Dagblaðið Vísir - DV - 24.06.2011, Qupperneq 48

48 | Lífsstíll 24.–26. júní 2011 Helgarblað
Karl Ágúst Úlfsson og Ásdís Olsen höndla
hamingjuna á hverjum degi. Fyrir þeim er hún falin í
hversdagsleikanum og sátt við sig sjálf og tilveruna.
Ásdís hóf leitina að hamingjunni eftir að hafa fengið
alvarleg kvíðaköst sem röskuðu lífi hennar og Karl
tók þátt í leitinni. Líf þeirra hefur ekki verið átaka-
laust og þau eru reynslunni ríkari. Karl Ágúst og Ás-
dís hittu Kristjönu Guðbrandsdóttur og sögðu
henni frá því hvernig allir geta orðið hamingjusamir.
Á
sdís Olsen og Karl Ágúst Úlfsson
fögnuðu 20 ára brúðkaupsaf-
mæli nýlega. Ásdís hefur í vetur
stjórnað þáttunum Hamingjan
sanna á Stöð 2 og lagt stund á jákvæða
sálfræði undanfarin ár, auk þess sem
hún er kennari í hugrænni atferlismeð-
ferð og núvitund frá Bangor-háskóla.
Karl hefur um árabil verið einn ástsæl-
asti leikari, skáld, þýðandi og listamað-
ur þjóðarinnar. Karl þýddi bækurnar
Meiri hamingja og Enn meiri hamingja
og saman stunda þau hjónin mikla
hamingjurækt enda trúa þau því að all-
ir geti orðið hamingjusamir.
Karl Ágúst tekur á móti blaða-
manni á heimili þeirra hjóna í Garða-
bæ. „Það er smá partí hérna,“ segir
hann með tusku í annarri hendi. „Ég
er að taka til,“ útskýrir hann. Á bak við
hann hlaupa krakkar eftir ganginum
og skríkja hátt. Dóttir Karls og Ásdísar
leikur í uppfærslu Borgarleikhússins
á Galdrakarlinum í Oz og þau hjónin
buðu krökkunum í verkinu í grillpartí
eftir nýafstaðna æfingalotu. „Þetta eru
þrjátíu krakkar,“ segir Karl og vísar mér
inn í eldhús. Hann fer um stofuna og
eldhúsið og tekur upp umbúðir af gos-
flöskum, tómatsósuflöskur og servíett-
ur á þó nokkrum hraða. Honum finnst
lítið mál að halda svona partí. „Það er
bara gaman að þessu,“ segir hann með
fullar hendur af rusli.
Stórt heimili og eilíft fjöl-
skylduprógramm
Karl og Ásdís reka stórt heimili og eiga
samtals fimm börn. Ásdís á tvær stúlk-
ur og Karl á einn son frá fyrra sam-
bandi og saman eiga þau svo tvær
stúlkur. Elsta barnið er 30 ára og það
yngsta 7 ára. „Þetta heldur manni
ungum,“ segir Karl. „Þetta er svolít-
ið fyndið. Við erum alltaf í þessu fjöl-
skylduprógrammi sem endurtekur sig
því það má ekki svíkja neinn. Við höf-
um til dæmis farið alltof oft í Disney
World,“ segir hann og hlær. „Og við
erum enn að fara í tjaldútilegur og
húsdýragarðinn. Það verða öll börn-
in að fá að upplifa þetta,“ segir hann
meðan hann strýkur mylsnu af eld-
húsborðinu.
Ásdís kemur í þessu inn úr dyr-
unum, hún var í golfi. Hún kemur inn
og smellir á hann kossi. „Hún er for-
fallin golfáhugakona,“ segir Karl sem
segist eitthvað vera að reyna að koma
sér í sportið. Karl er einmitt að ljúka
við að ganga frá en hún kemur honum
samt til aðstoðar. Greinilega þrautvant
teymi.
Byltingarkennd fræði
Ásdís kennir lífsleikni á menntavís-
indasviði Háskóla íslands og fór þess
vegna að kynna sér jákvæða sálfræði.
„Jákvæð sálfræði er ný hugmyndar-
fæði þar sem athygli er beint að því
sem virkar og að þeim sem gengur vel
og eru hamingjusamir og heilbrigð-
ir. Við tölum um að jákvæð sálfræði
kynni heilbrigðismódelið, en sjúk-
dómsmódelið er svo fyrirferðarmik-
ið í okkar samfélagi þar sem athyglin
beinist að veikleikum, vandamálum
og því sem aflaga fer. Þegar sjúkdóms-
módelið er annars vegar fær vanmátt-
ur, vonbrigði og sektarkennd byr undir
báða vængi. Það sýnir sig að það gef-
ur svo miklu betri að gefa gaum að því
sem gengur vel og styðja við styrkleika,
sjálfstraust og heilbrigði.“
Fólk skilgreinir sig út frá veik-
leikum frekar en styrkleikum
Ásdís segir fræðin vera byltingarkennd
vegna þess að einstaklingar og vest-
ræn samfélög hafa lengst af beint at-
hylginni að vandamálum og því sem
betur má fara sbr. sjúkdómsmódel-
ið. „Ég tek betur eftir þessari tilhneig-
ingu eftir að ég áttaði mig á að þetta
er ekki lögmál og það má snúa dæm-
inu við. Við tölum um mígreni, gigt,
athyglisbrest, meðvirkni, lesblindu,
hjónbandsörðugleika, unglingaveiki
og miðaldra krísu en ekki um allt sem
er í lagi í lífi okkar og tilveru. Það er svo
margt í lagi og svo margt til að gleðj-
ast yfir. Kynþroskinn er til dæmis stór-
kostlegt tímabil í lífi unglinga þar sem
þeir eru að taka út mikinn þroska og
öðlast nýja vitsmunalega hæfni, eign-
ast magnað tilfinningalíf og aukinn
kjark til að æfa sjálfstæði sitt og vilja.
