Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1961, Blaðsíða 70

J. M. Keynes:
Altæka atvinnukenningin samandregin
i.
Því marki hefur nú verið náð, að dregnir
verði saman þræðir röksemdafærslunnar.1)
Það getur verið gagnlegt að taka í upphafi
fram, livaða þættir hagkerfisins eru taldir
vera þegar kunnir og ákvarðaðir og hvaða
þættir í kerfinu eru breytilegir, en öðrum
þáttum óháðir, og hverjir eru breytilegir og
öðrum háðir.
Akvörðuð og þekkt eru talin vera núverandi
hæfni og magn fáanlegrar vinnu, núverandi
verkþekking, stig samkeppninnar, smekkur og
venjur neytenda, óþægindi vegna áreynslu við
ýmiss konar vinnu og við starfsemi eftirlits
og skipulagningar, og jafnframt þjóðfélags-
skipunin og þá til hennar talin þau öfl, önnur
en breytilegu þættirnir, taldir upp hér að neð-
an, sem ákvarða skiptingu þjóðarteknanna. Þó
er ekki sagt, að vænzt sé, að þessir þættir séu
óbreytilegir, heldur einvörðungu að á þessum
stað og í þessu samhengi sé ekki tekið tillit til
áhrifa og afleiðinga breytinga á þeim.
Breytilegir þættir, öðrum óháðir, eru í fyrsta
lagi neyzluhneigðin, taflan yfir skil auðmagns
á jaðrinum og hæð vaxta, þótt þessir þættir,
eins og bent hefur verið á, geti greinzt enn
frekar.
Breytilegir þættir, öðrum háðir, eru um-
fang atvinnu og þjóðartekjurnar (eða afrakst-
ur þjóðarinnar,) mældar í launaeiningum.
Þættir, sem taldir hafa verið þegar kunnir
og ákvarðaðir, móta, en ákvarða ekki alveg,
breytilegu þættina, öðrum þáttum óháða.
Þannig er taflan yfir skil auðmagns á jaðrin-
um að nokkru leyti komin undir magni fáan-
legra tækja, en þau eru einn þegar kunnu og
ákvörðuðu þáttanna, en að nokkru leyti af
mati manna á horfum langt fram í tímann,
en það verður ekki ráðið af þegar kunnum
og ákvörðuðum þáttum. En ýmsa aðra hluti
ákvarða hinir þegar kunnu og ákvörðuðu
þættir svo algerlega, að með þá verður farið
sem þegar kunna og ákvarðaða. Til dæmis
verður af þegar kunnum og ákvörðuðum þátt-
um ráðin sú hæð þjóðarteknanna, mældra í
launaeiningum, er svarar til sérhverrar hæðar
atvinnu, svo að við þær efnahagslegu aðstæð-
ur, sem litið er á sem þegar kunnar og ákvarð-
aðar, fara þjóðartekjurnar eftir umfangi at-
vinnu, þ. e. eftir því framlagi áreynslu sem
varið er til framleiðslu í þeim skilningi, að
hvort þeirra geti aðeins verið öðru tengt á
einn veg.2) Ennfremur verður af þeim ráðin
lögun falls heildarframboðs, sem segir til um
hlutlæg skilyrði framboðsins um ýmiss konar
vörur; — það er að segja magn atvinnu, sem
varið er til framleiðslu við sérhvert tilgreint
umfang framkominnar eftirspurnar, mældrar
í launaeiningum. Að lokum leggja þeir til fall
framboðs vinnu (eða áreynslu); svo að inter
alia segja þau til um, við livaða mörk falls at-
vinnu fyrir vinnuna sem heild teygni hverfur.
]) Kafli þessi er 18. kapítuli The General Tlieorij of Emplojmcnt, Intcrest itnd Money, London 1936.
2) Ekki er tekið tillit til ýmissa flækna, sem verða vegna þess að fall atvinnu við ýmsar vörur hefur misjafn-
ar bugður á því svæði, sem máli skiptir, miðað við atvinnuástand.
68