Dagblaðið Vísir - DV - 02.07.2010, Blaðsíða 16

16 fréttir 2. júlí 2010 föstudagur
Skólastjóri og eigandi Menntaskólans
Hraðbrautar, Ólafur H. Johnson, hef-
ur verið nokkuð í umræðunni í þess-
ari viku eftir að DV greindi frá því að
menntamálaráðuneytið ætlaði að
biðja Ríkisendurskoðun að gera út-
tekt á fjármálum skólans. Athugun
DV á ársreikningum skólans, sem að
mestu er rekinn fyrir almannafé, sýn-
ir að Ólafur hefur tekið arð upp á tugi
milljóna króna út úr skólanum og
fasteignafélagi hans á liðnum árum;
arð sem á uppruna sinn í styrkjum frá
ríkinu. Skólinn hefur verið starfrækt-
ur frá 2003 en samningur hans við
menntamálaráðuneytið rennur út í
lok þessa árs.
Á sama tíma er rökstuddur grunur
um að Ólafur hafi ekki greitt kennur-
um skólans sambærileg laun og tíðk-
ast í öðrum skólum og hafa kennar-
arnir kvartað til Kennarasambands
Íslands vegna þessa. Annað mál sem
tengist kennurum skólans er upp-
sagnir tveggja kennara sem Kenn-
arasambandið telur að hafi ekki verið
málefnalegar og hefur menntamála-
ráðuneytið óskað eftir skriflegum út-
skýringum Ólafs á uppsögnunum.
Við þetta bætist að nokkrir kennar-
ar hafa sagt upp störfum í skólanum
vegna starfsandans sem þar ríkir nú
og vegna stjórnunarhátta í Hraðbraut.
Ljóst er að umræðunni um málefni
Hraðbrautar er hvergi nærri lokið þó
að flestar heimildir bendi til að margt
jákvætt hafi einnig verið gert í skólan-
um – til að mynda þykir kennsla þar
vera góð og talið er að nemendur fái
góðan undirbúning fyrir háskólanám.
Fyrrverandi skólastjóri Hraðbraut-
ar, Jóhanna Magnúsdóttir, talaði um
þessa togstreitu á milli kennara og
stjórnanda skólans á eftirfarandi hátt
á bloggsíðu sinni í vikunni: „Það er
önnur hlið á rekstri skólans,  sem er
dökka hliðin og vonandi nær hann
[Ólafur Johnson, innskot blaða-
manns] að þvo þennan blett af sér
svo það smiti ekki hið annars ágæta
og metnaðarfulla  innra starf skól-
ans of mikið.“ Heimildir DV herma að
hvorki Jóhanna né aðrir starfsmenn
skólans hafi haft hugmynd um hvern-
ig fjármálum skólans var háttað og að
óánægja þeirra hafi til að byrja með
ekki snúist um þau.
En hver þessi maður, Ólafur John-
son, og hvernig og af hverju komst
hann í þá klemmu sem hann er í í
dag?
Ólafur af Thorsættinni
Ólafur H. Johnson fæddist árið 1951.
Hann er sonur hjónanna Arnar John-
son, flugmanns og forstjóra Flugfé-
lags Íslands og síðar Flugleiða, og
dóttur Hauks Thors, Margrétar Þor-
bjargar. Faðir Ólafs var um áratuga-
skeið einn helsti áhrifamaðurinn í
flugrekstri á Íslandi.
Örn, faðir Ólafs, varð forstjóri
Flugleiða eftir að sjávarútvegsfyrir-
tæki Thorsaranna, Kveldúlfur, og
Eimskipafélag Íslands náðu meiri-
hluta í félaginu árið 1945. Mágur Arn-
ar, Richard Thors, og svili hans, Guð-
mundur Vilhjálmsson sem var maður
Kristínar Thors, settust í stjórn félags-
ins í kjölfarið.
