Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2011, Blaðsíða 18

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 68
með spumingum frá The Basic Nordic Sleep Questionnaire. Skoðaðir
voru annarsvegar erfiðleikar við að sofna og hins vegar erfiðleikar við að
viðhalda svefni yfir nóttina.
Niðurstöður: Meirihluti kæfisvefnssjúklinga (57.6%) vaknaði oft á
nóttinni samanborið við 32% í viðmiðunarhóp (p<0.001). Erfiðleikar
við að sofna voru ekki algengari hjá kæfisvefnssjúklingum en í
viðmiðunarhópi. Rúmlega þriðjungur (36.8%) einstaklinga úr almennu
þýði sem voru með einkenni kæfisvefns samkvæmt MAP stuðli vöknuðu
oft á nóttinni samanborið við 29.8% þeirra sem ekki vom í áhættu
(p=0.059). Kæfisvefnssjúklingar sem vakna oft á nóttinni eru eldri,
syfjaðri og með lakari h'fsgæði samanborið við aðra kæfisvefnssjúklinga.
Ályktanir: Kæfisvefn dregur úr svefngæðum sjúklinga, sem hefur
neikvæð áhrif á lífsgæði þeirra. Einkenni kæfisvefns eru algeng
hjá einstaklingum 40 ára og eldri og niðurstöður benda til þess að
sjúkdómurinn sé vangreindur hjá þessum hóp.
V-32 Hjartaþelsbólga á íslandi 2000-2009
Elín Björk Tryggvadóttir1, Uggi Þórður Agnarssonu, Jón Þór Sverrisson3, Sigurður B.
Þorsteinsson2, Jón Vilberg Högnason2, Guðmundur Þorgeirsson1-2
'Læknadeild HÍs 2Landspítala, 3Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri
ebtl@hi.is
Inngangur: Hjartaþelsbólga (IE - infective endocarditis) er sýking í
hjartaþeli. Sjúkdómurinn er sjaldgæfur en alvarlegur og leiðir til lang-
varandi veikinda og/eða dauða. Erlendar rannsóknir sýna töluverðar
breytingar á sjúkdómsmyndinni á síðustu áratugum.
Markmið: rannsóknarinnar var að kanna faraldsfræði IE á íslandi m.t.t.
nýgengis, orsaka og afdrifa. Einnig hvort sjúkdómsmyndin hafi breyst
frá árunum 1976-85 þegar faraldsfæði IE var hér síðast metin.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn og nær til allra
sjúklinga sem greindust með IE á íslandi árin 2000-2009. Upplýsingar
fengust úr sjúkraskrám og við mat á gæðum greiningar var stuðst við
Dukes greiningarskilmerkin.
Niðurstöður: Nýgengi IE reyndist 3/100 þúsund íbúa/ári. Meðalaldur
var 58 ár (bil 1,3-91 árs) og karlar í meirihluta (71%). Flestar sýkingar
(83%) urðu í lokum vinstri hluta hjartans og í 19 tilfellum var sýking í
gerviloku (22%). Algengustu orsakavaldar voru streptókokkar (33%),
stafýlókokkar (25%) og enterókokkar (19%) en ræktun var neikvæð í
9 tilfellum (10%). Gripið var til lokuaðgerðar í 16 tilfellum (20%). Tólf
sjúklingar létust í legu (14%) og hjá þremur þeirra greindist IE fyrst við
krufningu. Eins árs lifun var 77% og 5 ára lifun 56,6%
Ályktun: Nýgengi IE er lágt hér á landi samanborið við erlendar
rannsóknir. Frá árunum 1976-85 hefur hlutfall sprautuffkla með IE aukist
og sýkingum í gervilokum fjölgað. Bakteríuflóran hefur lítið breyst,
streptókokkasýkingar voru algengastar gagnstætt því sem sést víða
erlendis þar sem S. aureus er orðinn megin orsakavaldur. Lokuaðgerðum
er sjaldnar beitt hér en víða erlendis auk þess sem dánartíðni nú reyndist
fremur lág samanborið við fyrra tímabil og erlendar upplýsingar.
