Dagblaðið Vísir - DV - 09.11.2012, Síða 28

„Ég ætlaði að
drekkja mér
í fjörunni“
28 Viðtal 9.–11. nóvember 2012 Helgarblað
R
egnboginn er tvöfaldur, sólin
felur sig á bak við skýin og það
er úði úti svo rúðuþurrkurn-
ar hamast á rúðunni. Svartur
köttur læðist yfir götuna, fugl-
arnir halda sig til hlés og það er ein-
hver sérstök tilfinning í loftinu. Eins og
himinninn sé blárri, litirnir bjartari og
umhverfið áþreifanlegra. Eins og tím-
inn sé stilltur á hægagang, kannski af
því að á þessum þvælingi okkar um
iðnaðarhverfið við Elliðaárvoginn
erum við á leið aftur í tímann, aftur
til níundar áratugarins þegar Ármann
Reynisson byggði upp viðskiptaveldi,
féll og fór í fangelsi, sviptur frelsinu og
mannorðinu, og sá enga aðra leið út en
að henda sér í hafið, ljúka þessu í eitt
skipti fyrir öll.
Hann ætlar að segja okkur söguna
af því en fyrst þurfum við að finna
heimilið hans, það er hér einhvers
staðar innan um vöruskemmur, verk-
stæði og iðnaðarfyrirtæki. Hér er
enginn á ferli nema kötturinn svarti,
einstaka vinnumenn og vörubílar. Svo
sjáum við Ármann. Hann bíður okkar
úti, stendur á tröppunum í fínpússuð-
um lakkskóm, sparibuxum og tví-
hnepptum silkijakka með slaufu um
hálsinn, klæddur upp í anda gamalla
tíma, svona var einkennisklæðnaður-
inn þegar hann var viðskiptajöfur og
veislugestur í fínustu boðum bæjarins.
Sú var tíðin og hér er hann nú, brosir
og spyr hvort hann sé ekki fínn, hann
hafi klætt sig upp í tilefni dagsins.
Vælir ekki yfir missinum
Ármann býður okkur inn í íbúðina sem
er í sjálfu sér nokkurs konar gallerí, allt
í kring eru listaverk, af öllum stærðum
og gerðum og raðað eftir kúnstarinn-
ar reglum. Málverkin hanga á veggj-
unum, styttur standa á borðum og alls
kyns listmunir skreyta hillur og gólf.
Ármann segist alinn upp við það að
hugsa fallega og því hafi hann alltaf
laðast að fegurð hlutanna.
„Það er svo skrýtið að stundum
er eins og hlutirnir vilji bara koma
til mín,“ útskýrir Ármann og seg-
ir sögurnar á bak við verkin af stakri
nákvæmni og skilur ekkert eftir, fer
meira að segja í gegnum fataskápana.
„Þeir eiga alltaf að standa opnir því
annars kemur fúkkalykt í fötin,“ seg-
ir hann um leið og hann sýnir okkur
hvar hann geymir hattana, hanskana
og nærfötin, áður en hann leiðir okkur
lengra inn ganginn að skáp sem stend-
ur við vegginn og er fullur af dýrgrip-
um sem Ármann hefur sankað að sér
síðustu áratugi.
Þar eru listmunir frá Egyptalandi
hinu forna, Rómaveldi, Grikklandi
hinu forna og Mesópótamíu og allt
fram á daginn í dag. „Það tæki mig
allan daginn að fara í gegnum allt
þetta safn,“ segir hann stoltur en bend-
ir á baug sem stendur í einni hillunni.
„Hann er frá 2.000 árum fyrir Krist,“
segir hann. Þarna eru einnig pinni sem
notaður var til þess að festa skikkjur
Rómverja, listmunir úr fílabeini og lítil
glerflaska sem var handmáluð að inn-
an í Austurlöndum fjær fyrir 300 árum.
„Samt missti ég mjög margt þegar
Ávöxtun fór undir. En ef maður ætlar
alltaf að vera að væla yfir því sem mað-
ur missir þá er maður að eyðileggja
framtíðina fyrir sér. Ég ákvað strax að
horfa til framtíðar í stað þess að burð-
ast með þennan bagga á bakinu ævi-
langt.“
Vöggugjafirnar
Hann segist líka vera heppinn, hann
hafi fengið svo margt upp í hend-
urnar. „Það var til dæmis ekkert ann-
að en Guðs gjöf að vera allt í einu far-
in að skrifa án þess að ætla mér það
og kynna þjóðinni nýja bókmennta-
grein. Þá er ég kominn að því sem
skiptir mestu máli í lífinu, því að finna
hvaða gjafir við fengum í vöggugjöf
og nýta þær. Þar klikka flestir því þeir
átta sig ekki á því hvað það býr mik-
ið í þeim. Það eru allt of margir sem
hafa hæfileika sem þeir nýta aldrei.
Fólk skynjar sjálft sig ekki nægilega vel,
það kafar ekki dýpra ofan í sálina á sér
heldur flýtur það áfram yfirborðinu,
upptekið af amstri dagsins.“
Eftir hálftíma spjall á ganginum
um listaverk og fataskápa, fortíð og
framtíð, býður Ármann okkur, blaða-
manni og ljósmyndara, inn í stofuna
þar sem samtímaverkin ráða ríkjum.
