Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.2010, Blaðsíða 23

Nær allan níunda áratuginn og fram yfir aldamótin var upp-gangur í efnahagslífi Írlands
eftirtektarverður. Fjármálastarfsemin
blómstraði, neysla var hafin til vegs á
kostnað framleiðslu. Byggingarstarf-
semi hófst til öndvegis, verð á landi
hækkaði upp úr öllu valdi. Rekstr-
arskilyrði fyrirtækja voru bætt. Hug-
myndafræðin um að skattalækkun
fyrir ríka fólkið skilaði brauðmolum til
fátæklinganna náði yfirhöndinni. Um-
svifin jukust, írska hagkerfið stækkaði
hratt og tekjur írska ríkissjóðsins juk-
ust þar af leiðandi verulega.
Nú þegar gramir Írar lepja dauð-
ann úr skel og leita á náðir Evrópu-
sambandsins um 13 þúsund milljarða
króna lán til að bjarga sér úr djúpri
kreppu setjast þjóðfélagsrýnar þar-
lendir við tölvur sínar, skrifa bækur
og gera upp málin. Rétt eins og gert er
hér á landi.
„Heimska og spilling“
Þeir rýna í uppgang og þenslu und-
anfarinna 15 til 18 ára og þykjast sjá
að Bertie Ahern og forverar hans á
stóli forsætisráðherra hafi látið undir
höfuð leggjast að nýta tækifærin sem
buðust til þess að gera nauðsynlegar
umbætur á velferðarkerfinu, fjármála-
kerfinu og stjórnkerfinu.
Stjórnvöld misstu tökin á þró-
uninni, slepptu gæðingum lausum
í taumlausu braski. Þeir tóku völd-
in og vöndust aðstöðubraski, mútum
og spillingu í viðskiptalífinu. Ahern og
aðrir forsætisráðherrar blinduðust og
fóru um borð í „Fley fíflanna“ eins og
írski rithöfundurinn Fintan O‘Toole
orðar það í samnefndri bók. Þróunin
einkenndist af „heimsku og spillingu“
segir hann.
Ekki er ætlunin að gera neinn
samanburð á aðstæðum Íra og Ís-
lendinga að öðru leyti en því sem
hér hefur verið nefnt. Dagljóst er að
allan tíunda áratuginn og fram yfir
einkavæðingu ríkisbankanna voru
stjórnmál og viðskiptalíf „heimskunn-
ar og spillingarinnar“ í mótun hér á
landi.
Rakst hann á vegg?
Draugarnir úr þessari fortíð láta enn
á sér kræla. Þeir andmæla því að
einn forsætisráðherra sé dreginn fyr-
ir landsdóm. Aðrir ráðherrar kannast
ekki við neina ábyrgð á því hvernig
fór. Þeir kasta steinum úr glerhýsi alla
daga. Björn Bjarnason, fyrrverandi
dómsmálaráðherra, er augljóslega
í þessum hópi þegar hann skrifar í
nýtt tölublað Þjóðmála
þeirra hægrimanna
sem enn þora að
þylja möntruna
um einstaklings-
frelsið án þess að
fjalla um hugtakið
ábyrgð: „Við af-
sögn ríkisstjórnar
Geirs H. Haarde varð
að meginmáli að
halda
sjálfstæðismönnum frá völdum. Það
verður dýrkeypt. Kostnaðurinn felst
ekki aðeins í þyngri skattbyrði sam-
hliða efnahagslegum samdrætti.
Hann birtist jafnframt í lélegum
stjórnarháttum, þar sem virðing fyrir
lögum og rétti dvínar.“
Á hvaða vegg rakst Björn? Þann
sama og Guðlaugur Þór Þórðarson,
flokksbóðir hans, sem er nú helsti
boðberi heiðarleika og ráðvendni á
Alþingi. Hann heimtar gagnsæi um
verkbeiðnir forsætisráðherra til Há-
skóla Íslands. Vitanlega verður málið
rannsakað af Ríkisendurskoðun enda
stjórnarhættirnir ekki eins „lélegir“ og
þeir sem framkölluðu hrunið í boði
Sjálfstæðisflokksins.
„Engan veit ég þingmann utan
umræddan Guðlaug Þór sem er með
landsfundarályktun síns eigin flokks
á bakinu um að hann skuli hætta sem
þingmaður flokksins. Og hversvegna
ætli það sé? Jú, vegna mútu greiðsla
sem þingmaðurinn þáði og komu
honum til þeirra valda sem
hann hafði sem ráðherra
í ríkisstjórn Geirs H.
Haarde,“ skrifar Björn Valur Gíslason,
þingmaður VG, á vefsíðu sína.