Um þessi viðskipti með hlutabréf
í Flugfélagi Íslands segir Guðmund-
ur Magnússon í bók sinni um Thors-
arana: „Vafalaust hafa þeir mágarn-
ir haft góðan stuðning af tengslunum
við Örn Ó. Johnson flugmann, tengda-
son Hauks Thors, en hann hafði ver-
ið lífið og sálin í félaginu undanfarin
ár. Réðu þeir hann forstjóra hins end-
urnýjaða félags.“ Faðir Ólafs hætti að
fljúga í kjölfarið, árið 1947, og snéri sér
alfarið að stjórnun, líkt og hann rakti
í viðtali við Vísi árið 1979 þegar hann
var orðinn forstjóri Flugleiða – Flug-
leiðir urðu til við sameiningu Flugfé-
lags Íslands og Loftleiða árið 1973.
Tengsl Arnar og Thorsaranna virð-
ast því hafa komið sér vel fyrir báða
aðila. Þrátt fyrir þessi tengsl við Thors-
arana, sem ævinlega voru tengdir við
Sjálfstæðisflokkinn sem ein ríkasta og
valdamesta fjölskylda landsins, var
Örn ekki flokkspólitískur að eigin sögn.
Í viðtalinu við Vísi sagði hann: „Ég hef
heldur aldrei verið flokksbundinn,
þótt ég hafi verið brennimerktur frá
fæðingu sem fulltrúi ákveðins flokks.“
Ólafur, sonur hans, virðist heldur ekki
hafa tekið þátt í flokkspólitísku starfi
þar sem nafn hans kemur ekki upp við
leit á þeim vettvangi.
Sór af sér pólitík
Örn starfaði sem forstjóri Flugleiða
nær allt til dauðadags árið 1984 þeg-
ar hann lést 69 ára aldri. Ólafur sonur
hans á því ekki langt að sækja áhuga
sinn á stjórnun.
Ólafur stundaði nám í viðskipta-
fræði við Háskóla Íslands á áttunda
áratug síðustu aldar. Hann virðist hafa
haft einhvern áhuga á flugi líkt og faðir
hans því hann skrifaði lokaritgerð við
háskólann árið 1977 um stjórnun flug-
félaga. Það voru líka hæg heimatökin
fyrir Ólaf að þessu leyti þar sem faðir
hans stýrði hinu nýsameinaða stór-
veldi, Flugleiðum. Ólafur fór því aðr-
ar leiðir þó svo áhuginn á stjórnun og
flugi virðist hafa verið þeim feðgum
sameiginlegur.
Eiginkona Ólafs heitir Borghildur
Pétursdóttir. Hún er einnig menntað-
ur viðskiptafræðingur og hefur kom-
ið að rekstri Hraðbrautar sem fram-
kvæmdastjóri og stjórnarmaður.
Borghildar er einnig getið í bók Guð-
mundar Magnússonar um Thorsar-
ana en Elísabet, systir Péturs Ólafs-
sonar föður hennar, var gift Hilmari
Thors, bróður afa Ólafs Johnson. Þau
hjónin eiga hús á Flórída í Bandaríkj-
unum þar sem þau dvelja langdvöl-
um.
Sérhæfir sig í
einkareknum sérskólum
Fljótlega eftir að Ólafur lauk námi
stofnaði hann Hraðlestrarskólann þar
sem hann bauð upp námskeið í hrað-
lestri fyrir fólk sem vildi margfalda
lestrarhraða sinn. Ólafur seldi svo
Hraðlestrarskólann skömmu eftir að
hann stofnaði Hraðbraut ásamt Nýsi
og Verslunarmannafélagi Reykjavík-
ur. Hraðlestrarskólinn var hins vegar
upprunalega einn af hluthöfum Hrað-
brautar.
Samhliða Hraðlestrarskólanum
setti Ólafur á laggarnir sumarskóla
í Fjölbrautaskólanum í Breiðholti,
ásamt mági sínum, Pétri Birni Jóns-
syni. Þetta gerðist árið 1993 en Fjöl-
brautaskólinn hafði sjálfur rekið skól-
ann síðustu tvö árin þar á undan.
