Læknablaðið - 01.12.2015, Blaðsíða 39

LÆKNAblaðið 2015/101 595
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R
Í nýjasta aðalskipulagi Reykjavíkur sem nær til ársins 2030 segir um
Vatnsmýrarsvæðið: „Annar grundvallarþáttur í atvinnuþróun borgarinn­
ar felst í að til verði klasi menntunar, rannsókna, vísinda og heilbrigðis­
þjónustu á Vatnsmýrarsvæðinu.”
„Í svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins er skyldri atvinnustarfsemi beint í ákveðna klasa innan
svæðisins.“
„Nýja svæðisskipulagið horfir yfir
farinn veg og hvernig byggðin á höfuð-
borgarsvæðinu hefur þróast en nú er
stillt upp valkostum og spurt hvort við
viljum halda áfram að þenja byggðina út
eða hvort við viljum halda okkur innan
þeirra byggðarmarka sem nú eru til staðar.
Eða ætlum við að fara bil beggja? Þessir
valkostir eru greindir í þaula með tilliti
til byggðarinnar og einnig samgangna. Í
samgöngum lýtur þetta ekki síst að áætl-
uðum kostnaði við uppbyggingu innviða
til þess að anna þeirri umferð sem spáð er
á næstu áratugum. Niðurstaða þessarar
vinnu var afdráttarlaus hvað það varðar að
marka byggðinni skýr mörk og beina vexti
hennar innávið og þétta núverandi byggð.
Þetta þýðir að á næstu árum og áratugum
erum við að horfa til svæða innan höfuð-
borgarsvæðisins sem eru auð eða vannýtt,
eða tími kominn á endurnýjun bygginga
eða svæða þar sem nú er starfsemi sem af
einhverjum ástæðum er talin mega víkja.“
Hér er kannski komið að kjarna hinnar
nýju hugsunar í skipulagsmálum höfuð-
borgarsvæðisins sem um langan aldur
setti einkabílinn í algjöran forgang og
þróun byggðarinnar á síðasta fjórðungi 20.
aldar tók fyrst og fremst mið af sem helsta
ferðamáta íbúanna. „Tilgangur þessarar
áherslubreytingar er auðvitað margþættur
en er þó ekki síst sá að gefa íbúunum val
um ólíka ferðamáta: almenningssamgöng-
ur, hjólreiðar og göngu, auk einkabílsins. Í
nýja svæðisskipulaginu er að finna mikil-
vægar áherslubreytingar sem við höfum
ekki séð hérlendis fyrr með jafn afgerandi
hætti.“
Áherslubreytingarnar felast ekki hvað
síst í því að draga úr notkun einkabíla og
leggja aukna áherslu á almenningssam-
göngur en með þéttingu byggðarinnar
og styttingu vegalengda sem íbúar þurfa
að fara til vinnu eða sækja verslun og
þjónustu verður raunhæfara að nýta aðra
ferðamáta en einkabílinn. „Þetta kallar
sannarlega á breytingar í skipulagi al-
menningssamgangna, gera þær aðgengi-
legri og ferðir tíðari, sérstaklega á anna-
tímum. Það er einfalt reikningsdæmi að
eftir því sem fleiri nota almenningssam-
göngur fækkar bílum á götunum og þörfin
fyrir aukin umferðarmannvirki eykst því
ekki jafnhratt og íbúafjöldi. Í áætlununum
sem ná fram til ársins 2040 er gert ráð fyrir
að hlutfall einkabíla í umferðinni á höfuð-
borgarsvæðinu minnki úr 75% í 58% og þó
það sé kannski ekki sláandi minnkun er
það verulegt miðað við þá stöðugu aukn-
ingu sem átt hefur sér stað frá því um 1980
til dagsins í dag.“
Hugmyndafræði sem horfið er frá
Sett hafa verið spurningarmerki við nægi-
lega gott aðgengi að nýjum Landspítala
við Hringbraut og að betra væri að byggja
hann annars staðar þar sem aðgengi væri
betra.
„Ef svæðis- og aðalskipulag fyrir næstu
áratugi væri byggt á sömu hugmynda-
fræði og eldra skipulag, væri þetta að
mínu mati réttmætari gagnrýni. En með
breyttum áætlunum um þróun byggðar-
innar og samsetningu umferðar eru þetta
í rauninni óþarfa áhyggjur að miklu
leyti. Það er að mínu mati úrelt hugsun í
skipulagsmálum að setja stórar stofnanir
niður á jaðri byggðar þar sem þær eru
fyrst og fremst aðgengilegar með einkabíl.
Það er hugmyndafræði sem flest samfélög
hafa horfið frá í skipulagsmálum og leysir
í rauninni engan vanda, en viðheldur því
ástandi sem verið er að reyna að breyta í
skipulagsmálum höfuðborgarsvæðisins.
Að nokkru leyti virðist gagnrýnin á stað-
setningu nýs Landspítala við Hringbraut