Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2011, Síða 20

ViSINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 68
fyrir um FLM, og var sértæk með tilliti til þýðis, var þróuð út frá CBIA og
líkamsmælingum hjá þróunarhóp og síðan borin saman við aðrar BIA-
jöfnur (Deurenberg, Segal, jöfnur sértækar með tilliti til mælitækis) ásamt
mati á FLM með DXA hjá prufuhóp.
Niðurstöður: Fylgni á milli BIA og DXA var mjög mikil, > 0.9. Samt sem
áður var meðalmunur til samanburðar við DXA mjög breytilegur en
hann var á bilinu -5.0 kg (Deurenberg) til +2.5 kg (Segal, HHBIA) og +3.3
kg (CBIA). Meðalmunur jöfnunnar, sem var sértæk með tilliti til þýðis,
var minni en 0.1 kg. Staðalfrávik mismunarins var á bilinu 2.6 til 3.3. kg.
Samræmismörk (e. limits ofagreement) BIA aðferðanna voru svipuð og á
bilinu 9.9 og 12.9 kg.
Ályktanir: Meðal aldraðra íslendinga gefa HHBIA og CBIA svipað
mat á FLM þegar notaðar eru jöfnur sem sértækar eru með tilliti til
mælitækis. CBIA veitir möguleika á því að notaðar séu jöfnur sem
sértækar eru með tilliti til þýðis og gefa bestar niðurstöður. Samt sem
áður voru samræmismörk víð og svipuð öllum þeim BIA aðferðum sem
prófaðar voru. Þetta bendir til þess að BIA-greining sé háð ákveðnum
takmörkunum við mat á FLM.
V-39 Tólf vikna styrktaraefingar auka heilsutengd lífsgæði hjá
öldruðum
Ólöf Guðný Geirsdóttir1-2, Atli Amarson1, Kristín Briem3, Alfons Ramel2, Kristinn
Tómasson4, Pálmi V. Jónsson5, Inga Þórsdóttir2
’Hcilbrigðisvísindasviði matvæla- og næringarfræðideild HÍ, 2rannsóknarstofu í næringarfræði
HÍ/Landspítala, frámsbraut í sjúkraþjálfun HÍ, 4Vinnueftirlitinu, 5öldrunarlækningadeild
Landspítala
olofgg@landspitali. is
Inngangur: Áhrif styrktaræfinga á heilsutengd lífsgæði (HL) hafa lítið
verið skoðuð hjá öldruðum þrátt fyrir að ýmsar vísbendingar séu um
mikilvægi styrktaræfinga hvað varðar vöðvastyrk og vöðvamassa hjá
þessum aldurshóp.
Tilgangur: Megin markmið rannsóknarirtnar var að skoða áhrif
styrktaræfinga á líkamsstyrk, Ukamssamsetningu, hreyfifæmi og HL hjá
öldruðum. lilgáta okkar var að styrktaræfingar myndu auka vöðvastyrk
og vöðvamassa og þ.a.l. auka hreyfihæfni og HL meðal aldraðra.
Aðferð: Þátttakendur voru fengnir með auglýsingu (N = 237, 73.7±5.7
ára, 58.2% konur) þar sem óskað var eftir þátttakendum í 12 vikna
styrktaræfingar (3 sinnum í viku; 3 sett, 6-8 endurtekningar með 75-80%
álag m.v. hámarksstyrk). Styrktaræfingarnar voru þannig samsettar
að aukning á vöðvastyrk og vöðvamassa myndi eiga sér stað í stærstu
vöðvahópum likamans. Líkamssamsetning, styrkur yfir hné, gripstyrkur,
hreyfifæmi og HL voru mæld við upphaf og við lok íhlutunar.
Niðurstöður: Við lok íhlutunar höfðu 204 þátttakendur lokið 12 vikna
styrktaræfingum. Marktæk meðaltals aukning varð á vöðvamassa
(+0.8kg, P<0.01), styrk yfir hné (+53.5N), og gripstyrk (+3.0pund). Snerpa
(TUG-próf) jókst (-0.6sek) og gönguhraði jókst samkvæmt 6 mínútna
gönguprófi (+33.6m) auk þess sem HL jukust (+1.2ein) að meðaltali
fyrir alla þátttakendur (P<0.01). Breyting á gönguhraða hafði jákvætt
forspágildi á HL eftir 12 vikna íhlutun.
Ályktun: Rannsóknin sýnir að 12 vikna xhlutun með styrktaræfingum
eykur marktækt vöðvamassa, vöðvastyrk, hreyfifærni og HL meðal
aldraðra. Enn fremur hefur hún leitt í ljós að breyting á gönguhraða
í 6 mínútna gönguprófi hefur forspágildi fyrir breytingu á HL. Því
er mikilvægt að auka hlut styrktaræfinga í hreyfingu aldraðra til að
viðhalda styrk, hreyfihæfni og HL en allir þessir þættir eru undirstaða
þess að aldraðir séu sjálfbjarga sem lengst.
