Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Side 37

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Side 37
BJÖRN TH. BJÖRNSSON Staða og stefna íslenzkrar myndlistar Framsöguerindi á almennum umrœÖufundi Stúdentafélags Reykjavíkur 23. febr. 1963 Ef við rennum huganum yfir menningarsöguna, sjáum við aS myndlistin hefur á hverjum tíma gegnt samfélagslegu hlutverki. í hellnamálverkum ísaldar, meSal frumstæSra þjóSa og í Evrópu miS- aldanna var hlutverk hennar fyrst og fremst trúarlegs eSlis; þá lagSi hún samfélaginu til viss hugmyndatákn, umbúnaS helgisiSa, og andlega leit- aSist hún viS aS auSga þá heims- mynd sem trúarkerfiS ákvarSaSi. — A endurreisnaröldinni varS myndlist- in framsóknarafl hinnar nýfrjálsu auSstéttar borganna, sýndi mönnum fegurS og gæSi veraldar í nýju ljósi, opnaSi augu þeirra fyrir því sem áS- ur var bannaS aS sjá eSa ímyndun- inni huliS. Ný listræn viShorf kvikna ávallt af þjóSfélagslegum breytingum og verSa í senn eitt megin þróunarafl þeirra. í ný-klassíska stílnum, á tíma frönsku stjórnbyltingarinnar og lýS- frelsishræringanna víSsvegar um álf- una, brá myndlistin upp spegli klass- ísku fornaldarinnar; sjá, sagSi hún viS lýSveldishugsjónina ungu, þar átt þú andlegan arf, mikiS fordæmi til aS byggja á. ÞaS var einungis hin íslenzka þjóSernisvakning sem ekki þurfti aS skírskota til hinna grísk- rómversku fyrirmynda; hún átti for- dæmiS í eigin sögu sinni, glæsibrag þjóSveldistímans: Þá riSu hetjur um héröS / og skrautbúin skip fyrir landi / flutu meS fríSasta liS ... Um miSja 19. öld, þegar iSnbylt- ingin leiddi meS sér ný stéttaátök, gerSust listirnar enn vaki nýs skiln- ings á gildi mannsins og stöSu hans í samfélaginu: raunsæislistin opnaSi mönnum alnýja sýn og um leiS nýja kennd gagnvart umheimi þeirra. Og ef viS lítum nær okkur sjálfum, sjá- um viS nú orSiS greinilega hvert gíf- urlegt nýmyndunarafl íslenzk málara- list var á fyrstu áratugum þessarar aldar. Stjórnmálalega voru íslend- ingar aS eignast land sitt sjálfir, en inntakiS í sjálfstæSishugsjóninni, hin andlegu tengsl manna viS landiS, — þaS lögSu listirnar til. Þegar bóndinn á Fagurhólsmýri sá í fyrsta sinn málverk Ásgríms Jónssonar, varS honum aS orSi: Ég held þetta sé einskonar föSurlandsást, aS mála 27
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.