V-33 Einkenni, lyfjafyrirmæli og lyfjagjafir hjá deyjandi sjúklingum á
síðasta sólarhring lífs á þremur deildum Landspítala
Svandís íris Hálfdánardóttir1, Ásta B.Pétursdóttir2, Guðrún D. Guðmannsdóttir2,
Kristín Lára Ólafsdóttir3, Valgerður Sigurðardóttir1 3
’Líknardeild Kópavogi, 2lflcnardeild Landakoti, 3lflcnarráðgjafateymi
svaniris@landspítali. is
Inngangur: Meðferðarferli fyrir deyjandi sjúklinga eru leiðbeiningar
sem notaðar eru á síðustu dögum eða klukkustundum lífsins. Reglulegt
mat og skráning er gerð fyrir fimm algeng einkenni á 4 klukkustunda
fresti. Einkenni sem eru til staðar utan reglulegs mats eru einnig skráð á
sérstakt frávikablað. Mat á einkennum, lyfjafyrirmælum og lyfjagjöfum
var gerð á þremur deildum Landspítala: Líknardeild í Kópavogi,
líknardeild á Landakoti og krabbameinslækningadeild 11-E.
Markmið: Að gera úttekt á skráningu einkenna í meðferðarferli fyrir
deyjandi sjúklinga á síðasta sólarhring lífs, skráningu lyfjafyrirmæla og
gjöf lyfja við þremur algengum einkennum við lok lífs.
Aðferðir: Úttektin náði til allra sjúklinga sem farið höfðu á meðferðar-
ferlið árið 2009 (n=167). Gagnasöfnun hófst eftir að viðeigandi leyfi lágu
fyrir. Metin var skráning í reglulegu mati á einkennum sem og skráning
utan þess. Farið var yfir lyfjafyrirmæli og lyfjagjafir.
Niðurstöður: Algengustu einkenni á síðasta sólarhring lífs á öllum
deildum voru verkir, óróleiki og hrygla. Þessi einkenni komu fram hjá
30-75% sjúklinga. Munur var á milli deilda varðandi einkenni. Fleiri
sjúklingar voru með óróleika á krabbameinslækningadeild og geta
lyfjafyrirmæli og lyfjagjafir að einhverju leiti skýrt þann mun.
Ályktun: Meðferðarferli fyrir deyjandi er mikilvægt verkfæri til leið-
sagnar í vinnu með sjúklingum á síðustu dögum eða klukkustundum
lífs. Með notkun meðferðarferlisins er mögulegt að mæla tíðni algengra
einkenna við lok lífs. Reglulegar úttektir á skráningu í meðferðarferlið
gefa einnig tækifæri á kennslu til starfsfólks deilda þegar niðurstöður
úttekta eru kynntar.
V-35 Vísbendingar um gæði lyfjameðferða aldraðra við innlögn á LSH
María Sif Sigurðardóttir', Þórurrn K. Guðmundsdóttir2, Aðalsteinn Guðmundsson3,
Anna Bima Almarsdóttir11
‘Lyijafræöideild HÍ,2 sjúkrahúsapóteki, 3öldrunarlæknmgadeild lyflækningasviðs Landspítala,
4rannsóknastofnun um lyfjamál HÍ
thoruunkíylandspitah.is
Inngangur: Algengi sjúkdóma eykst með hækkandi aldri og lyfjanotkun
aldraðra er margföld í samanburði við yngri aldurshópa. Lyf geta
minnkað einkenni, bætt og lengt lífsgæði, en geta eirinig leitt til
lyfjatengdra vandamála sem eru bæði tíðari og alvarlegri hjá öldruðum.
Fjöldi erlendra rannsókna benda til þess að óviðeigandi lyfjaávísanir séu
mikið vandamál í heilbrigðisþjónustu aldraðra.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að athuga vísbendingar um
gæði lyfjameðferða aldraðra við innlögn á LSH.
Efniviður og aðferðir: Afturrýn skoðrm var gerð á 818 sjúkraskrám
70 ára og eldri sem lögðust brátt inn á lyflækningasvið I og
bráðaöldrunarlækningadeild öldrunarsviðs LSH árið 2007. Af þeim
uppfylltu 184 ekki skilyrði rannsóknar. Upplýsingar úr 279 sjúkraskrám
fengust úr fyrri rannsókn. Við mat á gæðum lyfjameðferða var stuðst við
15 lyfjamiðaða gæðavísa.
Niðurstöður: Hlutfall innlagna sem greindust með einn eða fleiri
gæðavísi var 48,4% og var algengið 56,2% meðal kvenna og 39,9% meðal
karla. Fyrir utan einn gæðavísi voru fleiri konur en karlar með hvern
þeirra sem valdir voru fyrir þessa rannsókn. Tölfræðilega marktækur
18 LÆKNAblaðið 2011/97