Dagblaðið Vísir - DV - 31.01.2014, Qupperneq 32

Helgarblað 31. janúar 201432 Fólk Viðtal
Vonuðu að þetta myndi hverfa
Einu sinni voru þær báðar fjölskyldufeður sem sinntu
hefðbundnu fjölskyldulífi með öllu sem því fylgir.
Önnur hét Ágúst og hin hét Kristján. Í dag heita þær
báðar Anna og eru loksins sáttar í eigin skinni. Vin-
konurnar Anna Margrét Grétarsdóttir og
Anna Kristjánsdóttir fóru í kynleiðréttingar-
aðgerðir með 18 ára millibili. Þær segja valið hafa
snúist um dauðann eða að koma fram og lifa sem
manneskjurnar sem þær raunverulega eru. Viktoría
Hermannsdóttir ræddi við Önnurnar um lífið og
tilveruna fyrir og eftir aðgerðina.
N
ánast allt transfólk finn-
ur fyrir því á endanum að
það rekst á vegg og kemst
ekki lengra. Þá er bara
um tvennt að velja. Ann-
aðhvort að kála þér eða fara yfir
múrinn og koma út úr skápnum
með þetta,“ segir Anna Margrét
Grétarsdóttir sem þangað til fyrir
nokkrum árum síðan hét Ágúst.
Hann var ósköp venjulegur fjöl-
skyldufaðir sem vann hjá Eimskip-
um. Hann átti konu og tvö börn
og engan grunaði að hann væri
kona. Eftir 35 ára hjónaband gat
Ágúst ekki meir. Öll þessi ár hafði
hann falið það fyrir umheiminum
hver hann raunverulega var og það
tók sinn toll. Í maí í fyrra fór Anna
Margrét loks í langþráða kynleið-
réttingaraðgerð, þá orðin sextug.
Anna Kristjánsdóttir, sem fór í
sína aðgerð árið 1995, tekur í sama
streng. Sjálf var hún einu sinni
Kristján, kvæntur þriggja barna
faðir. Báðar þekkja þær það að
hafa lifað í feluleik með sitt raun-
verulega sjálf í alltof mörg ár og að
hafa stigið stóra skrefið í átt að því
að fá að vera þær sjálfar. Skref sem
þær segjast hafa orðið að taka. Þær
hafi fæðst í röngum líkama og það
hafi þurft að leiðrétta.
Stelpur fastar í strákalíkama
Við sitjum á kaffihúsi í miðbæ
Reykjavíkur. Önnurnar tvær sitja
hlið við hlið – önnur með kaffi og
hin með kók. Fínar frúr komnar
yfir miðjan aldur og enginn inni
á staðnum er neitt sérstaklega að
kippa sér upp við það að þær sitji
hér. Fyrir nokkrum tugum ára
hefði þeim líklega ekki verið rótt
inni á slíkum stað vegna augngota
gesta. En samfélagið hefur breyst
og er orðið umburðarlyndara.
Allavega að mestu. Báðar áttuðu
þær sig á því þegar þær voru pínu-
litlir strákar að það væri eitthvað
ekki eins og það ætti að vera. Þær
voru stelpur fastar í strákalíkama.
Það hefur margt breyst síðan þær
voru litlir strákar og í dag eru til
dæmis nokkur transbörn – börn
sem eiga við kynáttunarvanda að
stríða – innan samtakanna Trans-
Ísland.
Fylgir fólki frá
blautu barnsbeini
„Þessi tilfinning fylgir fólki alveg
frá blautu barnsbeini, og ef svo er
ekki og viðkomandi kemur fram
um tvítugt og segist finna að hann
sé ekki í réttum líkama, þá er yfir-
leitt eitthvað að. Í flestum tilfell-
um hættir fólk við eða fær eftirsjá.
