel þörfum sjúklinga varðandi félagsleg samskipti og nána vináttu.
Þarfir þeirra eru betur uppfylltar en hjá sambærilegum hópi sem býr í
dreifðri búsetu.
Ályktun: Hátúns-módelið, sem er þjónusta í nærumhverfi fólks mætir
betur þörfum geðfatlaðra varðandi lífsgæði, en meðferðarúrræði fyrir
þá sem búa fjær. Ætla má að fjölfaglegt samstarf auki víðsýni, þekkingu
og heildrænan skilning á aðstöðu einstaklinga með geðsjúkdóma.
Vísindalegt gildi rannsóknarinnar er að geta vitnað f raddir þátttakenda.
Þar með opnast betri möguleikar á að koma til móts við notendur
þjónustunnar, aðstandendur þeirra, fagfólk og fólkið í landinu.
V-9 Mat á árangri meðferðar við sálrænum vanda: Próffræðilegir
eiginleikar notendamiðaða mælitækisins PSYCHLOPS (Psychological
Outcome Profiles)
Helgi Héðinsson1, Hafrún Kristjánsdóttir1'3, Daníel Þór Ólason2, Jón Friðrik
Sigurðsson1-3
‘Geösvið iLandspítala, ^sálfræðideild, 2la?knadeild Hí
helgihed@landspitali. is
Inngangur: Psychological Outcome Profiles ('PSYCHLOPS') er nýlegt
notendamiðað mælitæki (patient-generated) fyrir mat á árangri meðferðar
við sálrænum vanda. Við upphaf meðferðar er sjúklingurinn fenginn
til að lýsa einkennum eða vandamálum sem valda honum mestum
erfiðleikum og við lok meðferðar metur hann breytingar á þeim. Þessi
nálgun er talin ná betur utan um þann vanda sem sjúklingnum finnst
skipta mestu máli, en í sumum tilfellum geta hefðbundnir staðlaðir
spurningalistar farið á mis við þessar upplýsingar.
Markmið: Kannaðir voru próffræðilegir eiginleikar íslenskrar þýðingar
PSYCHLOPS með samanburði við CORE-OM, sem er þýðismiðað
mælitæki í reglulegri notkun á geðsviði Landspítala.
Aðferðir: Spumingalistarnir voru lagðir fyrir sjúklinga sem sóttu hug-
10 LÆKNAblaðið 2011/97