Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.2012, Page 16

Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.2012, Page 16
16 Fréttir 19.–21. október 2012 Helgarblað Þ egar ég er búin að kroppa líður mér eins og ég sé skítug. Ég er öll út í örum, en ég get ekki hætt,“ seg- ir kona um þrítugt sem haldin er svokallaðri húðkropp- unaráráttu. Flestir kannast sjálfsagt við að hafa kroppað í sár en þegar kropp- ið er farið að valda einstaklingum líkamlegum, sálrænum og félags- legum vandkvæðum er hugsan- legt að um húðkroppunaráráttu sé að ræða. Húðkroppunarárátta er skilgreind sem geðröskun en einkenni hennar eru síendurtekið kropp, kreist, klór, nudd og fikt í húðinni. Það er ekki að sjá á konunni að hún sé haldin þessari undarlegu röskun. Hún er gift, tveggja barna móðir og er í góðu starfi. Konan segist hafa kroppað í sár síðan hún man eftir sér, en það hafi þó aldrei verið talið neitt sérstakt vandamál. „Mér var bara sagt að hætta að kroppa.“ Kroppið hafi síðan ágerst með aldrinum og í dag sé hún yf- irleitt með fjölda sára í andliti og á líkama sem hún reynir eftir bestu getu að fela. Fylgir þessu skömm „Ég fer aldrei í sund og geng ekki í flegnum bolum eða flíkum sem að sýna húðina á bringu og baki og ég nota meik og bólufelara á hverjum degi til að hylja sárin í andlitinu. Mér finnst þetta ömurlegt og ég veit ekki hversu oft ég hef ákveðið að nú muni ég hætta að kroppa, en mér hefur aldrei tekist að hætta þó að ég eigi góða tíma inn á milli. Það fylgir þessu mikil skömm. Einnig hefur ekkert verið talað um þetta vandamál og manni líður eins og maður sé eina manneskjan í heiminum sem stundi þetta.“ Hún segir erfitt að útskýra ástæðuna fyrir kroppinu og hvers vegna hún geti ekki hætt. Kropp- ið sé nokkurs konar fíkn og auk- ist þegar hún er undir álagi. „Þetta hljómar örugglega mjög undar- lega í eyrum fólks sem er ekki haldið þessari áráttu og mér líður oft eins og einhvers konar viðrini,“ segir hún og hlær. „En ég myndi segja að þetta sé einhvers konar spennulosun. Þegar ég er búin að kroppa af sári finn ég fyrir vellíðan, nokkurs konar vímu, og verð ró- legri. Það er ekki fyrr en ég er búin að kroppa öll sár og lít út eins og holdsveikisjúklingur að skömm- in hellist yfir mig,“ segir hún og bætir við að það hafi einnig verið skömmin sem aftraði henni frá að leita sér aðstoðar við áráttunni lengi vel, en einnig segist hún ekki hafa vitað hvert hún ætti að leita. Horfði á sjónvarpið með hanska „Ég fór á sínum tíma til húðlækn- is sem skrifaði upp á sýklalyf til að ég losnaði við bólurnar sem ég var að kroppa í en hann gat ekki ráðlagt mér hvernig ég gæti hætt að kroppa. Ég hef prófað að fara í jóga, íhugun og um tíma prófaði ég að vera með hanska þegar ég sat fyrir framan sjónvarpið á kvöldin. Það gekk í smá tíma en svo steypt- ist ég eitt sinn öll út í bólum og þá fór ég aftur í sama gamla farið.“ Hún segir eiginmann sinn ekki skilja af hverju hún geti ekki bara hætt, en hann sé farinn að meðtaka að þetta sé vandamál sem hún hafi ekki fulla stjórn á. „Hann skammar stundum mig þegar hann sér mig kroppa. Sem er gott, því oft geri ég mér ekki grein fyrir að ég sé að því. En börnin mín eru farin að spyrja mig af hverju ég sé með þessi sár og ég vil ekki ljúga að þeim. Ég er nú loksins búin að panta mér tíma hjá sálfræðingi og vonast til þess að ég geti loksins hætt.