Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2011, Blaðsíða 14

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 68
Ályktanir: Fylgikvillar í kjölfar keisaraskurðar eru algengir en þeim
hefur fækkað á 8 ára tímabili. Mikilvægt er að geta upplýst sjúklinga
um mögulega fylgikvilla sem fylgja fyrirhuguðum keisaraskurði og
einnig að hafa þær upplýsingar þegar meta skal hvort kona skuli fara í
valkeisaraskurð eða stefna á fæðingu um leggöng.
V-19 Meðgöngusykursýki á íslandi 2007-2008
Ómar Sigurvin Gunnarsson', Hildur Harðardóttir1, Ama Guðmundsdóttir
'Kvennasviði, 2göngudeild sykursjúkra Landspítala
onmrsg@landspitali.is
Tilgangur: Tíðni fylgikvilla á meðgöngu, í fæðingu og hjá nýbura
eykst ef móðir hefur meðgöngusykursýki (MGS). Fylgikvillar eru m.a.
axlarklemma, fósturköfnun, nýburagula og blóðsykurlækkun nýbura.
MGS hefur áhrif á fæðingarmáta og líklegra að fæðing sé framkölluð og
verði með keisaraskurði. Tíðni MGS fer hratt vaxandi í hinum vestræna
heimi og er nú 3-14%. Rannsóknin kannar tíðni og fylgikvilla MGS á
íslandi 2007-8.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin tók til allra kvenna sem greindust
með og/eða komu til meðferðar á MGS á Landspítala (LSH) 1. janúar
2007 til 31. desember 2008. Skráður var aldur, þyngdarstuðull og
þjóðemi móður, ættarsaga um sykursýki og niðurstöður sykurþolprófs,
fylgikvillar á meðgöngu, fæðingarmáti og fylgikvillar í fæðingu, ásamt
fæðingarþyngd, fæðingaráverkum og fylgikvillum hjá nýbura.
Niðurstöður: MGS greindist á 289 af 6502 meðgöngum (4,4%) á LSH
á tímabilinu. Þyngdarstuðull (BMI) við fyrstu komu var 30,3±6,2.
Insúlínmeðferð var beitt hjá 113 konum (39,1%). Samanborið við
almennt þýði sést að framköllun fæðingar var algengari (44,3% vs 18,5%;
p<0,0001) og fæðing með keisaraskurði (29,4% vs 17,6%; p<0,0001), hvort
sem um valaðgerð (11,8% vs 6,1%; p=0,0004) eða bráðaaðgerð var að
ræða (17,6% vs 11,5%; p=0,0027). Algengara var að þungburar (>4500gr)
fæddust með keisaraskurði (63% vs. 27%; p=0,003). Ekki var marktækur
munur á tíðni fyrirbura eða andvana fæðinga en mimur var á tíðni
blóðsykurlækkunar (13,5% vs. 2,4%; p<0,0001), nýburagulu (12,8% vs.
8,5%; p=0,018) og viðbeinsbrota (2,4% vs. 1%; p=0,027).
Ályktun: MGS greinist á 4,4% meðganga á íslandi. Framköllun fæðingar
og fæðing með keisaraskurði eru algengari hjá konum sem greinast með
MGS, ásamt því að auknar líkur eru á fylgikvillum í fæðingu og hjá
nýbura.
V-20 Gallstasi á meðgöngu - íslenskur gagnagrunnur
Þóra Soffía Guðmundsdóttir1, Þóra Steingrímsdóttiru, Einar Bjömssonu
‘Læknadeild HÍ, JLandspítala
thg47@hi.is
Inngangur: Gallstasi á meðgöngu (GM) lýsir sér með kláða án
húðútbrota og hækkuðum gallsýrum í sermi. Hann felur í sér aukna
hættu á fósturstreitu, fyrirburafæðingu og fósturdauða. Sjúkdómurinn er
misalgengur eftir svæðum og þjóðum heims. Meinmyndun sjúkdómsins
tengist áhrifum hormóna og gena.
Markmið: Tíðni GM hefur ekki fyrr verið rannsökuð á íslandi og er það
meginmarkmið þessarar rannsóknar sem og að kanna áhættuþætti og
fylgikvilla sjúkdómsins.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarhópurinn samanstendur af konum
með GM sem fæddu á árunum 2005 - 2009 (n=431). Upplýsingar úr
sjúkraskrám voru færðar í Microsoft Access sem ásamt Microsoft Excel
var notað við úrvinnslu og tölfræðiútreikninga. Samanburðarhópur var
búinn til með því að skrá upplýsingar úr 449 fæðingartilkynningum frá
LSH frá árinu 2009.
