Ský - 01.01.2006, Blaðsíða 26

26 sk‡
Stutt og laggott
Í inn gangs orð um sín um seg ir Tómas að Jónas sé ekki ætt jarð ar skáld í hefð bund inni
merk ingu þess orðs. Ást hans á föð ur landi sínu sé hon um of töm, þannig að hún verði
sér skil ið við fangs efni í ljóð um hans. „Fyr ir þess ar sak ir ann ís lenzka þjóð in Jónasi Hall-
gríms syni um fram önn ur skáld og sjálf sagt á hún fátt geð þekk ara í fari sínu en þessa
upp gerð ar lausu og hjart hreinu ást, sem hún hef ur tek ið við minn ingu hans.“
Ó rím að þjóð skáld
Í öðru sæti í flokki ljóða bóka eru and heit ir Pass íu sálm ar Hall gríms Pét urs son ar og Ljóð
Ein ars Bene dikts son ar koma í þriðja sæti. Ein ari hefði ef laust ekki lík að að lenda ekki
ofar en hann get ur ekki kvart að und an fé lags skapn um. Kvæða safn Steins Stein ars er í
hinu fjórða. Steinn hef ur um margt sér stöðu. Hann er fyrsta ís lenska ljóð skáld ið sem
yrk ir ó rím að en verð ur þjóð skáld, jafnafstæð ur og sá tit ill er. Ljóð in hans gripu fólk strax
sterk um tök um. Í eft ir mála að sögu Steins, Leit að ævi skálds, rifj ar Gylfi Grön dal upp
þeg ar hann, þrett án ára gam all, fékk að gjöf frá föð ur sín um bók ina 100 kvæði eft ir
Stein. „Ég hóf lest ur inn í rúmi mínu und ir súð í hús inu Skál holti við Kapla skjóls veg. Ég
las ljóð in hund rað hvert á fæt ur öðru alla nótt ina – og þessi nótt er ein af þeim sem ekki
verð ur með orð um lýst,“ seg ir Gylfi.
And vök ur Steph ans G. eru sér stak ur kveð skap ur að því leyti að Steph an var fyrst
og fremst bóndi sem orti eft ir lang an og strang an vinnu dag. Það er at hygl is vert að þrír
skáldjöfr ar eru mik ið er lend is á sín um full orð ins ár um: Jónas, Ein ar og Steph an G.
Tveir núlif andi höf und ar kom ast á list ann, Hann es Pét urs son og Þor steinn frá
Hamri. Sagt hef ur ver ið um Hann es að hann sé eina núlif andi skáld ið sem nálgist það
að vera í hópi bestu skálda Ís lands sög unn ar.
Snorri Hjart ar son lend ir í sjötta sæti en þeir fimm efstu skáru sig nokk uð úr að mati
dóm nefnd ar.
Í ní unda sæti ljóða bóka, og því neðsta sem birt er, er Úr landsuðri eft ir Jón Helga son.
Þar eru birt mörg þekkt ustu kvæða hans, svo sem Að Rauðs gili og Í Árna safni. Þessi bók
kom fyrst út 1939. Ári seinna birt ist svo í tíma riti Máls og menn ing ar ljóð ið Á fang ar,
sem marg ir kunna. Þótt hand rita fræð ing ur inn sem bjó mest alla ævi í Kaup manna höfn
hefði aldrei ort ann að en Á fanga má full yrða að hann hefði þannig kom ist á blað með al
skálda.
Ást, spenna og pólitík
Ekki kem ur á ó vart að verk Hall dórs Lax ness séu efst þeg ar spurt er um bestu skáld-
sög urn ar. Ís lands klukk an er í fyrsta sæti, Sjálf stætt fólk í öðru og Gerpla í því þriðja.
„Spennu saga, ást ar saga, saga um pólitík, ald ar lýs ing. Bók til að lesa aft ur og aft ur,“ seg ir
einn við mæl enda Skýja. Bók mennta fræð ing ar segja um Ís lands klukk una, sem er þrí-
leik ur, að þar hafi kom ið fram verk sem sam ein að hafi ís lensku þjóð ina um höf und inn,
að minnsta kosti að ein hverju leyti. Verk ið er byggt á ör laga sögu ís lensku þjóð ar inn ar í
kring um 1700 og þar er Jón Hregg viðs son lyk il per sóna.
„Hver mað ur sem ann lista verki og lang ar að kom ast inn í dul ar heima skáld skap ar
og finna þá töfra sem snilld in bygg ist á hef ur nóg verk efni til að brjóta til mergj ar eina
af sög um Hall dórs Kilj an Lax ness. Þeg ar ný skáld saga kem ur út eft ir hann opn ast nýr
heim ur, töfra heim ur, ís lensku þjóð inni,“ sagði Krist inn E. Andr és son skömmu eft ir að
bæk urn ar þrjár voru komn ar út. Heims ljós er ekki langt und an, í sjötta sæti.
Tvær bæk ur meist ara Þór bergs kom ast á blað í val inu, Of vit inn og Bréf til Láru. Bréf
til Láru var bylt ing ar kennt verk á sín um tíma og Þór berg ur skrif aði í bréfi skömmu eft ir
að bók in kom út að nú sner ist öll Reykja vík um Bréf til Láru. Á þeim árum hafði hann
for skot á Hall dór Lax ness en af ýms um á stæð um tókst hon um ekki að halda því.
Í 7. sæti er Tómas Jóns son - met sölu bók eft ir Guð berg Bergs son, sem þótti strax er
hún kom út fyr ir bráð um fjöru tíu árum vera tíma móta verk í ís lenskri skáld sagna gerð.
Næst um helm ing ur þeirra sem Ský leit aði til töldu Tómas með bestu bók um Ís lands-
sög unn ar. Bók in er þó greini lega um deild því að öðr um þótti lít ið til henn ar koma og
nefndu hana hvergi.

Fornbókmenntir
1 Njála
2 Eddukvæði
3 Egils saga
4 Snorra Edda
5 Heimskringla
6 Grettis saga
7 Sturlunga
8 Laxdæla
9 Íslendingabók

Ljóð
1 Ljóðmæli Jónasar
Hallgrímssonar
2 Passíusálmar,
Hallgrímur Pétursson
3 Ljóð Einars Benediktssonar
4 Kvæðasafn, Steinn Steinarr
5 Andvökur Stephans G.
Stephanssonar
6 Ljóð Snorra Hjartarsonar
7 Ljóðasafn Hannesar
Péturssonar
8 Þorsteinn frá Hamri,
ljóðasafn
9 Úr landsuðri eftir
Jón Helgason
Besta bókin