Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2011, Blaðsíða 19

V í S I N D I
A VORDOGUM
FYLGIRIT 68
munur var á milli aldursbila með tilliti til fjölda gæðavísa og algengara
var að eldri einstaklingar greindust með gæðavísi. Tengsl milli gæða
lyfjameðferða og fjölda legudaga eða afdrifa sjúklinga komu ekki fram
í rannsókninni.
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að gæðum
lyfjameðferða meðal aldraðra sé ábótavant og að betur megi gera bæði
í eftirfylgd og í sambandi við ákvarðanatöku um lyfjameðferð. Konur
virðast líklegri til að vera á hugsanlega óviðeigandi lyfjameðferð.
Mælitækið sem notað var í rannsókninni var ekki áreiðanleikaprófað
og æskilegra væri að nota viðurkennt, hugsanlega sjúkdómsmiðað,
mælitæki ef til framhaldsrannsókna kæmi.
V-36 Skráning og mat á ávinningi íhlutana lyfjafræðinga á deildum
LSH
Þórunn K. Guðmundsdóttir', Anna I. Gunnarsdóttir', Pétur S. Gunnarsson2, Brynja
Dís Sólmundsdóttir3, Anna Bima Almarsdóttir3'4
'Sjúkrahúsapóteki Landspítala, 2klínísku rannsóknasetri Landspítala/HÍ, Myfjafræóideild HÍ,
4rannsóknastofnun um lyfjamál HÍ
thomnnk@landspitali.is
Inngangur: Mikilvægt er að skrá upplýsingar um klíníska þjónustu lyfja-
fræðinga til að sýna fram á vinnuframlag þeirra og þjónustu og til að fá
heilsteyptari mynd af störfum þeirra á LSH. Þrír lyfjafræðingar veita að
staðaldri klíníska þjónustu á fjórum legudeildum LSH. Þeir taka m.a.
þátt í þverfaglegri teymisvinnu með þátttöku í stofugangi, flettifundum
og innliti á deild, en skrá einnig lyfjasögu sjúklings við innlögn og veita
útskriftarviðtal.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að endurhanna og prófa
skráningarblað fyrir íhlutanir lyfjafræðinga á LSH og að meta á
markvissan hátt bæði klínískan og hagrænan kostnað og ávinning
íhlutana.
Efniviður og aðferðir: í byrjun var endurhannað skráningarblað sem
lyfjafræðingar notuðu við skráningu á íhlutunum meðan á gagnasöfnun
stóð. Þrenns konar flokkunarkerfi voru notuð, í fyrsta lagi til að meta
lyfjatengd vandamál, í öðru lagi til að meta gerðir íhlutana og í þriðja lagi
til að meta klínísk og kostnaðaráhrif íhlutana.
Niðurstöður: Flestar íhlutanir voru framkvæmdar á stofugangi eða
fundi (56,4%) og voru yfir 90% íhlutana samþykktar. Algengast var
að íhlutanir lyfjafræðings tengdust tauga- og geðlyfjum (19,3%).
íhlutanir voru metnar sem þýðingarmiklar í 53,4% tilfella og 30,7% sem
nokkuð þýðingarmikið-ekki þýðingarmikið. Erfitt var að leggja mat
beinan kostnað fyrir allar íhlutanir en nokkur valin dæmi voru tekin
sem gáfu vísbendingar hvers konar íhlutanir leiða til spamaðar. Alls
voru 98 íhlutanir skoðaðar (20,5% af öllum íhlutunum) sem leiddi til
heildarsparnaðar yfir milljón króna.
Ályktanir: í þessari rannsókn var ekki hægt að leggja fullt mat á sparnað
vegna þess að ekki lágu fyrir nægjanleg gögn til að meta beinan kostnað.
Næsta skref snýr að viðameiri greiningu á hagrænum áhrifum íhlutana
lyfjafræðinga á LSH.
