Morgunblaðið - 13.02.2015, Blaðsíða 9

FRÉTTIR 9Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. FEBRÚAR 2015
VIÐTAL
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Við erum búin að læra gríðarlega
mikið af þessu og erum ekki búin að
ná öllu, eigum eft-
ir að læra meira,“
segir Magnús
Tumi Guðmunds-
son, prófessor í
jarðeðlisfræði við
Háskóla Íslands,
spurður um þann
lærdóm sem jarð-
vísindamenn hafa
dregið af jarð-
hræringunum í
Bárðarbungu og
eldgosinu í Holuhrauni. Næstkom-
andi mánudag verður liðið hálft ár
frá því jarðhræringarnar hófust, 16.
ágúst, en eldgosið í Holuhrauni sem
enn stendur hófst 31. ágúst.
„Við erum í fyrsta skipti, frá því
nútímavísindi komust á legg, að
fylgjast með öskjusigi í stórri ís-
lenskri megineldstöð og stóru flæði-
gosi sem tengist öskjusiginu,“ heldur
Magnús Tumi áfram. Hann tekur
fram að til séu stöku lýsingar af
öskjusiginu 1875 þegar Öskjuvatn
myndaðist en að öðru leyti takmark-
aðar upplýsingar um þá atburði. Þá
séu til góðar lýsingar af Skaftár-
eldum.
„Við höfum bara lýsingar á því
sem gerðist fyrir 20. öldina. Það
kemur ekkert í staðinn fyrir það að
geta fylgst með eins og við getum í
dag,“ segir Magnús og nefnir mæl-
ingar og ljósmyndun til viðbótar við
að fylgjast beint með atburðarásinni.
„Í upphafi atburðanna fengust
einstæð gögn um framrás berg-
gangsins, mun ítarlegri en nokkurn
tímann hafa fengist áður. Þá erum
við líka að sjá og getum metið áhrif
frá flæðigosi, meðal annars meng-
unaráhrif. Við erum því að fá ítarleg-
ar upplýsingar á mörgum sviðum
sem við höfum haft takmarkaðar
upplýsingar um. Þessir atburðir eru
ekki aðeins mikilvægir fyrir skilning
okkar á jarðfræði Íslands og stórum
eldgosum, heldur líka á áhrifum á
lofthjúpinn. Í heildina eru þetta ein-
hver merkustu og lærdómsríkustu
umbrot sem orðið hafa frá því farið
var að fylgjast skipulega með eld-
gosum og náttúrufari á Íslandi fyrir
um 100 árum,“ segir Magnús Tumi.
Spennandi fyrir vísindamenn
Enn er verið að safna gögnun.
Magnús Tumi segir að því fylgi
vissulega álag. Nefnir sem dæmi að
nauðsynlegt hafi verið að loka
stærra svæði vegna hættunnar en
dæmi eru um í fyrri eldgosum. Það
hafi í för með sér álag á alla sem að
slíkum ákvörðunum koma, að standa
við þær, meta og endurmeta. „Það er
jafnframt ljóst að þetta er mjög
spennandi atburðarás fyrir jarðvís-
indamenn. Fólk leggur því nótt við
dag við að vinna úr upplýsingunum
og átta sig á þeim.“
Segir Magnús að sú vinna standi
áfram. Nú sé verið að tengja saman
mismunandi gögn og búa til eina
heildarmynd af þessum atburði þar
sem allar mælingar eru teknar inn í
myndina. „Það gengur þokkalega en
er gríðarlega mikil vinna og mikil
vinna er framundan fyrir þá sem
henni sinna. Þá munu margir ungir
vísindamenn, doktorsnemar og fleiri,
vinna frekar út gögnunum á næstu
árum og áratugum og reyna að skilja
einstök atriði.“
Styrkir almannavarnir
Niðurstöður rannsókna á jarð-
hræringunum og eldgosinu nýtast
ekki aðeins vísindasamfélaginu, að
mati Magnúsar, heldur einnig í
framkvæmd, við skipulagningu al-
mannavarna. „Þessir atburðir reyna
á almannavarnakerfið en styrkja það
um leið. Það er því heilmikill ávinn-
ingur af því að takast á við atburði af
þessu tagi og standa þannig að þeim
að ekki verði slys á fólki,“ segir
Magnús Tumi Guðmundsson pró-
fessor.
Hafa lært gríðarlega mikið
af gosinu í Holuhrauni
 Hálft ár liðið frá því jarðhræringar í Bárðarbungu hófust  „Það kemur ekk-
ert í staðinn fyrir það að geta fylgst með eins og við getum í dag“
Morgunblaðið/RAX
Holuhraun Hraunið hefur breiðst út um 85 ferkílómetra svæði norðan Dyngjujökuls og þannig breytt landslaginu
til frambúðar. Eldgosið er þó á besta mögulega stað með tilliti til hættu fyrir íbúa og mannvirki.
Magnús Tumi
Guðmundsson
VERTU
VAKANDI!
blattafram.is
Karlar fremja 97% kynferðislegs
ofbeldis á stúlkum og 71%
brota á drengjum.
Lífrænt
Ríkt af Nitric Oxide og Sulforaphane
Rauðrófu-
og brokkolíduft
ásamt spínati, gulrótum, steinselju og káli
Fyrir eðaeftiræfingar
Mikil orkaognæring
Bragðgóðblanda
40 skammtar
Ein teskeiðhrist í vatneða safa
Fæst íapótekum,heilsubúðum,Krónunni,
HagkaupogNettó.Umboð:Celsus.
Frábærtí kúrinn!5:2
Bæjarlind 6, sími 554 7030
Við erum á facebook
Algjört
verðhrun
1.000.-
2.000.-
3.000.-
4.000.-
5.000.-
Bara 5 verð
NÝJAR VÖRUR FÁ GERRY
WEBER&BETTY BARCLAY
ÚRVAL AFDÚNÚLPUM&ULLARKÁPUM
Laugavegi 63 • S: 551 4422
www.laxdal.is
ÚTSÖLUVÖRUR - VERÐHRUN
SÍÐASTAÚTSÖLUVIKA
Skoðið laxdal.is/sydney
- með morgunkaffinu