Læknablaðið - 01.10.2015, Page 58

498 LÆKNAblaðið 2015/101
Heimildir: 1. Samantekt á eiginleikum Betmiga. 2. Khullar et al. European Urology 63;(2013)283 - 295. 3. Nitti et al. J Urol 2013;189:
1388 - 1395. 4. Samantekt á eiginleikum Detrusitol SR (tolterodin). 5. Samantekt á eiginleikum Emslex (darifenacin). 6. Samantekt á eigin-
leikum Oxybutynin. 7. Samantekt á eiginleikum Toviaz (fesoterodin). 8. Samantekt á eiginleikum Vesicare (solifenacin).
Vistor hf. | Hörgatúni 2 | 210 Garðabæ | Sími 535 7000 | www.vistor.is
Munurinn er staðreynd.
BETMIGA® (MIRABEGRON)
Er munnþurrkur vandamál
vegna meðferðar við einkennum
ofvirkrar þvagblöðru?
Munnþurrkur í tengslum við meðferð við einkennum ofvirkrar þvagblöðru
er algengari hjá sjúklingum sem meðhöndlaðir eru með andmúskarínlyfjum
en þeim sem meðhöndlaðir eru með Betmiga.1,2
Meðal þeirra sem fengu ß3-örvann Betmiga var hlutfallið 2,8%.
2,3
Meðal þeirra sem fengu andmúskarínlyf var hlutfallið á milli 11 og 35%.4-8
IS BET-152400 07.2015
Fyrsti ß3-örvinn við ofvirkri þvagblöðru
Tíðni munnþurrks sambærileg við lyfleysu.
2,3
Heila- og taugaskurðlæknafélag Íslands
Sérgreinin taugaskurðlækningar, öðru
nafni heila- og taugaskurðlækningar, er
að nafninu til ekki ýkja gömul. Borholur
í höfuðkúpu voru gerðar fyrir hina ýmsu
kvilla á tímum Grikkjaveldis. Bæði Hippó-
krates og Galen lýstu þeim aðgerðum.
Greinin fór þó ekki að þróast að ráði fyrr
en eftir aldamótin 1900. Án þess að halla á
neinn eru flestir sammála um að Harvey
Cushing frá Bandaríkjunum sé sá sem geti
talist faðir sérgreinarinnar. Á sama tíma
voru þó nokkrir aðrir frumkvöðlar í heim-
inum sem eiga stóran þátt í frumbernsku
sérgreinarinnar.
Fyrstu íslensku læknarnir sem hlutu
sérfræðiviðurkenningu í taugaskurðlækn-
ingum og voru frumkvöðlar á Íslandi voru
Bjarni Hannesson og Kristinn R.G. Guð-
mundsson. Þeir hófu störf á Íslandi 1971.
Fyrir þann tíma voru þó stöku skurðað-
gerðir á höfði og mænugöngum gerðar
á Íslandi. Þær voru þá framkvæmdar af
almennum skurðlæknum o g bæklunar-
læknum. Auk þess voru sjúklingar sendir
utan, fyrst og fremst til Kaupmannahafnar
til skurðaðgerða á heila og mænugöngum.
Heila- og taugaskurðdeildin á Íslandi var
stofnuð 1. janúar 1982, á Borgarspítalanum
(Landspítala Fossvogi). Hún hefur verið
þar allar götur síðan. Kristinn og Bjarni
störfuðu tveir til ársins 1987 en þá fjölgaði
taugaskurðlæknum í þrjá og 1988 voru
þeir orðnir fjórir. Síðan þá hafa þrír-fjórir
taugaskurðlæknar starfað við deildina á
Landspítala.
Þegar þetta er ritað eru þrír starfandi
sérfræðingar á spítalanum en til stendur
að ráða fjórða sérfræðinginn á næstu
misserum. Starfsemi taugaskurðlækn-
ingadeildarinnar er öflug. Síðustu árin
hafa verið framkvæmdar milli 700-800
skurðaðgerðir á deildinni á ári. Göngu-
deild heila og taugaskurðdeildar er rekin
á Landspítala í Fossvogi og eru komur
þangað um það bil 2500 á ári. Tveir aðrir
sérfræðingar eru starfandi á Íslandi með
sérfræðiviðurkenningu í taugaskurðlækn-
ingum. Þess má til gamans geta að fyrstu
smásjáraðgerðir við brjósklos í lendhrygg
(microdiscectomy) voru framkvæmdar á
Íslandi 1982 og voru þar íslenskir tauga-
skurðlæknar fyrstir á Norðurlöndunum til
að framkvæma þær á þann hátt.
Heila- og taugaskurðlæknafélag Íslands
er aðili að Norðurlandafélagi heila- og
taugaskurðlækna. Ársþing Norðurlanda-
félagsins hafa verið haldin fimm sinnum
á Íslandi. Síðasta þing var haldið 2013 og
var metþátttaka á því þingi enda dagskrá
metnaðarfull og hefur Ísland mikið að-
dráttarafl.
Eins og í allri læknisfræði hafa orðið
stórstígar framfarir í taugaskurðlækn-
ingum undanfarna áratugi. Þekking á
sjúkdómum og meðferð þeirra hefur
gjörbreyst til hins betra. Tækniframfarir
við myndrannsóknir á heila og mænu-
göngum, gæði smásjáa, taugavaka (neu-
romonitor) og tilkoma staðsetningatækja
(neuronavigation) hafa gert aðgerðir mun
hættuminni og árangursríkari á tauga-
kerfinu. Framþróunin heldur áfram og
bendir allt til þess að til viðbótar við hefð-
bundnar aðgerðir verði hlutverk tauga-
skurðlækna að koma fyrir ögnum, efnum
og frumum á rétta staði í taugakerfinu til
að lagfæra virkni og breyta boðskiptum
milli taugafruma í hinum ýmsu sjúkdóm-
um sem herja á taugakerfið.
Við getum ekki kvartað undan nýliðun
í okkar fagi. Hlutfallslega, miðað við
stærð sérgreinarinnar, eru margir ís-
lenskir taugaskurðlæknar erlendis sem
eru með sérfræðiréttindi eða eru í námi
í sérgreininni. Telst mér til að um það
bil 20 starfandi íslenskir læknar séu sér-
fræðingar eða í námi í greininni. Eru Ís-
lendingar bæði vestan- og austanhafs. Það
kæmi því á óvart ef ekki takist að manna
sérfræðistöður næsta áratuginn. Auðvitað
dugir ekki fjöldinn heldur verður að vera
eftirsóknarvert að starfa á Íslandi. Það
hefur verið keppikefli þeirra sem starfa
við taugaskurðlækningar á Íslandi að
vekja áhuga læknanema og ungra lækna á
sérgreininni. Á þann hátt hefur vel tekist
til við að fá lækna til að sérmennta sig í
taugaskurðlækningum. Framtíðin er björt
og með nýjan Landspítala í sjónmáli eru
spennandi tímar framundan í heila- og
taugaskurðlækningum hér á landi.
Fortíð, nútíð og framtíð
ingvar
Hákon
Ólafsson
heila og
taugaskurðlæknir
Landspítala
ingvarh@landspitali.is
Merki Heila- og
taugaskurðlæknafélags Íslands.