“ n „Líður oft eins og ein- hvers konar viðrini“ n Húðkroppunarárátta getur valdið mikilli vanlíðan„Það er ekki fyrr en ég er búin að kroppa öll sár og lít út eins og holdveiki- sjúklingur að skömmin hellist yfir mig. Hanna Ólafsdóttir blaðamaður skrifar hanna@dv.is Húðkroppunarárátta Í grein sem birtist í Læknablaðinu árið 2012 og rituð var af Ívari Snorrasyni, doktorsnema í sál- fræði, og Þresti Björgvinssyni sálfræðingi undir heitinu Greining og meðferð hárplokkunar- og húðkroppunaráráttu kemur fram að húðkropp- unarárátta sé náskyld hárplokkunaráráttu og einkennist af endurteknu kroppi á húð. Þar kem- ur einnig fram að þekking fagfólks á húðkropp- unar- og hárplokkunaráráttu sé afar takmörkuð þrátt fyrir að þær séu tiltölulega algengar og í mörgum tilvikum alvarlegt vandamál. Algengara meðal kvenna en karla Samkvæmt greininni eru konur í miklum meirihluta þeirra sem leita sér hjálpar vegna hárplokkunar- eða húðkroppunaráráttu og stór hluti þeirra sem leita sér hjálpar glíma við aðrar geðraskanir. Bent er á að fagfólk ætti ekki að vanmeta hversu mjög fólk getur verið þjakað af hárplokkunar- og húðkroppunaráráttu og að margir sjúklingar lýsi slæmri vanlíðan vegna þessara vandamála. Lítið sjálfsálit, óánægja með útlitið, vonleysi og sjálfsvígshugs- anir séu algengir fylgifiskar og einnig sé algengt að fólk einangrist félagslega og flosni upp úr vinnu. Loks fylgi þessu ýmis læknisfræðileg vandamál, svo sem sýkingar í húð, sinaskeiða- bólga og stífla í meltingarvegi hjá þeim sem borða hárin. Stífla í meltingarvegi af völdum hárbolta getur verið lífshættuleg og því sé ráð að vera vakandi fyrir þeim vanda, jafnvel þótt hann sé ekki algengur. Samkvæmt greininni hafa verið gerðar rannsóknir með ýmis lyf á fólki sem haldið er röskununum en svo virðist sem þau hjálpi ekki að neinu ráði. Þau lyf sem mest hafa verið rannsökuð í tengslum við meðferð á hárplokkunaráráttu eru SSRI-lyf en illa hefur gengið að sýna fram á árangur þeirra. Samanburðarrannsóknir benda til þess að lyfin geri ekki meira gagn en lyfleysa og þær rannsóknir sem hafa sýnt fram á árangur benda til þess að áhrifin séu bara til skamms tíma. Margs konar sálfræðimeðferð hefur verið beitt gegn hárplokkun- ar- og húðkroppunaráráttu. Má til dæmis nefna dáleiðslu, sálgreiningu, hugræna meðferð og atferlismeðferð ýmiss konar. Aðeins ein tegund sálfræðimeðferðar hefur verið athuguð í samanburðarrannsóknum. Það er atferlismeðferð sem kallast á ensku „habit reversal“. Samkvæmt greininni hafa rannsóknir sýnt að sú meðferð sé árangursrík leið til að draga úr bæði hárplokkunar- og húðkroppunaráráttu og að meðferðin virðist gera meira gagn en þau lyf sem í boði eru. Þó sé algengt að fólk hrasi eftir HR, sérstaklega ef það nær ekki fullum bata í meðferðinni. Sár Fólk sem haldið er húðkropp- unaráráttu er oft með mikið af sárum og örum á lík- amanum 23. október kl. 14:00 Jón Gnarr svarar spurningum lesenda DV.is á Beinni línu. Opnað verður fyrir spurningar að morgni 23. október. á Beinni línu DV.is Jón Gnarr d v . i s / b e i n l i n a Sv ið Se t t m y n d S ig tr y g g u r A r i

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.