Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.2012, Blaðsíða 40

Þ
eir sem vinna skrifstofustörf,
sitja allan liðlangan daginn
fyrir framan tölvuna og halda
því jafnvel áfram þegar heim
er komið eða setjast fyrir
framan sjónvarpið, ættu að fara að
hugsa sinn gang. Sérfræðingar sem
rannsakað hafa hvaða áhrif kyrrseta
hefur á fólk hafa tekið saman niður-
stöður átján rannsókna með 794.577
þátttakendum og sýna þær skýrt að
mikill munur er á heilsufari þeirra
sem sitja mikið og hinna sem hreyfa
sig eitthvað af ráði. Samkvæmt
niðurstöðunum getur kyrrseta aukið
líkur á sykursýki, hjartasjúkdómum
og dregið úr lífslíkum.
Fólki þröngvað til kyrrsetu
Stuart Biddle, prófessor við University
of Loughborough og einn vísinda-
mannanna sem tók saman niður-
stöðurnar, vill meina að sam félagið
þröngvi fólki almennt of mikið til að
sitja. Við skrifborð í vinnunni, í skól-
anum, í bílnum og svo framvegis.
„Það er hægt að draga úr setunni
með ýmsum einföldum leiðum. Til
dæmis með því að brjóta upp langan
dag við skrifborðið með því að færa
tölvuna þangað sem þú getur staðið
við hana og skipst þannig á að standa
og sitja við vinnuna. Fjölga stand-
andi fundum, fara í gönguferðir í há-
deginu og minnka sjónvarpsáhorf á
kvöldin,“ segir Biddle.
Hér eru fimm ástæður fyrir því
hvers vegna þú ættir ekki að sitja
allan daginn:
Líkur á dauðsfalli aukast
Samkvæmt niðurstöðum rannsókn-
ar sem birtist í The American Journal
of Epidemiology í júní þá eru konur
sem sitja lengur en í sex klukku-
stundir á dag 40 prósent líklegri til að
að deyja á næstu þrettán árum held-
ur en þær sem sitja í þrjá tíma eða
skemur.
Hvað karlmenn varðar þá aukast
líkurnar á dauðsfalli um 18 prósent
ef þeir sitja lengur en í sex tíma á
dag.
Sjónvarpsgláp hefur áhrif
Fyrir hvern klukkutíma sem þú situr
fyrir framan sjónvarpið minnkar
þú lífslíkur þínar um 22 mínútur, ef
marka má niðurstöður rannsóknar
sem birtust í British Journal of Sports
Medicine í ágúst síðastliðnum.
Líkur á krabbameini aukast
Talið er að um 170.000 krabba-
meinstilfelli á ári hverju megi rekja
til mikillar kyrrsetu. Í flestum til-
fellum er um að ræða ristil- og
brjóstakrabbamein. Um hálftíma
röskleg ganga á dag getur þó dregið
verulega úr líkunum á krabbameini
þrátt fyrir kyrrsetuna.
Rassinn verður stærri
Svo virðist sem langvarandi
þrýstingur á ákveðið svæði geti
valdið allt að 50 prósenta meiri fitu-
söfnun á svæðinu en ella. Kyrrsetan
setur eðli málsins samkvæmt tölu-
verðan þrýsting á rassinn og eykur
fitusöfnun á því svæði.
Líkur á hjartaáfalli aukast
Samkvæmt niðurstöðum nýlegr-
ar rannsóknar vísindamanna í
Louisiana eru þeir einstaklingar sem
sitja meirihluta dagsins 54 prósent
líklegri en aðrir til að deyja úr hjarta-
áfalli. Vísindamennirnir komust
jafnframt að þeirri niðurstöðu að
kyrrsetan ein og sér ætti mjög stór-
an þátt í ýmsum hjarta- og æðasjúk-
dómum. n
Stattu ef þú vilt lifa
n Mikil kyrrseta getur aukið líkur á sykursýki, hjartaáföllum og dregið úr lífslíkum„Það er hægt að
draga úr setunni
með ýmsum einföldum
leiðum.
Ekki sitja of mikið
Ef þú vinnur fyrir
framan tölvu allan
daginn er góð regla
að færa tölvuna til
svo þú getir stundum
staðið við vinnuna.