V-40 Viðhald vöðvastyrks meðal eldra fólks eftir 12 vikna
styrktarþjálfun
Ólöf Guðný Geirsdóttiru, Atli Amarson1, Kristín Briem3, Alfons Ramel2, Pálmi V.
Jónsson1, Inga Þórsdóttir2
‘Heilbrigðisvísindasviði matvæla- og næringarfræðideild HÍ, 2rannsóknarstofu í næringarfræði
Landspítali, Viámsbraut í sjúkraþjálfun HÍ,4 öldmnarsviði Landspítala og læknadeild HÍ
olofgg@landspitali.is
Inngangur: Sýnt hefur verið fram á mikilvægi styrktaræfinga hvað
varðar aukinn vöðvastyrk, vöðvamassa, hreyfifærni og heilsutengd
lífsgæði hjá öldruðum. Hins vegar er lítið vitað um breytingar á
vöðvastyrk hjá öldruðum eftir að íhlutandi styrktarþjálfun lýkur.
Tilgangur: Markmið rannsóknarinnar var að skoða hvernig öldruðum
gengi að viðhalda vöðvastyrk eftir 12 vikna styrktarþjálfun. Okkar tilgáta
var að áframhaldandi styrktaræfingar myndu viðhalda vöðvastyrk og
hreyfifærni hjá öldruðum umfram aðra hreyfingu.
Aðferðir: Þátttakendur (N = 237, 73.7±5.7 ára, 58.2% konur) tóku þátt
í 12 vikna fhlutun. 149 þátttakendur mættu í eftirfylgnimælingar á
vöðvastyrk og snerpu. Þegar mælingarnar hófust höfðu liðið 18 mánuðir
frá því að fyrsti rannsóknarhópur lauk íhlutun og 6 mánuðir frá því að
sá síðasti lauk íhlutun.
Niðurstöður: Styrkur yfir hné var marktækt lægri í eftirfylgnimælingum
miðað við lok íhlutunar (p<0,001) en bæði vöðvastyrkur yfir hné og
gripstyrkur var marktækt hærri miðað upphafsgildi (p<0,001, p=0,006)
hjá öllum hópum. Þættir eins og kyn og vöðvastyrkur við upphaf
rannsóknar höfðu áhrif á það hversu vel þátttakendum gekk að viðhalda
styrk. Karlar áttu auðveldar með að viðhalda vöðvastyrk sínum en
konur. Sá þáttur sem hafði hvað mest áhrif á viðhald vöðvastyrks
voru styrktaræfingar, og voru áhrif þeirra marktækt meiri en áhrif af
annarskonar þjálfun. Regluleg hreyfing fyrir íhlutun og hátt gildi á
MMSE juku líkur á því að þátttakendur héldu áfram að stunda reglulega
hreyfingu að íhlutun lokinni.
Ályktun: Rannsóknin sýnir að regluleg hreyfing, og þá sérstaklega
styrktaræfingar, viðhalda best þeim árangri sem fæst með styrktar-
æfingum. Mikilvægt er að styrktaræfingar séu hluti af þjálfun meðal
aldraðra til að viðhalda styrk og hreyfihæfni sem lengst.
V-41 Breytingar á ávaxta- og grænmetisneyslu íslenskra skólabarna
milli áranna 2003- 2009
Hrafnhiidur Eva Stephensen, Ása Guðrún Kristjánsdóttir, Inga Þórsdóttir
Rannsóknarstofu í næringarfræði (RlN) Landspítala og matvæia- og næringarfræðideild
heilbrigðisvísindasviðs Hí
hes4@hi.is
Inngangur:Ávaxta- og grænmetisneysla íslenskra skólabarna er almennt
lág og með því lægsta sem þekkist í Evrópu. Undanfarin ár hefur mikil
áhersla verið lögð á að auka ávaxta- og grænmetisneyslu íslenskra
skólabarna.
Markmið: Að kanna mun á ávaxta- og grænmetisneyslu 11 ára skóla-
barna milli áranna 2003-2009. Að auki kanna ákveðna þætti sem ákvarða
neyslu þeirra.
Aðferðir: Ellefu ára skólaböm á höfuðborgarsvæðinu svöruðu sam-
bærilegum spumingalista, alls tóku þátt 577 börn árið 2003 og 699 árið
2009. Ávaxta- og grænmetisneyslan var metin með sólarhringsupprifjun.
Rannsóknin var hluti af evrópsku rannsóknunum Pro Children (2003) og
Pro Greens (2009).
Niðurstöður: Heildarinntaka ávaxta og grænmetis jókst marktækt frá
141 g/dag árið 2003 í 211 g/dag árið 2009 (p < 0.001). Marktæk hækkun
20 LÆKNAblaðið 2011/97