Tímarit Máls og menningar - 01.06.1972, Blaðsíða 16

Tímarit Máls og menningar
þar fór maður sem engin svik urðu í fundin. Ljóðin eru hans ævisaga og
því verður hún hvorki sögð né rakin hér, aðeins drepið á nokkra þætti sam-
kvæmt hefð og venju þessarar stundar.
Vinm' vor skáldið Jóhannes úr Kötlum var fæddur 4. nóv. 1899 á Godda-
stöðum í Dalasýslu. Hann var sonur Jónasar bónda Jóhannessonar og konu
hans Halldóru Guðbrandsdóttur. Þeim hjónunum var 2ja barna auðið, auk
sonarins eignuðust þau dóttur, Guðrúnu, sem enn býr í átthögunum vestur í
Dalasýslu. Með soninn ársgamlan flytjast þau hjón að Miðseli vorið 1900 en
þar ólst Jóhannes upp. Um skóla var fátt i Dölum á þessum árum, en í Hjarð-
arholti var hann kafla úr tveim vetrum 1914-16. Síðar lá leið hans í Kenn-
araskólann í Reykjavík. Þaðan brautskráðist hann sem kennari vorið 1921.
Hann minntist oft með virðingu og þökk þeirra mætu manna er stýrðu skól-
anum þau ár sem hann var þar við nám, fyrir hvatningu þá og uppörvun
sem þeir veittu honum, en þessir menn voru Magnús Helgason og Ásgeir Ás-
geirsson síðar forseti. Árin næstu eftir námið í Kennaraskólanum dvaldist
hann við kennslu vestur í Dölum, en árið 1932 gerðist hann kennari við Aust-
urbæjarskólann í Reykjavík. En vegna vanheilsu varð hann að hætta kennslu
þar ári síðar. Árið 1930 varð merkisár í lífi Jóhannesar. Það ár hlaut hann
verðlaun fyrir Alþingishátíðarljóð sín, en annað happ féll honiun þó stærra í
skaut það ár þar sem var kona hans Hróðný Einarsdóttir. Hún hefur verið
honum trauslur förunautur alla tíð síðan og borið ljós og yl inn í daga hans
alla. Vér vottum henni samúð vora og djúpa hluttekningu á þessari stundu
og biðjum þess, að birta alls hins fagra sem hér er að minnast megi hylja
allan hennar harm.
Þeim hjónum varð 3ja barna auðið, 2ja dætra og sonar sem öll eru búsett
hér í borg. Auk kennslustarfa fékkst Jóhannes við ritstörf og um skeið dvald-
ist hann í óbyggðum sem vörzlumaður á sumrum. Um árabil bjuggu þau
hjón með börnum sínum í Hveragerði austur, en hin síðari ár stóð heimili
þeirra hér í Reykjavik. Margvíslegur sómi hefur Jóhannesi verið sýndur fyrir
ljóð sín og list eins og öllum er kunnugt og hér verður ekki rakið.
Ég veit honum hefði verið fátt fjær skapi, en vér hefðum hér uppi harma-
tölur á þessari stundu, og það skal heldur ekki gert - aðeins þakkað og
minnzt.
Vér tökum með oss héðan minningar um mann og skáld, sem öðrum
fremur fann til í stormum sinnar tíðar, en tókst að slá hugrekki og eld hug-
sjóna úr efa sínum og sorg. Hann var glæsilegur fulltrúi þeirrar alþýðu
manna sem lifað hefur sögu þessarar þjóðar með öllum hennar sigrum og
6