Er ekki góð ástæða til að orða það og
fagna hástöfum? Það sýnir sig í rann-
sóknum að við stuðlum að heilbrigði
með því að beina athyglinni að styrk-
leika, þroska og heilbrigði og veita því
meiri athygli og orku.“
Að lenda í pyttnum
„Ég er sjálf föst í þessu líkani eins og
flestir aðrir. Við fáum nefnilega enga
góðvild fyrir að bera okkur vel. Þeir
sem bera sig vel eru litnir hornauga
og þurfa að flytjast til útlanda og hasla
sér völl þar eins og dæmin sanna, segir
Ásdís og flissar. Mér dettur strax í hug
heilmargt neikvætt að segja um sjálfa
mig. Ég lenti í því núna uppi á golf-
velli. Ég sagði við mágkonu mína sem
ég var að leika með: Oh, þarna er pytt-
urinn sem ég lendi alltaf ofan í. Það
næsta sem gerðist var að ég fór beint
ofan í pyttinn,“ segir Ásdís. „Þetta er
nákvæmlega það sem gerist þegar við
fókuserum bara á vandamálin. Þá höf-
um við tilhneigingu til þess að halda
okkur þar. Í pyttinum!
Úff, en ég skal reyna að lýsa mér,“
segir hún og tekur sér umhugsunar-
frest. „Það er frumkvæði og drifkraftur
sem ég er mjög þakklát fyrir,“ segir hún
loks. „Ég held ég sé líka mjög lífsglöð,
orkumikil og leitandi. Ég lít á það sem
kost. Ég er líka alltaf tilbúin að leitast
við að bæta mig og þroskast,“ segir hún
og brosir og varpar öndinni léttar.
Fáum samúð og athygli út á
vandamál
En hvers vegna er þetta svona erfitt?
„Kannski er það vegna þess að
samfélagið umbunar okkur fyrir að
skilgreina okkur eftir sjúkdómsmód-
elinu,“ segir Ásdís. „Við fáum sam-
úð, góðvild og athygli, við fáum jafn-
vel fyrirgreiðslu og alls konar umbun
út á vandamálin en ekki út á það að
við séum að standa okkur vel eða að
við séum með hlutina í lagi. Þeir sem
hugsa vel um sig, hreyfa sig og borða
hollt á eigin kostnað og takmarka laun
sín við skynsamlegan vinnutíma fá
enga fyrirgreiðslu en þeir sem vinna
yfir sig og fara illa með heilsu sína
fá sjúkrafrí og heilsuhjálp á kostnað
hinna. Þannig að ég held að það sé
mjög skýrt hvernig kerfið afvegaleiðir
okkur að þessu leyti.“
Að læra af þeim sem gengur vel
Jákvæð sálfræði bauð upp á nýja sýn
sem heillaði Ásdísi og Karl. „Ég hafði
ekki áttað mig á því að sálfræðin fjallar
um sjúkdóma og vandamál fyrr en
ég uppgötvaði jákvæða sálfræði sem
leggur áherslu á heilbrigði,“ útskýrir
Ásdís.
„Jákvæð sálfræði er ný fræðigrein
sem miðar að því að bæta líf og líð-
an venjulegs fólks í daglegu lífi. Hún
er yfirleitt skilgreind sem vísindaleg
fræði um mannlega möguleika og há-
marksvirkni mannsins. Það var Mart-
in Seligman forseti bandarísku sál-
fræðingasamtakanna sem formlega
gerði jákvæða sálfræði að vísindagrein
en áður höfðu sálfræðingar spurt sig:
Hvernig væri að fara að gera rann-
sóknir á fólki sem gengur vel? Hvað
gerir þetta fólk? Hvað á það sameig-
inlegt? Eigum við að skoða hvað við
getum lært af þessu fólki og jafnvel að
færa áhersluna þangað í stað þess að
Hamingjan sanna
Í þáttunum Hamingjan sanna á
Stöð 2 var gerð jákvæð sálfræði- og
hamingjurannsókn. Fylgst var með átta
venjulegum Íslendingum freista þess
að auka hamingju sína á forsendum
jákvæðrar sálfræði.
Nú eru niðurstöðurnar ljósar og sýna
þær merkilega mikla hamingjuaukningu
þátttakenda.
Þátttakendur tóku Dieners-hamingju-
prófið fyrir og eftir námskeiðið, en það
er eitt áreiðanlegasta hamingjupróf
sem völ er á. Í byrjun voru þátttakendur
í hópi 21% óhamingjusömustu manna
í heiminum en í lokin voru þeir orðnir
hamingjusamari en 83% mannkyns og
eru nú í hópi 17% þeirra hamingjusöm-
ustu í heiminum.
UppgötvUðU
hamingjUna
„Ég fékk svo alvar-
leg kvíðaköst að
ég hringdi á sjúkrabíl. Ég
hélt að ég væri að deyja.