Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.2013, Blaðsíða 22

Sandkorn
E
itt ljótasta fréttamál á síðari
tímum er svonefnt Ísafjarðar­
mál. Rót þess máls var að
rannsókn var hafin á mis­
notkun Gísla Hjartarsonar,
kennara á Ísafirði, á nokkrum piltum
sem höfðu kært hann í þeirri viðleitni
að stöðva það sem hafði viðgengist
árum eða jafnvel áratugum saman.
Lögreglan á Ísafirði hafði gert hús­
leit hjá manninum og rannsókn var á
fullum gangi þegar DV undir ritstjórn
Jónasar Kristjánssonar og Mikaels
Torfasonar sagði frá málinu á forsíðu.
Daginn sem blaðið kom út fréttist
að hinn grunaði hefði fyrirfarið sér.
Nokkrir fjölmiðlamenn tóku sig þá
saman um að klína dauðsfallinu á
fjölmiðilinn og fórnarlömbin. Stærsta
árás allra tíma á fjölmiðil og fórn­
arlömb kynferðisofbeldis var hafin.
Það fjölmiðlafár sem hófst í árs­
byrjun 2006 á sér varla hliðstæðu.
Þingmaður og vinsæll poppsöngvari
héldu því fram opinberlega að rit­
stjórar DV væru morðingjar. Ungur
stjórnmálamaður stóð fyrir undir­
skriftum gegn þáverandi ritstjórn
DV. Yfir 30 þúsund manns skrifuðu
undir. Hinn látni var nánast tekinn í
dýrlingatölu.
Afleiðingar málsins urðu þær að
fórnarlömbin voru tröðkuð í svaðið.
Bróðir hins látna lýsti því seinna að
fjölmiðlar hefðu ýtt honum út í að
fordæma DV og þar með þolend­
urna. Fórnarlömb kynferðisofbeldis
voru nánast sett á galdrabrennu of­
sókna. Þjóðin snérist gegn þeim og
hluti heimafólks á Ísafirði úthrópaði
þá sem lygara. Alræmdasti barnaníð­
ingur Íslands, Steingrímur Njálsson,
ruddist á ritstjórn DV og krafðist bóta
vegna þess að fjallað hafði verið um
brot hans gegn börnum. Ritstjór­
ar DV voru hraktir úr störfum sínum
og útgáfan var skorin niður. Þetta
var það sem gerðist árið 2006. Eftir
fárið ríkti þögnin ein. Örlaganornir
spunnu sinn vef um fórnarlömbin
sem gengu í gegnum beinar og
óbeinar ofsóknir, árum saman.
Eiríkur Guðberg og Hilmar Þor­
björnsson þögðu í sjö ár. Á þeim tíma
sem leið frá sjálfsvígi Gísla Hjartar­
sonar gengu báðir í gegnum helvíti á
jörðu. Eiríkur brotnaði undan álaginu
og reyndi að fyrirfara sér. Foreldr­
um hans tókst að blása lífi í hann
og bjarga lífi hans á síðustu stundu.
Hræsnararnir héldu áfram að reyna
að grafa undan fórnarlömbunum.
Áhrifamaður í heimabæ þeirra veittist
að öðrum þeirra með hrakyrðum. Þeir
sem glímdu við mesta harminn og
þurftu mest á hjálp að halda krömdust
undir almenningsáliti sem fóðrað var
af hræsnurum. Popparinn söng ekki
um fórnarlömb sem vildu deyja vegna
þeirra glæpa sem þeir höfðu orðið
fyrir af völdum manns sem hafði að­
stöðu til að nauðga og misnota.
Nokkrum árum eftir dauða Gísla
kvað bótanefnd á vegum ríkisins upp
þann úrskurð að kærendurnir í Ísa­
fjarðarmálinu skyldu fá hámarksbæt­
ur. Því var lýst að hafið væri yfir allan
vafa að drengirnir hefðu verið mis­
notaðir af manninum. Athyglisvert
er að þessi afstaða er afdráttarlaus og
felur í sér að hinn látni hafi ekki átt
neinar málsbætur. Í Kastljósi í síðustu
viku sagði Eiríkur Guðberg í fyrsta
sinn opinberlega frá þjáningu sinni.
Staðfest er að hann brotnaði undan
ofsóknum og reyndi að fyrirfara sér.
Þingmaðurinn og poppsöngvarinn
ættu nú að líta í eigin barm. Hver
reyndi að drepa Eirík? Af hverju setti
hann snöruna um háls sér? Hverjum
er um að kenna sálarháski hans og
Hilmars auk allra hinna sem lentu
í manninum? Hvert ætla menn að
beina heykvíslum sínum núna þegar
ískaldur veruleiki hinna ofsóttu og
misnotuðu blasir við? Hverjir eru
morðingjar?