Þetta verður að blunda í fólki frá
blautu barnsbeini. Það eru t.d tvö
dæmi sem við vitum af hér á landi
þar sem að einstaklingar komu út
úr skápnum um og yfir tvítugt og í
báðum tilfellum hafa viðkomandi
manneskjur hætt við,“ segir Anna
K. Þegar Anna K. kom fram sem
kona voru miklir fordómar í sam-
félaginu enda lá leið hennar svo
til Svíþjóðar þar sem hún var bú-
sett meðan á kynleiðréttingarferl-
inu stóð og allt þar til ári eftir að-
gerð. Þá flutti hún til Íslands og
fann fyrir gríðarlegum fordómum.
„Fólk starði á mig úti á götu og ég
fékk enga vinnu. Þegar ég kom
heim var endalaust verið að aug-
lýsa eftir vélstjórum og ég sótti um
70 störf á einum mánuði en enginn
vildi ráða mig,“ segir Anna sem
hafði fyrir aðgerðina starfað sem
vélstjóri við góðan orðstír. Breyttur
líkaminn þvældist fyrir en á end-
anum fékk hún í gegnum góðan
vin pláss á togara. Fordómarnir
voru mun meiri á þeim tíma sem
Anna K. fór í sína aðgerð en í dag
og þær eru báðar sammála um að
margt hafi breyst til batnaðar í dag
þó að margt sé eftir í réttindabar-
áttu transfólks.
Vonaði að þetta hyrfi
Athygli vekur að þær störfuðu báð-
ar í störfum sem venjulega flokkast
undir „karlastörf“ ef svo má að orði
komast, fyrir aðgerðirnar. Anna K.
var vélstjóri á sjó og Anna Mar-
grét öryggisvörður hjá Eimskip auk
þess sem hún sinnti fleiri störfum
þar. Báðar eru þær sammála um að
það sé hluti af því að fela það fyrir
sjálfum sér og öðrum hverjar þær
raunverulega voru að sækja í slík
störf.
„Ég var alltaf að vonast til þess
að þetta myndi hverfa. Ég fann fyrir
þessum tilfinningum strax þegar
ég var lítil. Fyrstu minningarnar
mínar af mér var þegar ég var á kafi
inni í fataskáp hjá mömmu að máta
föt en ég vissi líka að þetta var eitt-
hvað sem ég mætti ekki gera. Síð-
an þegar ég var 14–15 fór ég að átta
mig betur á þessu. Ég sá myndir af
„idolinu“ okkar í þessu, Christine
Jörgensen, danskbreskum her-
manni sem fór í aðgerð 1952, en
lokaði á þetta og vonaðist til þess
að þetta myndi hverfa,“ segir Anna
Margrét sem reyndi ýmislegt í
þeirri von að losna við þessar til-
finningar. „Ég fékk mér kærustu og
vonaði þá að þetta myndi hverfa,
gifti mig og eignaðist börn og von-
aði að þetta myndi hverfa, sökkti
mér svo á fullu í allt félagsstarf sem
ég komst í – í þeirri von að þetta
myndi hverfa en á endanum kemst
maður að því að það gerir það ekki.
Þetta er það sem maður er og það
hverfur ekki,“ segir Anna Margrét.
„Þegar þú ert kominn af ung-
lingsárunum þá er annaðhvort að
hrökkva eða stökkva. Margir leita
mjög út í feluleikinn og grafa sig
eins langt inni í skáp og unnt er í
þeirri von að losna við þetta,“ segir
Anna K. „Hluti af því er auðvitað
að sækja í svona störf, vera karl-
mannlegur, en svo er aftur ann-
að sem er mikill misskilningur hjá
fólki. Það eru margir sem halda að
þegar maður fer í þessa aðgerð þá
breytist persónuleikinn og maður
hljóti þá að fara starfa við eitthvað
annað, en það er ekki rétt. Þú ert
enn þá sama persónan. Það breyt-
ist auðvitað ýmislegt í þínu fari, þú
getur leyft þér hluti sem þú máttir
ekki áður, en persónan breytist
ekki þannig þó að líkaminn geri
það,“ segir Anna K.
