Tímarit Máls og menningar - 01.12.1996, Page 61

Svefninn langi
Kvikmyndaeftirlitið réð þannig stundum úrslitum um endanlega gerð
myndanna og stundum fór svo að feluleikurinn gaf myndunum sérstæðan
blæ sem oft féll í kramið hjá áhorfendum. Kvikmymdin TheBigSleep frá árinu
1946 í leikstjórn Howard Hawks, sem gerð var eftir samnefndri bók
Raymond Chandlers, féll í þennan flokk. Mörgum áhorfandanum hefur virst
söguþráður myndarinnar þvældur og allt að því óskiljanlegur en jafnframt
hefur myndin yfir sér seiðandi og dulúðugan blæ og er það að mörgu leyti
vegna dansins í kringum reglur kvikmyndaeftirlitsins. Það gerði t.d ekki ráð
fyrir eiturlyfjaglæpum, mergjuðum orðahnippingum og því kynferðislega
þema sem bókin byggist á og er reynt að þurrka slíkt út eða fela. Bók
Chandlers er stutt og er söguþræði hennar nokkuð vel fylgt eftir í myndinni
en eins og nærri má geta er „óviðeigandi“ atriðum sleppt. í bók Chandlers
er töluvert af blótsyrðum og grófum setningum ásamt lostugum lýsingum
á kvenfólki, enda er einkaspæjarinn Marlowe (Humphrey Bogart) ekki við
eina fjölina felldur. Reynt var að hreinsa kvikmyndina af öllu slíku en
auðvitað var engan veginn hægt að fela fegurð og persónutöfra aðalleikkon-
unnar (Lauren Bacall). Brugðið var á það ráð að láta Marlowe halda tryggð
við eina konu og vera algerlega ónæman fyrir daðri annarra kvenna enda
lýkur myndinni á þann hátt að svo virðist sem þau muni lifa saman ham-
ingjusamlega upp frá því. Þannig er helstu persónueinkennum Marlowe í
bókinni snúið á haus í kvikmyndinni. Þrátt fyrir slíkar breytingar er myndin
þrungin kynferðislegri dulúð sem verður ef til vill fyrst og fremst til í huga
áhorfandans og hefur því þrátt fýrir allar takmarkanir kvikmyndaeftirlitsins
náð þeim árangri að vera rómuð fýrir seiðandi yfirbragð.
Sígarettureykingar eru
gjarnan túlkaðar sem
staðgenglar kynlífs í kvik-
myndum frá fjórða og
fimmta áratugnum og
voru óspart notaðar sem
slíkar. Vissulega má túlka
og mistúlka öll smáatriði
en í þessu tilfelli eru kyn-
ferðislegar vísanir aug-
ljósar. f upphafsatriði The
Big Sleep sjást skugga-
myndir af aðalpersónun-
um, Marlowe Og Vivian, Humphrey Bogart og Lauren Bacall í The BigSleep (1946).
TMM 1996:4
59