Njósnir í þágu valdsins
Í Hádegismóum skammast enn einn
brotamaðurinn sem lifir ofar lög-
um í hægindum þess refsileysis sem
hann, Björn og Flokkurinn skópu fyr-
ir gæðinga sína. Þeirra sömu gæð-
inga sem með „heimsku og spillingu“
riðu heimilum og fyrirtækjum lands-
manna á slig í alvarlegustu kreppu frá
því þjóðin fékk fullveldi.
Þessir sömu menn hafa heldur
ekki haft neinn sérstakan áhuga á lýð-
ræðisumbótum, allra síst ef þær gátu
tafið auðsöfnun gæðinga og komið í
veg fyrir að vildarvinir fengju fylgdar-
laun úr sjóðum skattborgaranna. Um
þetta geta menn lesið í nýrri ævisögu
Guðna Th. Jóhannessonar um Gunn-
ar Thoroddsen: „Á vinnustöðum kom
öflugt trúnaðarmannakerfi (Flokks-
ins) einnig að gagni. Þar fylgdust sjálf-
stæðismenn með spjalli félaganna um
daginn og veginn og komu sjón-
armiðum þeirra í stjórnmál-
um á framfæri í Valhöll.
Stefndi flokkurinn að því
að hafa trúnaðarmenn í
öllum fyrirtækjum með
fleiri en tíu í starfsliði
og skyldi sérhver þeirra
vera „trúverðugur og
dugandi maður“.“
Umræða | 23Jólablað 22.–26. desember 2010
Sælla að
gefa en
þiggja
Haraldur Jóhann Sæmundsson
matreiðslumeistari gaf, ásamt
samstarfsfélögum sínum, ógrynni af
gröfnum laxi og kjöti til Samhjálpar
fyrir jólin.
Hver er maðurinn?
„Ég heiti Haraldur Jóhann Sæmundsson og
er matreiðslumaður frá Akranesi.“
Hvað heldur þér gangandi?
„Góð spurning. Nú veit ég ekki hverju ég
á að svara, en ætli það sé ekki vinnan og
fjölskyldan. Ég á mörg frændsystkini og ég á
tvö systkini sem eiga nokkur börn.“
Hvað er uppáhaldsmaturinn þinn?
Lambahryggurinn hennar mömmu. Season
All og eldað alveg í rot. Svona gamli mátinn.
Ertu í draumastarfinu?
„Já, ég get ekki sagt annað. Þetta er alveg
toppurinn að vera yfirmatreiðslumeistari
hérna á Hótel Rangá.“
Hvað kom til að þú ákvaðst að gefa
Samhjálp mat?
„Strákarnir hérna í vinnunni voru að
ræða um þetta, því síðustu ár hef ég
verið hjá Hjálpræðishernum og eldað þar á
aðfangadag. Okkur langaði að gera eitthvað
meira og ákváðum að gera þetta, þar sem
við erum með bestu laxá hérna við hliðina á
okkur. Við ákváðum að taka helling af laxi
og grafa hann. Villtan lax. Senda hann síðan
til Samhjálpar ásamt kjöti og fleiru.“
Hvað eru margir sem koma að
verkefninu?
„Við erum fimm héðan úr Rangá sem
erum í þessu. Allir kokkarnir í eldhúsinu og
við fengum hjálp úr veitingasalnum. Við
ákváðum bara strákarnir að gefa tíma okkar
og redda hráefni og grafa og elda bara
sjálfir. Það er bara gaman að gera þetta
svona rétt fyrir jólin.“
Ertu búinn að vera oft hjá Hjálpræðis-
hernum?
„Ég er búinn að vera þar í þrjú eða fjögur
ár en ég kemst ekki þetta árið, ég þarf að
vinna.“
Er sælla að gefa en þiggja?
„Það er mun sælla að gefa.“
„Nei, ég á börn og hef ekki tíma.“
Þorsteinn Önfjörð Kárason
38 ára, flugmaður
„Nei, það er nóg að gera heima við að elda.“
Kristinn Örn Árnason
21 árs, vélstjóri
„Ég hef ekki farið í messu síðan ég fermdist
og fer ekki að byrja núna.“
Egill Már Snorrason
21 árs, nemi
„Nei, en einu sinni fór ég í miðnæturmessu.
Það var fínt.“
Sigurður Jónsson
48 ára, framkvæmdastjóri
„Nei, ég er með hunda og það er erfitt.“
Svavar Snorrason
42 ára, hlöllakarl
Maður dagsins
Ferð þú í messu á aðfangadag?
Sólstöður Nú tekur daginn að lengja, enda ekki seinna vænna. Það mátti varla heita að birti af degi á þriðjudag og lítil hjálp var í dimmrauðu tunglinu sem myrkvað
var í skugga jarðar. Og skáldið mælti: „Handan við jólin bíður sólin.“ MYND SIGTRYGGUR ARI
Myndin
„Heimskan og spillingin“
Dómstóll götunnar
Kjallari
Jóhann
Hauksson