Menntamálaráðuneytið vildi hins
vegar ekki reka skólann áfram vegna
niðurskurðar en lendingin í málinu
varð sú að Ólafur og Pétur tóku við
skólanum en báðir voru þá starfs-
menn skólans. Hið íslenska kennara-
félag setti sig upp á móti sumarskólan-
um á þeim forsendum að starfsemin
bryti gegn kjarasamningum kennara
og lögum um framhaldsskóla og birti
meðal annars auglýsingu í fjölmiðlum
þar sem nemendur voru varaðir við að
stunda nám í skólanum þar sem það
fengist ekki metið til eininga í fram-
haldsskólum landsins. Þessu hafn-
aði Ólafur og sagði að menntamála-
ráðuneytið mæti námið til eininga.
Gagnrýni á Ólaf vegna meintra brota
á kjarasamningum kennara og launa-
greiðslna til starfsmanna hans er því
ekki ný af nálinni.
Málflutningur Kennarafélagsins
varð til þess að Ólafur fór í skaðabóta-
mál við félagið og úrskurðaði Hæsti-
réttur á endanum honum í hag og
gerði félaginu að greiða Ólafi 800 þús-
und krónur í skaðabætur vegna gagn-
rýninnar. Ólafur rak svo Sumarskól-
ann næstu tíu árin þar á eftir og var
því bæði með Hraðlestrarskólann og
Sumarskólann á sínum snærum þar
til Hraðbraut kom til sögunnar. Stofn-
un Hraðbrautar var því nánast rök-
rétt skref fyrir Ólaf sem hafði mikla
reynslu af einkareknum skólum sem
bjóða upp á einhvers konar sérfræði-
þjónustu. Styr hefur hins vegar staðið
áður um þennan rekstur Ólafs.
Hápólitískt mál
Björn Bjarnason, fyrrverandi mennta-
og dómsmálaráðherra, greindi frá því
á bloggsíðu sinni þegar stofnun Hrað-
brautar lá fyrir að hann hefði hvatt
til þess að samið yrði við Ólaf vegna
Hraðbrautar og að hann hefði gert
tillögu um það í fjárlagafrumvarpi að
fé yrði veitt til skólans. Hann greindi
jafnframt frá því að unnið hefði verið
að stofnun skólans meðan hann var
menntamálaráðherra. Afar ólíklegt er
að skólinn hefði verið stofnaður með
þeim hætti sem raun bar vitni ef Björn
hefði ekki beitt sér fyrir því.
Stofnun Hraðbrautar var í raun lið-
ur í því einkavæðingarátaki sem rík-
isstjórn Sjálfstæðisflokksins stóð fyr-
ir í upphafi aldarinnar. Svipaða sögu
má segja af Háskólanum í Reykja-
vík. Grunnstefið í þessari einkavæð-
ingarstefnu var að það væri mikil-
vægt að sem flest í samfélaginu væri
í eigu einkaaðila, sama hvort um var
að ræða banka, verktakafyrirtæki eða
skóla. Ástæðan var sú trú flokksins
að betra sé að einkaðilar en ríkið sjái
um rekstur fyrirtækja. Hjá Sjálfstæð-
isflokknum var þessi stefna stundum
byggð á hugmyndafræðilegum en
ekki efnislegum rökum: Einkavæða
átti vegna þess að einkavæðing hlýtur
í eðli sínu að vera góð.
Björn var ósáttur við umfjöllun DV
í vikunni og sagði á bloggsíðu sinni að
hún ætti sér pólitískar rætur. Skilning-
ur Björns var sá að nú ætlaði Katrín
Jakobsdóttir menntamálaráðherra sér
að ganga af Hraðbraut dauðri vegna
þess að hún væri á móti einkarekstri
í menntakerfinu og því hefði upplýs-
ingum um fjármál skólans og úttekt
Ríkisendurskoðunar á skólanum ver-
ið lekið í DV. „Nú ætlaði Katrín Jakobs-
dóttir í anda vinstri-grænna að ganga
af skólanum dauðum og í því skyni
hefði verið ákveðið að leka í  DV, að
eitthvað væri athugavert við fjárreiður
skólans,“ sagði Björn.
Ólafur Johnson, skólastjóri Hraðbrautar, er sonur forstjóra Flugleiða og barnabarns Thors
Jensen. Hann hefur verið í fréttum vegna óánægju kennara Hraðbrautar og vegna fjár-
mála skólans. Ólafur sérhæfir sig í einkareknum skólum sem veita sérþjónustu og stofnaði
Hraðbraut í tíð Björns Bjarnsonar sem menntamálaráðherra. Kennari í skólanum segir að
sér hafi verið sagt upp vegna kröfu sinnar um að kennararnir gengju í Kennarasambandið.