Ísafjarðarmálið árið 2006 er dæmi
um fár sem kostað hefur marga sálar­
frið. Sjö árum eftir að fórnarlömbin
tróðust undir almenningsálitinu virð­
ist loks hafa rofað til. Viðtölin við þau
í Kastljósinu hafa opnað augu fólks
fyrir þeim viðbjóði sem hafði við­
gengist. Öllu sæmilega siðuðu fólki
er ljóst að gerð hafði verið aðför að
þolendunum með skelfilegum af­
leiðingum. Við blasir alvarleg tilraun
til sálarmorðs. En nú þegir þing­
maðurinn. Poppsöngvarinn snýr
sér undan. Ekki benda á mig, heyr­
ist hjáróma röddu. Fjölmiðlafólkið
sem nærði nornaeldinn þykist ekki
heyra lengur. Nokkrir þeirra fjölmiðla
sem fóru hamförum í ársbyrjun 2006
þegja þunnu hljóði. Ekki stafkrókur.
Eins og svo oft áður þá ætla menn að
reyna að sleppa undan eigin siðleysi
með því að horfa til himins. Þöggun­
in er aftur hafin.
Fyrir samfélagið er nauðsynlegt
að læra af mistökunum. Lúkasar­
málið alræmda er hjóm eitt í sam­
anburði við það sem gerðist fyrir sjö
árum. Þögn er ekki valkostur. Eiríkur
og Hilmar hafa sýnt gríðarlegan kjark
með því að stíga fram. Það er ástæða
til að þakka Kastljósmönnum fyrir
að opna á umræðuna um kynferð­
isofbeldi og varpa nýju ljósi á Ísa­
fjarðarmálið. Við verðum að læra af
mistökum fortíðar sem hafa stofnað
saklausum mönnum í hættu.
Því skal haldið til haga að enginn
þeirra sem störfuðu á ritstjórn DV
árið 2006 er starfandi þar í dag. Eft­
ir stendur að fréttin var rétt og löngu
tímabær í ljósi þess að maðurinn
níddist á líkama og sál barna í ára­
tugi. Öðru máli gegnir um framsetn­
inguna.
Dimmt í Dögun
n Það blæs ekki byrlega
hjá Dögun sem stofnuð
var upp úr Borgarahreyf­
ingunni, Hreyfingunni og
Frjálslynda flokknum. Ein
helsta sprauta samtakanna,
Lýður Árnason, sagði skilið
við flokkinn og með hon­
um fer væntanlega Þor­
valdur Gylfason prófessor.
Á miðvikudag mættu
forsvarsmenn Dögunar, Gísli
Tryggvason og Andrea Ólafs-
dóttir, í Bítið á Bylgjunni til
að reifa stefnumál. Athyglis­
vert þótti að ekki var orð um
klofninginn sem veldur því
að dimmt er hjá Dögun.
Jón er kominn
heim
n Ýmislegt bendir til þess
að núi harðni á dalnum
hjá útrásarvíkingnum og
athafnamanninum Jóni Ás-
geiri Jóhannessyni. Jón hefur
verið á þeytingi um heim­
inn til að sinna fjárfesting­
um sínum en hefur nú tek­
ið sér bólfestu á Íslandi þar
sem hann sinnir daglauna­
vinnu sem millistjórnandi.
Um áramót var hann ráðinn
sviðsstjóri þróunarmála hjá
365 miðla sem er í eigu eigin­
konu hans. Í skipuriti kemur
fram að hann er undirmaður
Ara Edwald forstjóra og jafn­
oki Ólafs Stephensen, ritstjóra
Fréttablaðsins.
Bjarni og N1
n Bjarni Benediktsson, for­
maður Sjálfstæðisflokksins,
fékk skýr skilaboð frá Davíð
Oddssyni á
miðvikudag
þegar sagt
var frá risa­
gjaldþroti
móðurfélags
N1. Allir fjöl­
miðlar sögðu
frá málinu og því hve högg­
ið var mikið fyrir lífeyris­
sjóði og aðra lánadrottna.
Bjarni var stjórnarformað­
ur félagsins og einn helsti
ábyrgðarmaður. Mogginn
birti í tengslum við fréttina
mynd af Bjarna sem vill
taka við fjöreggi íslenska
lýðveldisins í vor.
Allrahanda að-
stoðarmaður
n Anna Sigrún Baldursdóttir,
aðstoðarmaður Guðbjarts
Hannessonar, hefur að líkind­
um átt erfitt
með að gera
upp hug sinn
til formanns­
efnanna
tveggja í Sam­
fylkingunni.
Anna er
nefnilega fyrrverandi að­
stoðarmaður Árna Páls Árna-
sonar og náinn samherji
hans. Hún lét þó á endanum
slag standa og lýsti yfir stuðn­
ingi við Gutta. Anna Sigrún
mun þó ekki hafa sig mikið í
frammi.
