Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Qupperneq 44

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
eru hin frábærustu verk í myndlist
okkar. Það þarf varla að nefna, að
enn hefur ekkert slíkt verið gert að
opinberu frumkvæði.
Um leið og myndlistin hneigist í
þessa átt, verður listamaðurinn að
sjálfsögðu ólíkt háðari því en áður,
að jákvæðar, þjóðfélagslegar for-
sendur séu til staðar. En verði þess-
ari þróun veitt brautargengi, leysist
myndlist okkar ekki aðeins úr mikl-
um læðingi, heldur brúast það bil
sem er svo mjög kvartað undan að
sé milli listarinnar og almennings:
Börn yxu upp með henni i skólum,
fullorðnir kynntust henni á vinnu-
stað, í kvikmynda- og hljómleikahús-
um, í kirkjum, og jafnvel á götum
úti. Þannig getur myndlistin orðið
virkur og tvíefldur þáttur í menning-
arlífi nútímamanna. Að sjálfsögðu
felur slíkt í sér hættur á allskonar
listrænni yfirborðsmennsku, en þær
verða hvort sem er alltaf til staðar.
Með þessu álít ég þó ekki, að tími
trönumálverksins sé liðinn. Vinnu-
stofa listamannsins, þar sem hann er
einn og óháður öllu öðru en tjáning-
arþörf sinni og dómgreind, mun enn
um langa hríð verða sú smiðja, þar
sem hin nýja myndsýn verður til, —
einnig formin í byggingarstíl fram-
tíðarinnar. Þegar gott listverk fæðist,
er veröldin ekki lengur söm og hún
var.
Og nú að lokum, hvað er hægt að
gera? Réttara væri að spyrja: Er
nokkur vilji til að gera nokkuð?
Kannski vill þjóðin bara halda áfram
að tilbiðja ísskápana sína í friði. En
þar sem Stúdentafélag Reykjavíkur
hefur efnt til þessa fundar, þykir mér
sú kvöð fylgja þessu framsöguerindi,
að ég ljúki því með nokkrum atriðum
sem framkvæmanleg eru þegar í stað:
Það þarf að taka upp listfræðslu í
skólum og gera hana að skyldugrein
með almennri sögu í æðri skólum
landsins. Það gœti komið fólk á eftir
okkur, sem léti sér ekki á sama
standa.
Það verður að gera Listasafn ís-
lands að virkri stofnun, svo sem sómi
þess býður og ákvarðað er í lögum.
Reykjavíkurborg verður að koma
upp sýningarsölum, sem opnir séu
listamönnum borgarinnar, og verja
árlegri upphæð til listaverkakaupa
eða listframkvæmda.
Það verður að lögfesta ákvæði um
það, að ákveðnum hundraðshluta
byggingarkostnaðar opinberra húsa
og annarra stórhýsa verði varið til að
búa þau góðum listaverkum. Hér á
ég ekki aðeins við stjómarbyggingar
og skóla, heldur félagsheimili, gisti-
hús, kvikmyndahús, banka og aðrar
þær byggingar sem mynda torg þjóð-
lífsins.
Gerum loks þá kröfu, að sérstakur
ráðherra fari með menningarmál, ef
til vill þó ásamt með félagsmálum.
Það er ekki lengur sæmandi þjóð,
sem hefur um langan aldur kennt sig
34