Læknablaðið - 01.12.2015, Blaðsíða 20

576 LÆKNAblaðið 2015/101
Hér er lýst tilfelli af Landspítala þar sem tókst að bjarga lífi
ungs manns sem hlaut hnífstungu í hjarta.
Tilfelli
Karlmaður á fertugsaldri var stunginn með hnífi í miðborg Reykja-
víkur. Nokkrum mínútum síðar var kallað á neyðarbíl sem flutti
sjúklinginn á bráðamóttöku Landspítala í Fossvogi. Á leiðinni var
hann með meðvitund en átti erfitt með öndun. Grunur vaknaði
um þrýstiloftbrjóst (tension pneumothorax) og var grófri nál stungið
í annað rifjabil vinstra megin og tæmdist út blóð og loft. Við komu
á bráðamóttöku mældist blóðþrýstingur 120/50mmHg og púls 80
slög/mínútu, öndunartíðni var áberandi hröð (>25/mín) og húð
gráföl. Meðvitund var skert en hann brást þó við sársaukaáreiti og
meðvitundarstig var metið 13/15 á Glasgow Coma Scale (GCS). Á
framanverðum brjóstkassa sást þriggja cm skurður vinstra megin
við bringubein í þriðja rifjabili (mynd 2) en ekki önnur áverka-
merki. Bláæðar á hálsi voru greinilega þandar og bráðaómskoðun
bráðalæknis ( focused assessment with sonography in trauma, FAST)
sýndi vökva í gollurshúsi. Á fáeinum mínútum féll blóðþrýst-
ingur og sjúklingurinn missti meðvitund. Ákveðið var að svæfa
sjúklinginn og barkaþræða hann inni á skoðunarherbergi á bráða-
móttöku. Síðan var gerður vinstri brjóstholsskurður (anterolateral
thoracotomy) í fjórða rifjabili og tæmdust út tæplega þrír lítrar af
blóði úr fleiðruholinu. Á þessum tímapunkti hafði hjartað stöðvast
alveg og blóð sást undir þöndu gollurshúsinu. Klippt var 12 cm gat
á gollurshúsið tveimur cm ofan við þindartaugina í sömu stefnu
og taugin. Rúmur hálfur lítri af blóði tæmdist úr gollurshúsinu
og síðan var hjartað hnoðað með beinu hjartahnoði í rúmar fjórar
mínútur. Við þetta fór hjartað aftur í gang, blóðþrýstingur hækkaði
og ljósop sem höfðu byrjað að víkka drógust aftur saman. Á næstu
mínútum fór hjartað fimm sinnum í sleglahraðtakt (ventricular tac­
hycardia) en með beinu hjartahnoði hrökk það aftur í reglulegan
takt. Einnig var gefið adrenalín í æð, 8 einingar af neyðarblóði og
einn lítri af Ringer Acetat® innrennslisvöka. Þegar blóðþrýstingur
hækkaði sást hvernig blæddi frá framvegg hjartans en ekki tókst að
komast að blæðingarstaðnum frá vinstra brjóstholi. Bringubeinið
var því opnað endilangt með loftknúinni sög á bráðamóttöku.
Sást þá tveggja cm gat á framanverðum hægri slegli sem blæddi
úr í hverju slagi og jókst blæðingin eftir því sem blóðþrýstingur
hækkaði. Gatinu var lokað með saumi (Prolene®) sem styrktur var
með bót úr tefloni (mynd 3 og mynd 4) til að saumarnir skæru
síður í hjartavöðvann. Við þetta varð blóðþrýstingur stöðugri og
var sjúklingur færður á skurðstofu. Þar var lokað fyrir millirifja-
slagæð sem hafði farið í sundur við stunguna, sárin blóðstillt og
gert lekapróf á vinstra lunga sem reyndist þétt. Komið var fyrir
fimm brjóstholskerum, skurðunum lokað og sjúklingurinn færður
sofandi á gjörgæslu. Þar var honum haldið sofandi í fjóra sólar-
hringa. Daginn eftir að sjúklingurinn var vakinn var hann fluttur
á legudeild hjarta- og lungnaskurðdeildar og útskrifaður þaðan
fimm dögum síðar, alls 9 dögum eftir að hann varð fyrir áverk-
Mynd 2. Staðsetning
áverka á brjóstkassa sýnd
með rauðu striki.
Teikning: Bergrós Kristín
Jóhannesdóttir.
Mynd 3. Mynd
úr aðgerð. Á fram­
vegg hægri slegils
var tveggja cm gat
sem var lagfært með
teflonbót (svört ör).
Mynd: Sigurjón Örn
Stefánsson.
S J Ú K R A T I L F E L L I