Við eigum ýmislegt
annað sameiginlegt
Ég er bara
22 ára
Hjónin Valgerður Gunnarsdóttir og Örlygur Hnefill sitja hvort á sínum listanum. – DV Dansarinn Hanna Rún er ekki að leita sér að kærasta. – DV
Hverjir eru morðingjar?„Fórnarlömbin voru
tröðkuð í svaðið
A
lltaf heyrir maður eitthvað
nýtt. Núna í vikunni heyrði ég
af manni sem átti að greiða af
láni í banka. Hann bað um að
fá að sjá frumrit skuldabréfsins og eft­
ir mikið vafstur (og til að gera langa
sögu stutta) þá fékk hann loks þær
upplýsingar að bankinn væri að vísu
búinn að selja skuldabréfið til þýsks
banka, en samt sem áður hafði bank­
inn í hyggju að innheimta téða skuld.
Og ég spyr: ­Hvenær skuldar mað­
ur manni? Getur verið að búið sé að
greiða helling af þeim skuldabréfum
sem landsmenn eru að berjast við að
borga af? Ættum við kannski að hafa
það fyrir reglu um hver mánaðamót
að biðja um að fá að sjá frumritið?
Getur verið að búið sé að afskrifa
skuldina þína, kæri lesandi, án þinnar
vitneskju?
Svo gerðist það einnig í vikunni,
að við fengum fréttir af konu sem
stal á sínum tíma helling af pening­
um frá lífeyrissjóði, en vegna þess að
enginn fylgdi því eftir að birta henni
ákæru, slapp hún með skrekkinn. Og
ég veit ekki hvort hún er sek eða sak­
laus. En spyr þó: ­Hvernig er það með
yfirvaldið sem á að sinna því að refsa
glæpamönnum, er það að standa sig
í stykkinu?
Svo bárust mér þær fréttir í
vikunni, að sá maður sem ýmsir vilja
sem næsta forsætisráðherra Íslands,
hafi náð með klækjum að koma til
sín peningum sem áður tilheyrðu
svokölluðu móðurfélagi þess félags
sem heitir N1. En þegar kom að því
að sækja klink í þrotabú móðurfélags­
ins þá var þar akkúrat ekkert að hafa.
Og ég spyr: ­Er það bara allt í gúddí
fíling þegar menn hirða peninga útúr
fyrirtækjum, setja þau á hausinn og
færa svo skuldirnar yfir á almenning?
Eða er það svo að fólk fattar ekki að
það er á endanum fjöldinn sem þarf
að borga brúsann; í formi ýmiss kon­
ar gjalda?
Ég ætti kannski að spyrja: ­Hvern­
ig má það vera að sumum er alltaf
leyft að sleppa við að greiða sínar
skuldir? Og í framhaldi af því er rétt
að spyrja: ­Hvernig væri samfélag
okkar ef við fengjum öll að komast hjá
því að greiða skuldir okkar?
Við búum við svo margháttaða
þöggun í samfélagi okkar. Og það
vegna þess að samfélag okkar er frem­
ur einsog ættarmót en eitthvað sem
líkist samfélögum þeim sem við reyn­
um oft að líkjast. Hérna getur sami
maðurinn verið perri og prestur;
hann nýtur virðingar vegna þess að
það skaðar alla ættina ef hann fær
á sig dóm götunnar. Hér getur sami
maðurinn stundað skipulagða glæpa­
starfsemi og getur samtímis verið for­
maður í stjórnmálaflokki; það má ekki
skaða flokkinn með því að tala illa um
formanninn. Hér geta menn notað fé
almennings í sína þágu; gefið sjálfum
sér gjafir og veitt vinum og vanda­
mönnum. Og það skiptir engu máli
hversu margir vita um skömmina,
glæpinn eða yfirsjónina. Niðurstaðan
er sú, að við skulum þegja þetta í hel
svo við brýnum ekki rýtinginn sem
við fáum svo sjálf í bakið.
Kannski var bara rétt hjá sam­
tökum bænda að reyna að þegja
yfir athæfi karlsins sem misnotaði
drengina; hann var bara venjulegur
launamaður og það gat skaðað ímynd
Hótels Sögu að segja frá. Eða ætt­
um við kannski að segja söguna alla;
hugsa út fyrir ramma ættarinnar – þó
ekki væri nema fyrir næsta götuhorn
– ef það mætti nú verða til þess að við
lærum að hrósa þeim sem vilja brjóta
niður þagnarmúra heimskunnar;
brjóta niður rammgerð fangelsi af­
skiptaleysis?
Hér gleði enginn glata má
og gleymum ekki heldur
að hugsa vel um hræsni þá
sem hörmungunum veldur.
Vorum skuldunautum …
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg
Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
22 25.–27. janúar 2013 Helgarblað
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
Skáldið skrifar
Kristján Hreinsson