Læknablaðið - 01.02.2014, Blaðsíða 33

LÆKNAblaðið 2014/100 97
Ú R P E n n a S T J Ó R n a R M a n n a l Í
Horft um öxl eða litið fram á veginn?
Stjórn lÍ
Þorbjörn Jónsson, formaður
orri Þór ormarsson, varaformaður
Magnús Baldvinsson, gjaldkeri
Salome Á. Arnardóttir, ritari
Björn Gunnarsson
Guðrún Jóhanna Georgsdóttir
Magdalena Ásgeirsdóttir
Ólöf Birna Margrétardóttir
Þórarinn Ingólfsson
Í pistlunum Úr penna stjórnarmanna
LÍ birta þeir sínar eigin skoðanir en ekki félagsins.
Áramót eru í eðli sínu tímamót. Maður
staldrar við og fer yfir atburði líðandi
árs og strengir jafnvel áramótaheit, sem
skiljanlega taka mið af eigin draumum og
væntingum.
Annáll ársins 2013 hvað heilbrigðis-
málin varðar einkennist af fjárhagslegu
svelti, samdrætti, atgervisflótta, upp-
sögnum jafnvel heilla fagstétta, tepptum
bráðadeildum vegna langveikra, úreltum
tækjabúnaði og svo mætti lengi telja. En
að sögn ráðamanna hefur ekkert af þessu
komið niður á gæðum þjónustunnar eða
öryggi sjúklinga. Trúi því hver sem vill.
Dúsan kom svo í lok árs þegar samþykkt
voru aukafjárlög til heilbrigðismála upp
á 4 milljarða. Landspítalinn og FSA fá 3,3
milljarða og heilbrigðisstofnanir á lands-
byggðinni rúmlega 600 milljónir.
Þá er að horfa fram á veginn. Hvað mun
árið 2014 bera í skauti sér? Áramótaheit til
handa heilbrigðiskerfinu mega sín lítils, en
maður getur átt sér draum.
Mun aukafjárveitingin bæta ástandið?
Í hvaða verkefni á að deila þessum fjár-
munum? Verða þeir notaðir til að „lokka“
að starfsfólk til vinnu eða fara þeir til
tækjakaupa.
Mun okkur takast að bæta starfs-
skilyrði heilbrigðisstarfsfólks? Þar eru
unglæknarnir mér efst í huga en brýnt er
að þeir kæri sig um að vinna á Íslandi í
framtíðinni.
Höfum við læknar og annað fagfólk
einhverja möguleika á að hafa áhrif á
þróun heilbrigðismála? Er yfirhöfuð á
okkur hlustað? Yfirvöld eru einstaklega
lunkin við að sniðganga sérfræðinga og
annað fagfólk þegar kemur að heilbrigðis-
málum (og reyndar fleiri málaflokkum svo
sem náttúruvernd vs raforkuframleiðsla).
Nýlegt dæmi eru lög um atvinnutengda
starfsendurhæfingu og starfsemi starfs-
endurhæfingarsjóða nr. 60 25. júní 2012.
Vísa ég í því sambandi í ritstjórnargrein
Þorbjörns Jónssonar formanns LÍ í Lækna-
blaðinu 2012.
Endurhæfing er mér hugleikin, enda
starfsvettvangur minn. Hugtakið endur-
hæfing, bæði orðið og innihald endur-
hæfingar, virðist mér vera óljóst, bæði í
huga almennings og jafnvel heilbrigðis-
starfsfólks. Endurhæfing virðist hálfgert
olnbogabarn, tilheyrir hvorki bráðaþjón-
ustu né hjúkrun, sem gjarnan ber hæst í
umræðunni um heilbrigðismál.
Skilgreining alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunarinnar (WHO) á endurhæfingu:
Endurhæfing miðar að því að einstak-
lingur nái aftur eins góðri líkamlegri,
andlegri og félagslegri færni og unnt er.
Hún felur í sér öll þau úrræði sem miða
að því að draga úr áhrifum fötlunar og
hindrunum sem fötlunin veldur. Hún felur
líka í sér þau úrræði sem gera fötluðu fólki
kleift að vera virkir þjóðfélagsþegnar. Það
má svo skipta endurhæfingu til dæmis í
læknisfræðilega endurhæfingu og starfs-
endurhæfingu. Skilin þarna á milli virðast
stundum óskýr en að baki liggur alltaf
færniskerðing sem oftast á rætur í heilsu-
bresti eða fötlun. Endurhæfing, eins og
aðrar greinar læknisfræði, byggir á fræði-
legum grunni og styðst við klínískar leið-
beiningar. Engar íslenskar leiðbeiningar
eru til í mínu fagi, það er lungnaendur-
hæfingu, en stuðst er við sameiginlega
yfirlýsingu ATS/ERS. Á mínum vinnustað,
Reykjalundi, er unnið í þverfaglegum
teymum og er þar tekið mið af ICF-alþjóð-
lega flokkunarkerfinu um færni, fötlun og
heilsu (sjá skafl.is). Grundvöllurinn fyrir
árangri í endurhæfingu er skýr og raunsæ
markmiðssetning og samvinna meðferðar-
aðila í samráði við skjólstæðinginn. Ár-
angurinn er svo mælanlegur með aukinni
færni, virkni, þátttöku (í víðum skilningi
þess orðs) og auknum lífsgæðum.
Ég treysti læknum og öðru heilbrigðis-
starfsfólki til að standa vörð um menntun
og fagmennsku sinnar stéttar, en það
dugar þó því miður ekki til að reka heil-
brigðisþjónustu af þeim gæðum sem við
Íslendingar höfum væntingar um.
Í anda endurhæfingar bind ég vonir við
að núverandi stjórnvöld sjái sóma sinn í
því að hafa samráð við heilbrigðisstarfs-
fólk við markmiðssetningu og uppbygg-
ingu heilbrigðisþjónustunnar til lengri
tíma en eins kjörtímabils.
Magdalena
Ásgeirsdóttir
lungnalæknir á
Reykjalundi
Magdalena@REYKJALUNDUR.is