V-37 Líkan til mælinga á gegndræpi lungnaþekju og nýting þess til
rannsókna á A/,A/,/V-trímetýl kítósani
Berglind Eva Benediktsdóttir', Ari |ón Arason2, Már Másson', Þórarinn Guðjónsson2,
Ólafur Baldursson3
‘Lytjafræðideild HÍ, 2rannsóknastofa í stofnfrumufræðum, lífvísindasetri Læknagarðs og
rannsóknastofu í blóðmeinafræði, 3lungnadeild Landspítala
berglib@hi.is
Inngangur: Gegndræpi lungnaþekju (e. airway epithelium) er
mikilvægur eiginleiki sem hefur áhrif á varnir þekjunnar gegn sífelldu
ytra áreiti. Þekking á gegndræpi þekjunnar er einnig forsenda þess að
þróa megi lyf til inntöku um öndunarveg, óháð því hvort verkunarstaður
er í öndunarfærum eða öðmm líffærum. Fyrri rannsóknir sýna að
berkjuþekjufrumulínan VA10, sem upprunnin er frá heilbrigðum
einstaklingi, er gagnleg til rannsókna á formgerð og þroskun lungna.
VA10 frumur geta myndað gervimarglaga þekju og mynda þéttitengi
á milli fmmna en þau stjórna flæði sameinda, þ.m.t. lyfja, í gegnum
þekjuvef. Þetta líkan ætti því að henta vel til rannsókna á gegndræpi
gegnum lungnaþekju og gæti þannig orðið grundvöllur lyfjarannsókna.
Hér eru fyrstu skrefin tekin í þá átt.
Markmið: Skilgreina og staðfesta gegndræpiseiginleika VA10 lungna-
þekju með því að mæla gegndræpi smá- og stórsameinda og kanna
gegndræpisaukandi áhrif N,N,N-trímetýl kítósans (TMC).
Efniviður og aðferðir: VA10 frumum var sáð á Transwell filtra í „liquid-
liquid interface" ræktunarkerfi og gegndræpi ásamt rafviðnámi var
mælt á mismunandi tímapunktum. Natríum flúorescein og FITC-dextran
voru notuð til mælinga á gegndræpi. TMC var smíðað frá náttúrulegu
fjölsykrunni kítósani og greint með NMR.
Niðurstöður og ályktun: Hámarks sérhæfingu VA10 þekjulagsins var
náð á degi 20 í rækt samkvæmt rafviðnámsmælingu (mælir þéttni
þekjunnar) og gegndræpi natríum flúorescein (mælir gegndræpi milli
frumna). Þessi gildi féllu vel að gildum sem hafa verið birt fyrir Calu-
3 og 16HBE14o' frumulínurnar og voru því notuð sem viðmið fyrir
frekari lyfjaprófanir. Flæði flúrmerktra stórsameinda (FITC-dextran)
var í öfugu hlutfalli við mólþunga efnanna (4 kDa > 10 kDa > 20 kDa >
40 kDa) sem sýnir að þekjan skilur á milli efna eftir stærð. Athuganir á
gegndræpisaukandi efninu TMC (0,5%) leiddi í ljós lækkað rafviðnám
miðað við viðmið sem gefur til kynna nothæft gegndræpisaukandi efni.
Niðurstöðumar benda til þess að VA10 líkanið geti nýst vel til rannsókna
á áhrifum lyfja og efna á gegndræpi lungnaþekju.
V-38 Staðbundin og heildræn rafleiðnimæling á fitulausum massa til
samanburðar við DXA meðal aldraðra íslendinga
Alfons Ramel1, Ólöf Guðný Geirsdóttir1, Atli Amarson1, Pálmi V. Jónsson2, Inga
Þórsdóttir1
‘Rannsóknarstofu í næringarfræði Landspítali og matvæla- og næringarfræðideild
heilbrigðisvísindasviðs, 2öldrunarsviði Landspítala og læknadeild HI
alfons@landspitali.is
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að 1) bera saman mat á
fitulausum massa (FLM) með lófatækri rafleiðnimælingu (HHBIA) við
hefðbundna rafleiðnimælingu (CBIA) og tvíorku beinþéttnimælingu
(DXA); og 2) að þróa jöfnu, sértæka með tilliti til þýðis, til þess að meta
FLM hjá öldruðum íslendingum.
Efniviður og aðferðir: Til staðar voru gögn um FLM meðal 98 sjálfstæðra,
aldraðra íslendinga sem fengin höfðu verið með DXA, CBIA og HHBIA
(aldur =73.0±5.6 ár, BMI=28.8±5.2 kg/m2). Þátttakendum var skipt af
handahófi í þróunarhóp (n=50) og prufuhóp (n=48). Jafna til þess að spá
LÆKNAblaðið 2011/97 19