Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Side 36

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Side 36
194 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR Handtökur og herferðir Marteinn Einarsson kom frá vígslu vorið 1549 og settist að stóli sínum. Á alþingi um sumarið lét hann klerka dæina öll embættisverk Jóns Arasonar ónýt og að engu hafandi utan þau, sem hann fram- kvæmdi í umboði löglegs ráðs Skálholtskirkju. Dómendur töldu Jón hafa brotið á móti kirkjulögum og kirkjuskipan Kristjáns III. með framferði sínu. Þeir Hólafeðgar voru ekki á þinginu, heldur sátu heima og biðu átekta. Síðar um sumarið fór Marteinn biskup í yfirreið um Vestfjörðu. Jón Arason hafði spurnir af ferðum hans og sendi sonu sína, Björn og Ara, með flokk manna til þess að handtaka hann og nokkra aðra and- stæðinga sína. Áður en þeir fóru, lét biskup dóm ganga á Þingeyrum um vantrúar- og villumenn, sem hér í landið hefðu fellt á sig páfans bann af sínum tilgerningum, og voru slíkir menn dæmdir rétttækir undir þær skriftir, „sem þeim verða dæmdar að lögum“. Þeir bræður riðu síðan vestur og náðu biskupi og Árna Arnórssyni í Hítardal, en Daði Guðmundsson slapp nauðuglega. Voru þeir Árni fluttir til Hóla og hafðir í varðhaldi. Eftir þetta virðist Jón biskup hafa reynt að ná sáttum við helztu andstæðinga sína hér á landi, en árangurslaust. Hann hafði því margs konar viðbúnað heima á Hólum eins og Ólafur Engilbrektsson á Steinvíkurhólmi forðum. Hann lét reisa vígi upp frá kirkjunni og kall- aði það slot. Var þar gerður gröftur mikill og djúpur og veitt að vatni, og skyldi flytja þangað stykki (fallbyssur) og byssur „sem á einn skans og ganga af lofti á múr og kirkju“. Hólastaður átti allmikið af hertygjum um þessar mundir. í skrá um eignir staðarins, þegar Jón Arason varð biskup, eru talin 6 lagvopn, 4 stríðsaxir, eitt sverð og herklæði á 40 manns auk nokkurra vondra pansara og járnhatta. Einnig er sagt, að staðurinn eigi herklæði á ýmsum stöðum. Jón Ara- son hefur fylgzt með þróun hernaðartækninnar, því að árið 1550 hafði kirkjunni bætzt 2 fallbyssur keyptar fyrir 16 hundruð í kaupstað, 2 áttungar púðurs, 8 járnlóð, 9 hakabyssur og 7 hálfhakar. Hervæðing Jóns er einstakur atburður í íslenzkri sögu, því að við höfum engar heimildir fyrir því, að íslendingar hafi tygjað sig til þess að mæta erlendum innrásarher í annan tíma.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.