Dagblaðið Vísir - DV - 31.08.2012, Blaðsíða 58

Spergilkál gegn krabbameini
n Konur með brjóstakrabbamein taka þátt í tilraun með lyfi sem unnið er úr grænmetinu
Í
Bandaríkjunum hefur verið sett
af stað tilraun þar sem konum
sem hafa greinst með krabba-
mein er gefið lyf sem byggir á
efni úr spergilkáli. Ástæðan er sú
að fyrri rannsóknir benda til að
efnið, sulforaphane, styrki ensím
í brjóstvefnum og vísindamenn
hafa nú gert lyf úr efninu.
Það hefur lengi verið talið að
með því að neyta spergilkáls og
grænmetis af sömu tegund minnki
áhættan á ýmsum sjúkdómum, allt
frá gigt til krabbameins. Hvernig
það gerist hefur þó ekki verið vit-
að. Vísindamenn við Food Res-
earch-stofnunina telja nú að að
efnið sulforaphane í spergilkáli sé
beinlínis vopn gegn krabbameini.
„Til þess að fá nægilega mikið af
efninu þarf sjúklingurinn að borða
þrjá til fjóra skammta af spergilkáli
á viku. Sumum gæti fundist það
mikið en nú þegar ég hef séð
hvaða áhrif það hefur, læt ég fjöl-
skyldu mína alltaf borða spergilkál
þrisvar til fjórum sinnum í viku,“
segir Maria Taka, læknir við Food
Research-stofnunina í samtali við
Daily Mail. Rannsóknir sýna að
efnið vinnur einnig gegn krabba-
meinsfrumum sem eru ónæmar
fyrir krabbameinslyfjum og geisl-
um.
42 Lífsstíll 31. ágúst–2. september 2012 Helgarblað
Fóstureyðingar
auka líkur á fyrir-
burafæðingu
Því fleiri fóstureyðingar sem
kona hefur gengist undir því
meiri líkur eru á að hún eignist
barn fyrir tímann. Þetta kemur
fram í nýrri rannsókn sem byggð
var á gögnum yfir 300 þúsund
finnskra mæðra. Í hópi þúsund
kvenna sem höfðu aldrei farið í
fóstureyðingu fæddust þrjú börn
fyrir 28 viku, fjögur hjá þeim sem
höfðu farið í eina fóstureyðingu
og sex hjá konum sem höfðu
farið í þrjár fóstureyðingar eða
fleiri. Niðurstöður rannsóknar-
innar birtust í tímaritinu Human
Reproduction.
Þekktu sjúkdóma
af göngulaginu
n Þeir sem fara skyndilega að ganga hægar ættu að huga að líkamlegri heilsu
G
öngulag getur komið upp
um ýmsa kvilla sem hrjá
okkur eða jafnvel verið vís-
bending um að eitthvað sé að
sem vert er að athuga frekar.
Nýlega komust vísindamenn til að
mynda að því að þegar fólk gengur
hægt eða ef skyndilega fer að hægjast
á göngulaginu þá geti það verið merki
um vitsmunalega hningun. Slíkt geti
meðal annars bent til að einstakling-
ur sé með byrjunarstig Alzheimer-
sjúkdómsins.
Hér er það sem vísindamenn hafa
að segja um göngulag og hvað það
getur þýtt:
Að spígspora eða vagga
rassinum til og frá
Getur bent til að rassvöðvarnir séu
slappir og það getur leitt til bæði
verkja í baki og fótleggjum. Ef þú dill-
ar þér eins og ofurfyrirsæta gætirðu til
dæmis átt það á hættu að þjást af bak-
verkjum með tímanum. Kyrrsetufólk
hefur gjarnan svona göngulag.
Að ganga hægt
Ef þú gengur iðulega rösklega er það
yfirleitt merki um að líkamsstarfsemi
þín sé í góðu lagi. Þeir sem ganga
hægt eða fara skyndilega að hægja á
hraðanum gætu þó þurft að staldra
aðeins við og huga að líkamlegri
heilsu.
Rannsóknir hafa sýnt fram á að
lífslíkur þeirra sem ganga hægt eru
yfirleitt minni heldur en þeirra sem
ganga hratt. Þá getur hægt göngulag
gefið til kynna að einstaklingur þjáist
af liðabólgu, sykursýki eða andlegri
hrörnun.
Að vera skrefstuttur
Getur gefið til kynna að einstaklingur
þjáist af slitgigt eða vöðvaskemmd-
um vegna mikillar göngu á hælahá-
um skóm. Þá hafa rannsóknir sýnt
fram á að skrefstuttar konar eiga erf-
iðara með að fá fullnægingu en kyn-
systur þeirra sem taka stærri skref.
Skortur á handahreyfingum
Getur bent til að viðkomandi þjáist
af einhverjum heilsufarsvanda sem
tengist baki, hálsi eða öxlum. Þegar
við göngum sveiflum við yfirleitt
hönd á móti fæti. Hjá flestum er þetta
ósjálfráð hreyfing. Þannig mynd-
um við sjálfkrafa þann stuðning við
mjóbakið sem við þurfum á að halda
þegar við göngum.