Niðurstöður: Árið 2009 var algengi GM 3,73% (n=184). Fjölburar eru
marktækt algengari hjá konum með GM eða 6,73% miðað við 1,76%
(p<0,05). Hjá rannsóknarhópnum átti framköllun fæðingar sér stað í
33% tilvika vegna gallstasa en vegna annarra ábendinga í 28% tilvika.
í samanburðarhópnum var fæðing framkölluð marktækt sjaldnar
eða í 32% tilvika (p<0,05). Fyrirburafæðingar urðu í 12,8% tilvika í
rannsóknarhópnum en í 11,0% tilvika í samanburðarhópnum (p>0,05).
Hinsvegar voru fyrirburafæðingar 40,7% fæðinga í hópi kvenna sem
höfðu haft gallsýrustyrk yfir 55 pmól/L (p<0,05).
Ályktanir: Tíðni GM á íslandi er sú hæsta sem þekkist utan Suður-
Ameríku. Tíðnin er hærri í fjölburameðgöngum. Sjúkdómsgreiningin
tvöfaldar líkur á að fæðing verði framkölluð. Hættan á fyrirburafæðingu
er aukin í hópi kvenna með alvarlegan sjúkdóm.
V-21 Notkun immúnóglóbúlína á Landspítala 2001-2009
Bryndís Ólafsdóttir1, Davíð Þór Þorsteinsson2'3, Rannveig Einarsdóttir3, Sigurður B
Þorsteinsson3, Bjöm Rúnar Lúðvíksson3, Gerður Gröndal3, Ásgeir Haraldssonu
‘Læknadeild HÍ, 2Bamaspítala Hringsins, 3Landspítala
asgeir®Iandspitali.is
Inngangur: Ávinningur immúnóglóbúlín gjafar í æð hjá sjúklingum með
meðfæddan eða áunninn mótefnaskort er óumdeildur. Virknin er einnig
þekkt í ákveðnum sjálfnæmissjúkdómum en meðferðinni er stundum
einnig beitt í öðrum sjúkdómum þó ábendingar séu óljósar og árangur
óviss.
Markmið: Meta notkun immúnóglóbúlína á Landspítalanum.
Einstaklingar og aðferðir: Samþykktar umsóknir þeirra sem fengu
immúnóglóbúlín meðferð á árunum 2001-2009 voru yfirfarnar. Fengnar
voru upplýsingar um aldur, kyn og ábendingar. Einnig var safnað
upplýsingum um þá sem fengið höfðu immúnóglóbúlín á dag- og
göngudeildum og skráð tegund lyfs, magn og fjölda gjafa. Einnig voru
skráðar þær sérgreinar sem ávísa lyfjunum. Árlegur kostnaður og magn
meðferðarinnar var fengin úr tölvukerfi Sjúkrahúsapóteks LSH.
Niðurstöður: Á tímabilinu voru 402 einstaklingar sem fengu immúnó-
glóbúlín meðferð á Landspítalanum, 389 einstaklingar fengu meðferð í æð
og 13 undir húð. Af þessum 402 ábendingum voru 265 skráðar, óskráðar
ábendingar voru 109, en 28 voru óljósar. Af skráðum ábendingum
voru ónæmisgallar algengasta ástæða immúnóglóbúlíngjafa. Einnig
var immúnóglóbúlíngjöf í kjölfar krabbameinsmeðferðar algeng skráð
ábending. Sérfræðingar í tauga-, lungna-, gigtar- og húðsjúkdómum
ávísuðu stærstum hluta þess immúnóglóbúlíns sem notað var við
óskráðum ábendingum. Ónæmislækningar og krabbameinslækningar
eru þær sérgreinar sem mest beita immúnóglóbúlín meðferð. Notkun
immúnóglóbúlfns hefur aukist á tímabilinu samfara kostnaði.
Ályktanir: Immúnóglóbúlín meðferð á Landspítala fer vaxandi. Töluvert
er um ávísanir á óskráðar ábendingar, en þessi notkun virðist þó ekki
algengari en í nágrannalöndum okkar.
Immúnóglóbúlín meðferð er dýr en oft afar árangursrík. Mikilvægt er að
fylgst sé vel með notkuninni og árangur metinn.
14 LÆKNAblaöiö 2011/97