Mætti í kjól á
skemmtun hjá Eimskipum
Anna Margrét kom út úr skápnum
opinberlega sem kona árið 2009 og
hafði þá einungis sagt eiginkonu
sinni og börnum frá því hvernig
væri í pottinn búið. Hún mætti á
starfsmannaskemmtun hjá Eim-
skipum klædd í kvenmannsföt
og kom vinnufélögunum í opna
skjöldu. „Opinberlega miða ég við
9. október 2009 sem þann dag sem
ég kom út með þetta. Þá mætti ég
í kvenmannsfötum á skemmtun í
vinnunni. Enginn vissi um þetta
á svæðinu nema ein manneskja
– vinkona mín til 40 ára. Mér var
tekið vel – það var starað og spurt,
þú getur rétt ímyndað þér – þetta
er 600 manna vinnustaður. Fólk
spurði þessa vinkonu mína hvort
ég væri að djóka og hún sagði að ef
ég væri einhvern tímann að djóka
þá væri það ekki núna. Eftir þetta
þá vissi nú hálf þjóðin af þessu,“
segir Anna Margrét glettin.
Hækkaði hlutfall
kvenna í fyrirtækinu
Eftir skemmtunina kallaði starfs-
mannastjóri fyrirtækisins hana á
fund til sín eftir að hún hafði spurt
hvort hún yrði rekin fyrir uppá-
tækið. „Hún sagðist nú ekki ætla
að reka mig en vildi vita meira
um þetta. Til þess að hafa gam-
an af hlutunum sagði hún í enda
„Þá er bara um
tvennt að velja.
Annaðhvort að kála þér
eða fara yfir múrinn og
koma út úr skápnum með
þetta.
Anna Margrét
Hvað er að
vera trans?
Að vera trans- eða transsexual er
þegar einstaklingar fæðast í líkama af
röngu kyni, þ.e. að fæðast sem kona
í karlmannslíkama eða karlmaður í
kvenmannslíkama. Einstaklingurinn
upplifir sig af öðru kyni en líffræðin
segir til um og kýs oft, þó ekki alltaf, að
gangast undir hormónameðferð og/eða
kynleiðréttingaraðgerð.
Viktoría Hermannsdóttir
viktoria@dv.is
24. janúar 2014
Hún er pabbi minn Hannes Óli
Ágústsson sonur Önnu Margrétar sagði frá
því kynjaleiðréttingu föður síns í síðasta
helgarblaði DV.
Helgarblað
24.–27. janúar 2014
7. tölublað
104. árgangur
leiðb. verð 659 kr.
Þú hitar bílinn með fjarstýringu og þannig
notið þæginda og öryggis
Aldrei að skafa! Með Webasto bílahitara
Bílasmiðurinn hf. Bíldshöfða 16 - 110 Reykjavik - sími 5672330 - www.bilasmiðurinn.is - bilasmiðurinn@b
ilasmiðurinn.is
„Hún er
pabbi minn“
Núna
er ég
eini feiti, ungi
leikarinn.
Viðtal
28–30
Hannes Óli Ágústsson leikari segist stoltur af pabba sínum
sem fór í kynleiðréttingu og lifir nýju lífi sem kona.
„Stundum
kemur
hrollur
í mig“
Guðmundur F.
Jónsson glímir
við Alzheimer. 18
Viðtal
Byrði
að vera
barna­
stjarna
Margrét Gauja
sló í gegn 12 ára 32–33
Viðtal
„Ég hótaði
aldrei
Bubba“
54
n DV birtir bréfið
Helga í Ísland Got Talent
Algengar mýtur um karla – Bjórbumban er mýta
m
y
n
d
B
ja
r
n
i E
ir
ík
ss
o
n
Anna og Anna Einu sinni
hétu þær Ágúst og Kristján
en heita í dag báðar Anna.
Mynd Sigtryggur Ari