Þegar einstaklingur gengur þannig
að önnur öxlin er frekar laus en hin
stíf þá getur það bent til vandamála
í baki eða hálsi. Slíkt orsakast yfirleitt
af miklu kyrrsetulíferni.
Eiga erfitt með stiga
Getur bent til að einstaklingur þjá-
ist af bólguhnúðum við tærnar eða
slitgigt í hnjánum. Fyrstu merki um
bólguhnúða geta verið særindi við
stóru tána og sársauki þegar geng-
ið er berfætt upp stiga. Það getur
gerst þrátt fyrir að engin merki séu
um bólgur en verkurinn er merki um
eyðing sé hafin í liðamótum.
Máttleysislegt göngulag
út á hlið
Getur bent til slitgigtar eða þá að við-
komandi sé einfaldlega með of þunga
handtösku. Það er einkennandi fyrir
þá sem þjást af slitgigt í mjöðmum að
ganga máttleysislega og jafnvel örlítið
út á hlið.
Að vera með of þunga tösku get-
ur einnig valdið slíku göngulagi en
það er ekki hollt fyrir líkamann. Ef
einstaklingur er alltaf með of þunga
tösku á hægri öxlinni getur það valdið
því að vinstri fótleggurinn styttist.
Slíkt göngulag snýr upp á hrygginn
og getur valdið spennu í mjóbakinu
sem leiðir til bakverkja.
Að þramma
Getur bent til skorts á B12-vítamíni
eða ómeðhöndlaðrar sykursýki.
Þegar fætur okkar snerta jörðina ber-
ast boð til heilans um staðsetningu
útlimanna. Skaddað stöðu- og hreyfi-
skyn getur valdið ósamhæfðu göngu-
lagi þar sem viðkomandi skynjar síð-
ur hvar fætur hans eru staðsettir. Þeir
sem þjást af þessum kvillum lyfta
gjarnan fótunum hátt upp og skella
þeim svo á jörðina til að hafa betri til-
finningu fyrir því hvar fæturnir lenda.
B12-vítamínskortur og sykursýki
skaða meðal annars taugarnar sem
stýra hreyfingu neðri hluta líkamans.
Þetta getur komið fram í doða, mátt-
leysi og erfiðleikum með að samhæfa
hreyfingar.
Að skella fótunum
Getur bent til ómeðhöndlaðrar
sykursýki, þjótaks, taugasjúkdóma
eða heilablóðfalls. Einstaklingur sem
þjáist af einhverjum þessara kvilla
hefur takmarkaða stjórn á vöðvunum
í fótleggjunum. Það verður til þess að
hann þarf að lyfta hnjánum hátt upp
til að koma í veg fyrir að hann dragi
fæturna á eftir sér.
Að draga fæturna
Getur gefið til kynna að einstakling-
ur þjáist af Parkinson-sjúkdómn-
um sem er stigvaxandi taugahrörn-
unarsjúkdómur. Hann orsakast af
dópamínskorti í heilanum sem veld-
ur því að viðkomandi glatar stjórn á
hreyfingum sínum. Að draga fæturna
er mjög algengt einkenni hjá þeim
sem þjást af Parkinsonsveiki. Þegar
sjúkdómurinn er lengra genginn geta
þeir sem af honum þjást einnig farið
að vagga fram og til baka þegar þeir
ganga sem veldur því gjarnan að þeir
detta með tilheyrandi meiðslum.
Bakverkir Háir hælar og of þungar hand-
töskur geta orsakað ýmsa kvilla.
Sykursýki Þeir sem þjást af
ómeðhöndlaðri sykursýki eiga
það til að þramma eða skella
fótunum þegar þeir ganga.
Hemja æxli Efni úr
spergilkáli er notað til
þróunar lyfja.
Þrífum krukk-
urnar vel
Sultugerð er eitt af haustverkun-
um á mörgum heimilum og nú
þegar berjatínslutíminn er að
ná hámarki er gott að vera bú-
inn að undirbúa sig. Þeir sem
hafa safnað glerkrukkum til að
setja sultur í geta farið að þrífa
þær en það er ýmislegt sem þarf
að huga að. Á heimasíðu Leið-
beiningastöðvar heimilanna
segir að nauðsynlegt sé að þvo
og hreinsa krukkur og lok mjög
vel. Annars geti bakteríur kom-
ist á kreik og dafnað en það vill
enginn. Eins auki það geymslu-
þol að vanda til verka við þrifin,
og hreinlæti við sultugerð er jafn
mikilvægt og við aðra matar-
gerð. Þá er bara að bíða eftir að
lyngið fyllist af berjum. Bláberin
eru sérstaklega holl þar sem þau
eru full af vítamínum og andox-
unarefnum og hafa því marg-
vísleg góð áhrif á líkamann.
Píanóstillingar
breyta heilanum
Með því að stilla píanó still-
irðu einnig heilann. Þessu halda
vísindamenn fram sem hafa
orðið vitni að breytingum í heila
þeirra sem starfa við píanó-
stillingar. Vísindamenn við há-
skóla í London og Newcastle
komust að því að heilinn að-
lagar sig þegar spilaðar eru tvær
nótur samtímis. Heilaskanni
leiddi í ljós breytingar í dreka
(e. hippocampus) en það svæði
stjórnar meðal annars minninu.
Breytingar voru í réttu hlutfalli
við starfsaldur.