SKÓLASTJÓRINN SEM GEKK OF LANGT
ingi f. vilHJálmSSon
fréttastjóri skrifar: ingi@dv.is
gagnrýndur af kennurum Ólafur
Johnsonhefurveriðgagnrýnduraf
kennurumskólansfyriraðgreiða
ekkilaunsamkvæmtkjarasamning-
umogfyriraðveramikiðíburtufrá
kennslu.Viðbætistsúóráðsíasem
einkennirfjárhagskólans. Pólitískt bitbein DeilurnarumHraðbrautmillihægri-ogvinstrimannaerunúþegarhafn-
ar.BjörnBjarnasongagnrýndimenntamálaráðuneytiKatrínarJakobsdóttureftiraðgreint
varfráóráðsíunniífjármálummenntaskólans.Björntaldimáliðeigasérpólitískarrætur.
HilmariPéturssyni,kennaraíHraðbraut,varsagtuppstörfumímarssíðastliðnumeftiraðdeilurhöfðusprottiðuppískólanumumlaunakjörkennaranna.AðspurðurhvorthannhafiveriðrekinnsegirHilmaraðÓlafur
Johnsonhafiveriðósátturviðþáólgusemværikominuppvegnakjaramála
kennaraskólans.„Égheldaðhannhafirekiðmigútafþvíaðégvildigangaí
Kennarasambandiðogútafþessariólgu.Égbyggiþessaskoðunmínaáþvíað
stjórnKennarafélagsskólansfórtilhanseinnþriðjudagímarsoglagðifyrirhann
gögnsemsýnduaðviðværumundirborguð.Ólafurvarþákominnuppaðveggen
reyndiaðmótmæla.Hanngatþaðhinsvegarekkilengur.Ólafursagðiviðstjórnina
aðhannætlaðiséraðræðaþessimálástarfsmannafundiívikunniþaráeftir.Eftir
starfsmannafundinnvarákveðiðaðfaraáfundtilÓlafsskömmusíðarogbiðja
hannumaðskrifauppáumsóknirumaðildokkaraðKennarasambandinu.Rétt
fyrirþennanfundhafðiÓlafurhinsvegarsambandviðmigogsagðiaðhannþyrfti
nauðsynlegaaðhittamig.Þegarviðhittumstrakhannmigáþeimforsendumað
égværiekkimeðkennararéttindi.Hannsagðiaðráðuneytiðhefðiýttáhannað
ráðakennaramenntaðfólkogaðKennarasambandiðstæðiþarábakvið,“segir
Hilmarenhannerleiðbeinandi-kennarisemerekkimeðkennaramenntun.
nÞessiástæðavarhinsvegarekkigefinfyriruppsögnHilmarsíuppsagnarbréfi
hans,segirhann.Enginástæðaerþartilgreind.Hilmarsegisthafakannaðhvort
ráðuneytiðhefðiþrýstáÓlafaðverameðkennaramenntaðfólkívinnuogkomist
aðþvíaðþaðhefðiekkiþrýstmeiraáÓlafenaðraskólastjórnendur.
nAðspurðurhvorthannteljiaðástæðauppsagnarinnarhafiveriðsúaðhannvildi
fáaðgangaíKennarasambandiðsegirHilmar:„Húnvarallaveganaekkiþessisem
hanngafupp.Líklegahefurhannveriðpirraðurútímigútafþessarikjarabaráttu.“
KennarasambandiðteluruppsögnHilmarsólögmæta,líktogkemurframíbréfi
semDVhefurundirhöndum,oghafainntÓlafeftirþvíafhverjuHilmarivarsagt
uppogbeðiðhannumskriflegarútskýringaráuppsögninni.Ólafurhefurekki
gefiðþessarútskýringarennsemkomiðer.KennarasambandiðmunkrefjaÓlafum
miskabæturvegnauppsagnarHilmars.
Sagt upp vegna gagnrýni og ólgu