Lesblinda er
ekki merki
um heimsku
n Móðir lesblinds barns gefur ráð
1 Treystu innsæi þínu Leit-aðu til sérfræðings ef þú tel-
ur eitthvað vera að.
2 Biddu barnið að teikna það sama og þú Barnið
getur eflaust teiknað hjarta ef
þú biður það um það. Teikna þú
hjarta og segðu barninu að teikna
eins. Það gæti reynst erfiðara.
3 Berstu fyrir þjónustu Það getur verið erfitt að finna
réttu þjónustuna við hæfi og það
er best að byrja að leita sem fyrst.
4 Ekki bíða og sjá Ef þú veist í hjarta þínu að það er ekki
allt með felldu leitaðu þá hjálpar.
5 Lesblinda er ekki merki um heimsku Þú getur ver-
ið limalaus íþróttamaður. Þú get-
ur verið blindur lestrarhestur. Þú
getur verið lesblint gáfnaljós. En
þú þarft aðrar leiðir til að læra en
flestir.
6 Lesblindir hafa aðra náðargjöf Listinn yfir les-
blinda snillingar er langur.
7 Það virkar ekki allt fyrir alla Lesblinda er ekki „ein
stærð hentar öllum“-kvilli. Það er
ekki til nein lækning eða aðferð
sem virkar fyrir alla.
8 Leyfðu barninu að vera barn Ekki einblína bara á
lesblinduna. Leyfðu barninu að
njóta sín í íþróttum og því sem
það hefur áhuga á.
9 Allt sem þarf er sjálfs-traust og námsáhugi Það
skiptir ekki máli hvort þú lærir al-
gebru tólf ára eða eftir tvítugt. Við
erum allt of föst í því að eiga læra
þetta og hitt á ákveðnum aldurs-
skeiðum.
10 Að eiga lesblint barn ger-ir þig ekki að slæmu for-
eldri Þú gerir þitt besta og það er
ekki hægt að biðja um meira.
Hríðir hafa lengst
n Eldri og þyngri mæður eru ekki áhrifavaldur
S
amkvæmt rannsókn
National Institute of Health
hafa hríðir lengst um tvær,
þrjár klukkustundir miðað
við lengd þeirra í kringum 1960.
Tímalengdin hefur aðallega átt sér
stað á fyrsta stigi fæðingarinnar,
útvíkkunartímabilinu. „Þótt mæð-
ur í dag séu eldri, þyngri og fæði
stærri börn hafa slíkar breytur
ekki áhrif á lengdina. Niðurstöð-
urnar eru þær sömu ef við tökum
þær breytur út,“ segir dr. Katherine
Laughon, einn vísindamannanna
sem stóðu að rannsókninni en
Laughon segir vísindamenn ekki
geta nákvæmlega útskýrt ástæð-
una fyrir lengri hríðum.
Ástæðuna gæti verið að finna í
aukinni notkun á mænurótardeyf-
ingum. Þær séu mun algengari í
dag og geti hægt á hríðum í sum-
um tilfellum um 40–90 mínútur. En
sama hver ástæðan er segir Laug-
hon að normið hafi breyst og að
laga verði væntingar okkar að því.
„Við verðum að endurskoða skil-
greiningar okkar á „óeðlilegum“
hríðum og skoða tímasetningar á
inngripum. Ef væntingarnar eru
óraunsæjar getur það orðið til þess
að til alls kyns inngripa sé gripið
þegar þau eru í raun ónauðsyn-
leg.“ n
Hríðir Fyrsta stig fæðinga
hefur aðallega lengst.
Edik á pensilinn
Það kemur fyrir á bestu bæjum
að það gleymist að þrífa málning-
arpensla eftir notkun. Þegar það
gerist verða hárin stíf og í mörg-
um tilfellum pensillinn ónothæf-
ur í kjölfarið. Það er þó hægt að
mýkja hárin aftur en gott ráð er
gefið á mangegoderaad.dk. Þar
segir að setja skuli pensilinn í
sjóðandi vatn og bæta smá ediki
út í vatnið. Þegar pensillinn hef-
ur legið í bleyti í nokkurn tíma þá
er hægt að þrífa hann með vatni
og uppþvottalegi og hann verður
eins og nýr.
40 Lífstíll 19.–21. október 2012 Helgarblað