Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.2012, Blaðsíða 50

„Ég er ekki
ómissandi“
50 Lífsstíll 27.–29. apríl 2012 Helgarblað
Streitan er vanmetin
n Sjúklingar lifa betra og lengra lífi eftir hjartaáföll
H
jarta- og æðasjúkdómar eru á
undanhaldi á Íslandi, þrátt fyr-
ir að þeir séu enn algengasta
dánarorsök karla og kvenna.
Alvarlegum afleiðingum hjartaáfalls
eins og hjartabilun virðist einnig hafa
rénað. Gísli Jónsson hjartalæknir segir
framfarir innan hjartalækninga mikl-
ar og ekki síst meðferðarmöguleikana
sem verði til þess að sjúklingar lifa í
dag betra og lengra lífi eftir hjartaáföll.
„Dauðsföllum af völdum krans-
æðasjúkdóma fækkað verulega síð-
ustu árin. Þessi breyting verður
samfara því að farið var að beita sega-
leysandi meðferð og síðar í auknum
mæli kransæðavíkkunum sem með-
ferð við kransæðastíflu. Þá hefur
orðið breyting í lífstíl til hins betra að
sumu leyti. Reykingar eru til að mynda
minna áberandi en áður og forvarnar-
starf mögulega öflugara þó vissulega
megi alltaf gera betur. Sjúklingar með
kransæðasjúkdóma virðast lifa lengra
lífi en áður og það er margt sem kemur
til,“ útskýrir Gísli. „Meðal annars betri
meðferðarmöguleikar.
Þótt að hjartasjúkdómar séu á
undanhaldi hefur Gísli áhyggjur af
einum áhættuþætti, streitu. „Áhrif
streitu á tilurð kransæðasjúkdóma
og það hvernig sjúkdómurinn þró-
ast er nokkuð sem þarf að kanna bet-
ur og þá sérstaklega svo hægt sé að
beita markvissari úrbótum í framtíð-
inni í forvörnum og meðferð krans-
æðasjúkdóma,“ segir Gísli sem segist
halda hjartarannsóknir mikilvægar í
þesssu samhengi.“
Nýjungar í
baráttunni:
Útvarpsbylgjur á blóðþrýstinginn
Hreyfing og hollt mataræði auk lyfja
hafa reynst öflug í baráttunni við háan
blóðþrýsting. Nú hefur komið í ljós að
skerða má starfsemi þeirra tauga sem
flytja boð til heila um hækkaðan blóð-
þrýsting með miklum árangri. Til þess
eru notaðar útvarpsbylgjur.
Nanóagnir hreinsa æðar
Æðakölkun er vandi sem hrjáir marga
þegar þeir komast á efri ár. Kólesteról
sest innan á æðarnar, kalk og fita. Í til-
raunum hefur tekist að nota nanóagnir
til að hreinsa innan úr æðunum. Vænst
er að þær verði notaðar til lækninga
innan fárra ára.
Nýtt lyf örvar heilafrumur
Heilablæðing veldur oft miklum skaða
sem skerðir lífsgæði þeirra sem fyrir
verða. Nú má endurgera skemmd svæði
heilans með nýju lyfi sem eykur vöxt
heilafrumna sem vaxa inn á svæðið og
mynda aftur tengingar.
Vísindamenn byggja hjarta
Blóðtappi í hjarta getur skemmt stór
svæði hjartavefs. Nú er stundum
notaður gervivefur í staðinn en tilraunir
eru gerðar með ræktun á hjartavef með
stofnfrumum. Í framtíðinni er talinn
góður möguleiki á því að rækta heil
hjörtu en árið 2010 tókst bandarískum
vísindamönnum að rækta frumur
úr mannshjarta og búa til lítinn bút.
Í annarri tilraun var byggt upp heilt
músarhjarta úr stofnfrumum.
Þ
röstur Árnason fékk hjarta-
áfall í maí árið 2006 og glímir
enn við eftirköst þess. Hann
sofnar aldrei á verðinum og
í fyrra fékk hann aftur ein-
kenni hjartaáfalls en viðbrögðin voru
skjót og hann komst á sjúkrahús án
þess að bíða mikinn skaða af.