Þar hanga þrjú portrettverk af hon-
um sjálfum, eftir Snorra Ásmundsson,
Huldu Vilhjálmsdóttur og það þriðja
eftir Ágúst heitinn Petersen. Það prýð-
ir einnig kápuna á nýjustu vinjettubók
Ármanns sem er sjálfsævisöguleg frá-
sögn af Ávöxtunartímabilinu í lífi hans.
Af því að hann var alltaf að mála sál-
ina en ekki andlitið, segir Ármann: „Ég
hefði ekki haft myndina utan á káp-
unni ef það væri einhvers konar ljós-
mynd af mér. En af því að hún er svona
óræð þessi mynd og ég er kannski svo-
lítið óræð persóna þá passaði það.“
Hér eru líka verk eftir Jón Óskar,
Sverri Ólafsson, Elínu Ástu og Kristján
Davíðsson, sem hann segir að sé
persónulegur vinur hans.
Ætlaði að vera viðskiptajöfur
Síðan snýr hann sér að okkur þar sem
við stöndum í miðri stofunni og seg-
ir að nú sé hann að fá uppreisn æru
sinnar. Því hafi hann ráðist í að skrifa
sjálfsævisögu í vinjettustíl þar sem
hann gerir upp Ávöxtunartímann í lífi
sínu. „Nú finnst fólki mín saga eins
og úr ævintýrunum. Af því að ég lét
aldrei neinn berja mig niður. Ég hélt
alltaf andanum og andlitinu, þótt ég
hafi vissulega farið í gegnum mjög
erfið ár og þetta hafi stundum ver-
ið dálítið óhugnanlegt. Eftir banka-
hrunið þá heyri ég að fólki finnst flott
hvernig mér tókst að skapa lífi mínu
nýja stefnu. Ég kom hvergi nærri
bankahruninu og nú finnst
mér fólk hafa fengið aðra sýn á þetta
Ávöxtunarmál.“
Hann segir að lífið sé svo stórkost-
legt. Það sé eins og hann hafi verið
leiddur inn í veröld sem hann ætlaði
sér aldrei að stíga fæti inn í. „Ég ætl-
aði bara að vera viðskiptafrömuður,
standa mig í lífinu, njóta þess að vera
til og lifa góðu menningarlífi. Ég vildi
verða flottur maður og það átti allt að
ganga flott. Að verða rithöfundur var
ekki á dagskrá nema síður væri. En
kannski sem betur fer var öllu um-
turnað, heiminum var snúið á hvolf og
ég fór í aðrar áttir. Við það öðlast mað-
ur ákveðinn þroska.“
Aðspurður hvar hans staður í íbúð-
inni sé sest hann í einn stólinn sem
fylgir sófasetti með doppóttu mynstri
í drapplituðu og fagurlega útskornum
örmum. Í þennan stól sest hann alltaf
með kaffi í svona tuttugu mínútur á
milli þrjú og fjögur alla daga og dáist
að útsýninu sem nær yfir Esjuna og
Elliðaárdalinn. „Svo get ég sagt ykk-
ur annað. Ef ég er einn heima á föstu-
dags- eða laugardagskvöldum og ætla
bara að hafa það huggulegt með sjálf-
um mér þá næ ég í flösku, opna hana
um níu leytið og sest hérna með flott
kristalsglas,“ segir Ármann sem myndi
aldrei drekka áfengi úr öðru en krist-
alsglasi og klárar alltaf þær flöskur
sem hann opnar, enda ekkert varið í
vín sem hefur verið látið standa.
Aðþrengdir í Ávöxtun
Ármann hefur aldrei verið í sambúð,
gefur lítið út á ástarsambönd og seg-
ist aldrei verða einmana. „Ef ég mætti
orða það þannig þá fullnægi ég sjálf-
um mér mjög vel. Ég hef alltaf eitthvað
fyrir stafni og mér finnst nauðsynlegt
að hafa þetta rými til þess að vera einn
með sjálfum mér. Ég er dálítill einleik-
ari. Þótt ég hafi verið í nánu sambandi
úti í London þá hentar þetta mér bet-
ur. Þegar ég fór í lagadeildina þá leið
mér eins og ég væri í hlekkjum og
þurfti að brjótast úr þessu.“
Það var þegar hann féll í lög-
fræðinni í Háskóla Íslands sem hann
hélt út í heim til þess að nema við-
skiptafræði fyrst við The London
School of Foreign Trade og síðan við
The London School of Economics.
Þar bjó hann á Baker Street, kynntist
menningarlífinu og naut þess að lifa
Ármann Reynisson var viðskiptajöfur sem lifði fínu lífi, féll og endaði í fangelsi.
Staðráðinn í að halda reisn klæddi hann sig upp á Kvíabryggju og mætti meira að
segja með sparislaufuna í jólaborðhaldið. Hann ákvað síðan að taka örlögin í eigin
hendur, fór í hungurverkfall og hótaði sjálfsvígi þegar hann sá fram á að þurfa að dúsa
lengur í fangelsi en til stóð vegna þess að það átti að höfða nýtt mál á hendur honum.
Hann lítur um öxl, gerir upp við liðna tíð og gleðst yfir því hvernig lífið leiddi hann
óvænt á ánægjulegri brautir.
„Ég ætlaði
bara að
vera viðskipta-
frömuður, standa
mig í lífinu, njóta
þess að vera til
og lifa góðu
menningarlífi.
Ávöxtunarárin Ármann naut lífsins
á toppnum áður en allt hrundi og hann
varð vinjettuhöfundur.
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
ingibjorg@dv.is
Viðtal