Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1961, Síða 5

Valdimar Hergeirsson, o. fl.:
Þjóðarauður Islendinga
Vöxtur hans og eignaraðild að honum
Eftirfarandi grein og pær töflur er fijlgfa henni er liður í peirri starfsemi Framkvæmda-
bankans að koma upp kerfi pfóðhagsreikninga. Að vísu fjalla pjóðhagsreikningar fremur um
framleiðslu og tekjustrauma hagkerfisins en um pjóðarauð. En til pess að hægt sé að gera
greinarmun allrar framleiðslunnar og pess hluta hennar sem pjóðinni er til ráðstöfunar til
neyzlu og til nýrrar auðsöfnunar, p. e. greinarmun vergrar og hreinnar pjóðarframleiðslu, verð-
ur að meta pjóðarauðinn, og pá um leið, eftir pví sem hægt er, pær afskriftir, sem með parf
til pess að bæta pað slit og pá etjðingu pjóðarauðsins, sem er framleiðslunni samfara.
Auk pess að vera sjálfstæð athugun á pjóðarauð íslendinga er skýrslan pví grunnur að
afskriftakerfi til notkunar við pjóðhagsreikningagerð.
Aðalverkefnið hefur unnið Valdimar Hergeirsson, viðskiptafræðingur, sem um tíma vann
í hagdeild bankans. Síðan hefur verkinu verið haldið áfram af öðrum starfsmönnum hag-
deildarinnar, en Valdimar hafði gert fléstar töflurnar o<f einnig samið uppkast að greinargerð.
í upphafi var til þess ætlast að eftirfarandi
athugun á þjóðarauði íslendinga gæti sýnt
tvennt í senn, vöxt hans árin 1945—1957 og
ennfremur breytingar þær, sem orðið hafa um-
rætt tímabil á eignaraðild að honum.
Við úrvinnslu gagna kom brátt í ljós, að
seinni hluti verkefnisins var illframkvæman-
legur. Var því horfið að því ráði að skipta
verkefninu í tvennt og um leið breyta því
nokkuð. Annars vegar var gerð áætlun um
þjóðarauðinn og breytingar hans að verðmæti
umrædd ár, og hins vegar athugun á eignar-
aðild að honum, og þá sérstaklega framleiðslu-
fjármunum, árið 1957 eingöngu.
Skal hér fyrst gerð grein fyrir athugun á
verðmæti þjóðarauðsins 1945—1957.
Við mat á verðmæti eigna, hefur aðallega
verið stuðst við vátryggingarverðmæti, hafi
það verið fyrir hendi, annars kostnaðarverð
eða matsverð. Tölur einstakra flokka eru því
ekki fullkomlega sambærilegar, en samtölur
gefa þó nokkra hugmynd um þjóðarauðinn,
samsetningu hans og uppbyggingu.
Þó verður að gera fyrirvara um gildi taln-
anna. Viðfangsefnið er þjóðarauðurinn í hinni
þrcngri merkingu þessa hugtaks. í þessu felst
í fyrsta lagi það, að engin tilraun er gerð til
þess að meta landið sjálft og náttúruauðlindir
þess, heldur aðeins hinn framleidda hluta virð-
is þess, þ. e. virði ræktunarinnar. Sandgræðsla
og skógrækt skila enn sem komið er litlum
arði. Eru þær því ekki taldar með hér, nema
að því leyti sem sandgræðsla hefur verið flokk-
uð til styrkhæfrar nýræktar. Ræktun vegna
nytjaskóga framtíðarinnar hefði átt að telja
til myndunar þjóðarauðs, en erfitt mun í dag
að greina hana frá annarri ræktun, og hef-
ur því verið sleppt að sinni að reyna að gera
þann greinarmun. Þá eru undanskildir allir
fjármunir til einkaafnota, aðrir en íbúðarhús
3