Í fjölskyldu hans er sterk saga um
hjartasjúkdóma. Móðir Þrastar lést
úr hjartaáfalli og bróðir hans lést úr
hjartaáfalli árið 2009 aðeins 51 árs
gamall. „Eftir hjartaáfall mitt 2006
lagði ég kapp á að koma lífinu í lag og
hluti af því var að snúa aftur til vinnu.
Ég fór mér hægt í fyrstu en tveim-
ur árum eftir áfallið var ég kominn
á fullt skrið og farinn að vinna langt
umfram eigin getu og styrk. Ég fann
að álagið hafði neikvæð áhrif á heils-
una en fannst ég ekki hafa stjórn á
aðstæðum. Þetta var eftir hrun og
allir í kringum mig með áhyggjur af
vinnu. Viðhorf mitt breyttist þegar
bróðir minn dó. Andlát hans var mér
mikið áfall og ég ákvað stuttu seinna
að hætta að vinna og halda áfram að
byggja upp heilsuna, andlega jafnt
sem líkamlega. Margir lýstu áhyggj-
um sínum, enda var ekki hlaupið
að því að finna aðra vinnu á þessum
tímum en það var ekki um annað að
ræða.“
Þröstur nýtti tíma sinn vel í fríinu
og fór í bókhaldsnám. Hann vinn-
ur nú sem bókari og sýningarstjóri í
hlutastarfi.
Sofnar aldrei á verðinum
Eðlilega fylgir ótti og kvíði því að tak-
ast á við lífið eftir svo alvarlegt áfall
og Þröstur fór ekki varhluta af því en
hann tókst á við vandann og segir
mikilvægt að horfast í augu við ótt-
ann. „Ég var fullur af streitu og kvíða
vegna veikindanna og var hrædd-
ur við að deyja. Ég fann sterkt fyrir
þeim ótta þegar bróðir minn dó. En
ég ákvað að takast á við þessa líð-
an og geri mér fulla grein fyrir því
að ég þarf að lifa með hjartveikinni.
Ég reyni því að vera rólegur flesta
daga og ef ég finn fyrir einkennum
þá bregst ég einfaldlega við. Maður
sofnar aldrei á verðinum en ég reyni
samt að vera jákvæður og bjartsýnn.
Að taka lífið ekki of alvarlega
Þröstur segist hafa orðið sár þegar
hann kenndi sér meins í fyrra. „Ég
var búinn að fara eftir öllum leið-
beiningum. Ekkert búinn að brjóta
af mér,“ segir hann og hlær. „En ég er
nú búinn að jafna mig á því og held
bara áfram.“
Viðhorf hans til lífsins hefur
breyst mikið. „Ég er ekki að eyða
orku eða tíma í að pirra mig yfir smá-
hlutum og ég tek ekki vinnuna með
mér heim. Ég hef loksins skilið að ég
er ekki ómissandi. Ég reyni stundum
að benda öðrum á að taka lífið ekki
of alvarlega, en ég held að það virki
ekki. Fólk skilur þetta ekki fyrr en það
rekur sig á sjálft.“ kristjana@dv.is
Þröstur Árnason fékk hjartaáfall árið 2006 og sofnar
aldrei á verðinum. Hann segir sögu sína og hvernig
viðhorf hans til lífsins breyttist þegar bróðir hans dó
af sama meini.
Horfðist í augu
við óttann Þröstur
glímdi við kvíða og
áfallastreituröskun
eftir hjartaáfallið.
„Ég eyði ekki orku
í að pirra mig yfir
hlutum og ég tek ekki
vinnuna með mér heim.
Sjálfshjálp
við hjartaáfall
n Hvað áttu að gera ef þú færð skyndi-
lega ákafan verk í brjóstholi sem leiðir
út í handleggi eða upp í höfuð? Gruni
þig að þú sért að fá hjartaáfall borgar
sig að reyna að bjarga lífi sínu. Hringdu
strax í 112, hóstaðu svo af miklum
krafti. Dragðu djúpt andann fyrir hvern
hósta. Hóstinn verður að vera djúpur og
kröftugur. Endurtaktu þetta með stuttu
millibili. Hóstinn hnoðar hjartað og við-
heldur blóðflæðinu til þess.