Frjáls verslun - 01.10.2011, Qupperneq 46

46 FRJÁLS VERSLUN 10. TBL. 2011
„Við getum
líka sagt að
í fluginu til
Ósló ar sé dag ­
lega alltaf ein
sætaröð með
fólki sem að ­
eins hefur
keypt miða
aðra leiðina.“
til nálægra landa. Á tímabil inu
1890-1970 höfðu landsmenn
hins vegar að mestu hægt um
sig eftir Ameríkuferðirnar.
Aðeins var hægt að tala um
land­flótta­á­níunda­áratug­nítj­
ándu­aldar.­Þá­fækkaði­fólki­
beinlínis­vegna­flutnings­til­
Ameríku vegna harðinda og erf -
iðleika­í­kjölfar­þeirra­árin­1882­
1889.­Allar­Evrópuþjóðir­misstu­
fólk­vestur.­Bylgja­vest­urferða­
varð­hugsanlega­snarpari­á­
Ís­landi­en­annars­stað­ar,­þann­
stutta­tíma­sem­hún­stóð,­en­
hún­stóð­skemur­en­í­flestum­
öðrum­Evrópu­löndum.­
Flóttinn­núna­er­atgervisflótti.­
Unga­fólkið­fer­með­börn­in,­
reyndar­ekki­í­fyrsta­sinn­á­vor­
um­dögum.­Reynslan­sýn­ir­að­
meirihlutinn kemur ekki aftur.
Lekinn úr landi er var an-
legur.
Síldin fór og fólkið á
eftir
Það­var­stöðugleiki­í­flutning-
um til landsins og frá í 70 ár
og aldrei meira áberandi en á
síldarárunum­miklu­fyrst­eftir­
1960.­Þá­ríkti­algert­jafnvægi.­
Árin­frá­1962­1968­fóru­innan­
við­fjögur­hundruð­manns­
úr landi á ári og álíka margir
komu. Þetta voru nánast bara
stúdentar að fara og koma.
Eftir­þetta­byrja­tölur­um­
búferlaflutninga­að­sveiflast­
mjög­mikið:­Fólk­fór­ýmist­í­
stór­hópum­úr­landi­eða­heim­
aftur.
Hrun síldarstofnsins 1967-
1968­sagði­ekki­mjög­til­sín­
en­fyrr­en­einu­til­tveimur­
árum eftir að veiði brást. Það
var­ekki­fyrr­en­árið­1970­að­
fólk­fór­að­streyma­úr­landi­og­
mest­til­Svíþjóðar­en­einn­ig­til­
Danmerk­ur­og­jafnvel­Ástralíu.­
Þetta­flóttaskeið­í­lok­við­reisn­
ar­áranna­stóð­þó­bara­í­tvö­ár.­
Sumir­komu­fljótt­aftur­en­nú­
var­komið­los­á­mannskapinn.­
Óstjórnarár
Umtalsverður­fjöldi­fólks­fór­
síðan úr landi árin 1977 og 1978
eða­um­þúsund­
fleiri­
en­aðflutt­ir.­Enn­gerðist­það­að­
þjóð­basl­aðist­upp­úr­öldudaln­
um á tveim ur árum.
Og­enn­varð­flótti­árin­1987­
og 1988 en bara í tvö ár. Þessi
síðasttöldu­flóttaskeið­voru­
vegna­ráðleysis­í­hagstjórn­inni,­
gengisfalls og tímabund ins at-
vinnuleysis.­
Enn­á­ný­fóru­fleiri­en­komu árin 1994-1996 vegna­atvinnuleysis.­Þau­
árin­fóru­margir­til­Noregs,­eink­
um iðnaðarmenn og læknar, og
hafa­ekki­komið­aftur.­Flóttinn­
varð­þó­aldrei­verulegur­og­
helst bundinn við árið 1995.
Litla­alþjóðlega­tölvukreppan­
eftir­aldamótin­2000­leiddi­líka­
til­að­fleiri­fóru­en­komu­en­það­
var­þó­allt­smávægilegt­miðað­
við­sveifluna­sem­nú­stendur.­
Lengsta skeiðið
Núna­eru­hátt­í­sex­þúsund­
landsmenn horfnir úr landi
umfram­aðflutta­á­36­mánaða­
tímabili. Þetta er bæði verri og
langvinnari straumur úr landi en
verið hefur síðustu mannsaldr-
ana. Þarna er miðað við ís-
lenska ríkisborgara.
Ástandið var vissulega verst
árið­2009­en­nú­tekur­lengri­
tíma­að­stöðva­flóttann­en­verið­
hefur­í­fyrri­sambærilegum­
atvinnukreppum.­Árið­í­
ár ber ekki með sér
breytingu­frá­ár­inu­
í­fyrra.­Sami­
straumur úr
landi eða
nærri 500
manns
á­árs­fjórðungi.­Fólksflutningar­
síðustu tutt ugu ára bera einn-
ig­með­sér­að­fólk­fer­strax.­
Kreppan­er­ekki­fyrr­skollin­á­
en­búslóðin­er­komin­í­gáma.­
Svona­var­þetta­ekki­áður.­
Vesturferðir náðu til dæmis
hámarki árið 1887 eftir að verstu
harðindaárin voru afstaðin.
Það­tók­nokkur­ár­að­komast­
af stað.
Sama gerðist eftir síldarhrun-
ið, sem varð algert árið 1968.
Það­var­ekki­fyrr­en­árið­
1970­að­brottflutningur­náði­
hámarki.­Það­var­árið­sem­fyrsti­
skuttogar inn, tákn endurreisn-
ar innar, kom til landsins.
Ein sætaröð til Noregs
á dag
Það­er­líka­áberandi­að­öll­þessi­
ár­hefur­Noregur­tekið­við­
flestum.­Mannfjöldatölur­Hag-
stofunnar­sýna­að­á­þriðja­árs-
fjórðungi­þessa­árs­fjölgar­þeim­
enn­á­ný­sem­fara­til­Noregs.­
Það er talað um að eitt körfu-
boltalið­fari­úr­landi­til­Noregs­
á­dag.­Það­lætur­nærri­ef­fimm­
eru í liðinu. Þarna er miðað við
þá­sem­fara.­Ef­brottfluttir­um-
fram heimkomna eru taldir eru
þetta­engu­að­síður­þrír­á­dag
Við­getum­líka­sagt­að­í­flug­
inu­til­Óslóar­sé­daglega­alltaf­
ein­sætaröð­með­fólki­sem­
að­eins­hefur­keypt­miða­aðra­
leið ina.
Núna­er­fólk­laust­við.­Marg­ir­hafa­áður­búið í öðrum lönd um.
Vinnumarkaður­er­opnari,­
atvinnuréttindi stöðluð og
tung u málakunnátta meiri. Það
er­enn­spenna­á­vinnumarkaði­
í­Noregi­þótt­kreppan­hafi­fest­
kló­í­efnahagslífi­Evrópu.­
Og­eftir­því­sem­fleiri­fara­
er­léttara­fyrir­aðra­að­
fylgja­á­eftir.­Þröskuld­
ur inn á leiðinni
úr landi lækkar
stöðugt.