Ólafía : rit Fornleifafræðingafélags Íslands. - 01.05.2012, Side 58

Jónsbók. Lögbók Íslendinga. (2004).
Már Jónsson tók saman. Reykjavík:
Háskólaútgáfan.
Kristján Mímisson. (2004). ‘Landslag
möguleikanna.’ Ritið 2/2004, 29-50.
Lovsamling for Island IV. (1854).
Kaupmannahöfn: Oddgeir Stephensen
og Jón Sigurðsson söfnuðu og gáfu út.
Lovsamling for Island VIII. (1854).
Kaupmannahöfn: Oddgeir Stephensen
og Jón Sigurðsson söfnuðu og gáfu út.
Lýsing Árnessóknar. (1952).
Sóknalýsingar Vestfjarða II. Ísafjarðar-
og Strandasýslur (bls. 204-239).
Reykjavík: Samband vestfirzkra
átthagafélaga.
Sólborg Una Pálsdóttir. (2005).
Fornleifafræðileg gögn og
landupplýsingakerfi. Tímarit íslenskra
háskólakvenna 7 (1), 7-9.
Stjórnartíðindi fyrir Ísland 1894 A.
(1894). Kaupmannahöfn.
Sölvi Sveinsson. (1977). Samgöngur í
Skagafirði 1874-1904. Skagfirðingabók
8, 58-183.
Tíðindi frá nefndarfundum íslenzkra
embættismanna í Reykjavík árin 1839
og 1841. (1842). Kaupmannahöfn.
Tryggvi Már Ingvarsson. (2001). Leiðir
tveggja alda í nágrenni Reykholts í
Borgarfirði. B.A.-ritgerð í landafræði.
Reykjavík: Háskóli Íslands.
Vegagerð ríkisins. (2008a). Vegflokkar.
Sótt 6. maí 2008 af: http://
www.vegagerdin.is/vegakerfid/skipting
-i-vegflokka/
Vegagerð ríkisins. (2008b). Vegaskrá.
Sótt 6. maí 2008 af: http://
vgwww.vegagerdin.is/vefur2.nsf/Files/
Heildarskra-numer_pdf/$file/Landi%
f0_nr.pdf.
__________
58
Fornar leiðir á Íslandi
Að sama skapi má halda því fram að
dauðinn sé sameiginlegur öllum
samfélögum mannkyns. Hina látnu er
hægt að finna víða; við búum í húsum
þeirra, ákveðinn hluti af landslaginu er
tileinkaður þeim og fólk minnist þeirra
stöðugt, auk þess sem beinagrindur
þeirra gefa okkur fornleifafræðingum
ómetanlegar upplýsingar m.a. um
næringu, stöðu og trúarbrögð.
Börn og dauðinn eru einmitt
viðfangsefni þessarar greinar og
flokkast hún undir barnafornleifafræði.
Byggir hún á meistaraprófsritgerð sem
bar samnefndan titill greinarinnar. Fyrri
hluti hans er kominn úr lausavísu en
ekki vitað hversu gömul hún er. Guðrún
Hannesdóttir (2007, bls. 5) komst svo
að orði við útskýringar á þess konar
vísum: „Þær eru höfundalausar, sam-
eign barna og fullorðinna frá tímum
þegar mörkin milli menningarheima
kynslóðanna voru óljósari en síðar
varð.“
Markmiðið með greininni er einmitt
að skoða barnsgrafir frá kaþólskum
tíma á Íslandi og greina á hvaða
aldursskeiði börn hættu að vera
skilgreind sem börn. Leitast verður við
að varpa ljósi á hvort líta megi á
bernskuna sem eina heild eða hvort
skipta megi henni í aldurstengd þrep. Í
þessu sambandi verður sérstaklega horft
til greftrunarsiða er lúta að börnum á
tímabilinu sem um ræðir. Einnig verða
hugtökin lífshlaup (e. life course) og
lífsferli (e. life cycle) skoðuð og reynt
að draga ályktanir út frá þeim. Skoðaðar
verða vísbendingar um það hvort börn
hafi verið jörðuð samkvæmt félags-
legum reglum, hvort að lífaldur hafi
skipt máli við val á staðsetningu
barnsgrafa innan kirkjugarða og hvort
að hægt sé að sjá breytingar á lífsferli
þeirra með þessum hætti.
Kaþólskur tími á Íslandi er hér talinn
hefjast þegar kristni var lögtekin á
Íslandi um 1000 og enda við siðaskipti
um 1550 og miðast afmörkun
greinarinnar við þetta tímaskeið (sjá t.d.
Sigurður Líndal 1974, bls. 238; Gunnar
F. Guðmundsson 2000, bls. 9). Þeir
__________
59
„Þegar á unga aldri lifi ég enn“
Greftrun barna á kaþólskum tíma á Íslandi
Ragnheiður Gló Gylfadóttir
Bernskan er sameiginleg öllum samfélögum og þess vegna er hún og börn viðeigandi og
mikilvægt viðfangsefni í fornleifafræði. Hugmyndir um börn nútímans eru þó oft
yfirfærðar á börn í fortíðinni. Gert er ráð fyrir að öll börn hafi hegðað sér eins þá og að
bernskan hafi verið tími leikja og áhyggjuleysis eins og nú er.