Læknablaðið - 01.02.2014, Blaðsíða 35

LÆKNAblaðið 2014/100 99
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
tengirör, svokallað stent, inn í síuganginn
til að opna fyrir hann að nýju. Þetta er
minnsti íhlutur sem settur hefur verið í
mannslíkamann, einn millimetri að lengd
og 120 míkrón í þvermál. Þessi aðgerð er
yfirleitt gerð um leið og ský er fjarlægt af
augasteini en margir glákusjúklingar eru
einnig með ský á augasteini. Þetta er að-
gerð sem hentar vel fólki sem er ekki með
mjög alvarlega gláku og geta þá sjúkling-
arnir í mörgum tilfellum orðið lyfjalausir
eftir aðgerð.
María er eini augnskurðlæknirinn
sem framkvæmir þessar aðgerðir og hún
segir það vissulega valda ákveðnum
vandkvæðum. „Þetta er öðruvísi en á há-
skólaspítölunum í Bandaríkjunum þar sem
ég var í sérnámi, en þetta er ekki eins-
dæmi í undirsérgreinum augnlækninga,
við erum mjög fá hér á landi, en eigum
þó sérfræðinga í hverri undirsérgrein, því
þótt augað sé ekki stórt líffæri er það mjög
flókið og margbreytilegt.“
Ný tækni við augasteinaskipti
Gunnar Már Zoëga fjallaði á Læknadög-
um um nýjungar í augasteinsaðgerðum
en þar hafa orðið gríðarlegar framfarir á
undanförnum árum og aðgerðin í raun-
inni allt önnur en hún var fyrir 15-20
árum síðan. „Áður lágu sjúklingar inni í
nokkra daga vegna þessarar aðgerðar þar
sem augasteinninn var fjarlægður í heilu
lagi og skurðurinn saumaður saman með
8-10 sporum. Í dag framkvæmum við mun
fleiri aðgerðir og sjúklingurinn fer heim
strax að lokinni aðgerð.“
María segir meginbreytinguna fólgna
í gerbreyttri tækni við aðgerðina sjálfa.
„Skurðurinn er rétt um tveir og hálfur
millimetri, augasteinninn er brotinn upp
með hljóðbylgjutækni og brotin síðan
sogin út. Linsan sem kemur í stað auga-
steinsins er annars eðlis en áður var. Hún
er samanbrotin (foldable) þegar hún er
sett í augað í gegnum skurðinn og breiðir
síðan úr sér. Þess vegna er hægt að vinna
í gegnum svona pínulítinn skurð. Þá hafa
orðið framfarir í margskiptum linsum og
sjónskekkjulinsum.“
Þrátt fyrir að tækjabúnaður við
aðgerðina sé fullkominn, framkvæmir
skurðlæknirinn aðgerðina í raun með
höndunum og María segir að mikilvægt sé
að vera jafnvígur á báðar hendur við þessa
vinnu.
María segir að með þessari tækni sé að-
gerðin einfaldari og mun öruggari en áður.
„Fólk kemur mun fyrr í augasteinaskipti
en áður, árangurinn er betri og áhættan
minni. Eldra fólki fjölgar, fólk lifir lengur
og gerir meiri kröfur til lífsgæða, og þetta
er hluti af því. Það er ein aðalástæða þess
að augasteinaaðgerðum hefur fjölgað mjög
og eru meira en tvöfalt fleiri en fyrir 10-20
árum.“
Aðspurð um tæknina við hin nýju
tæki og aukahluti í augnlækningum segir
María að þar sé um afskaplega árangurs-
ríkt samstarf vísindamanna í ýmsum
greinum að ræða. „Til að hanna tækin til
aðgerða og íhlutina þarf auk lækna verk-
fræðinga, eðlisfræðinga og stærðfræðinga.
Augnlækningar eru mjög tækjavæn grein
og þróun á því sviði er að mörgu leyti
undirstaða framþróunar í greininni.“
Skipta um hluta hornhimnunnar
Þá fjallaði Gunnar Már Zoëga um nýj-
ungar við hornhimnuaðgerðir en þar kom
fram að miklar breytingar hafa orðið við
flutninga á hornhimnum. „Til skamms
tíma var skipt um alla hornhimnuna í
heilu lagi. Þess má geta til fróðleiks að
hornhimnuskipti voru fyrstu líffæraflutn-
ingarnir sem framkvæmdir voru hér á
landi. Í dag eru aðgerðirnar framkvæmdar
á annan hátt og í mörgum tilfellum er
„Augnlækningar eru mjög
tækjavæn grein og þróun á því
sviði byggir á samstarfi vísinda-
manna í mörgum greinum,“ segir
María Soffía Gottfreðsdóttir
augnskurðlæknir.