Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.2013, Blaðsíða 25

Umræða 25Helgarblað 25.–27. janúar 2013
Opinn aðgangur
og vefurinn
Þ
egar ég vafra um vefinn
smelli ég oft á tengla. Þegar
ég smelli opnast ný vef­
síða. Þetta er grunnurinn
að „opnu aðgengi“. Sá eig­
inleiki að geta nálgast upplýsingar
sem einhver annar hefur samið og
vísa í þær með tengli.
Opið aðgengi var lausn á
ákveðnu vandamáli, hvernig á að
komast hjá því að glata gögnum
um flókin kerfi. Réttara sagt, eitt
ákveðið kerfi, stóra sterkeinda­
hraðalinn (e. Large Hadron Coll­
ider). Vefurinn er hliðarafurð
risastórs mannvirkis sem býr til
eindaárekstra. Vefurinn er því í eðli
sínu opinn. Lokaður vefur væri,
miðað við uppruna hans, eitthvað
annað.
Vefurinn, með sitt opna aðgengi,
hefur haft sín eigin hliðaráhrif. Allt
í einu gat hver sem er dreift sínum
eigin orðum til hvers sem þau vildi
heyra. Máttur fjölmiðla í höndum
hvers sem vera vildi. Afleiðingar
þess hafa orðið margvíslegar en
að halda því fram að internetið
hafi slæm áhrif á, til dæmis sölu
tónlistar, væri eins og að segja að
prentvélin hafi haft slæm áhrif á
dreifingu bóka.
Fyrir tíma vefsins þá var svona
opið aðgengi ekki mögulegt. Það
var ekki til tækni eða aðferð sem
leysti þetta vandamál á hagkvæman
máta. Það eru ekki nema 24 ár síð­
an byrjað var að leysa þetta vanda­
mál. Það er ekki mjög langur tími
og við erum í raun rétt nýbyrjuð að
átta okkur á því hvað við getum gert
með vefinn. Opið aðgengi er komið
til að vera. Það þýðir breyttir tímar
og nýr hugsunarháttur.
Hvers vegna er þetta vandamál
fyrir samfélagið? Fyrir stuttu síðan
var eitthvað sem var kallað SOPA og
PIPA [2] – sem voru ekkert annað
en tilraun til ritskoðunar á vefnum.
Annað dæmi er nýlegt frumvarp til
breytinga á lögum um fjárhættu­
spil, sjá umsögn IMMI um það mál.
Nýjasta íslenska dæmið er þetta
klámbann. Ég geri ráð fyrir því að
fólki finnist ritskoðun slæm, af aug­
ljósum ástæðum að mínu mati.
Dæmin hér að ofan eru tækni­
leg en ganga í besta falli út á það
að loka fyrir aðgang að viðkomandi
vefsíðu. Það er hægara sagt en gert
og getur auðveldlega haft ófyrir­
sjáanlegar afleiðingar. Í versta falli
yrði til einhvers konar netvegg­
ur eins og Kínverjar eða Norður­
Kóreumenn búa við. Lausn Kína og
Norður­Kóreu verður ekki niður­
staðan á Íslandi, ég er bara að segja
að önnur lönd eru að reyna og þetta
eru verstu dæmin.
Opinn aðgangur er alger
grunnforsenda vefsins og fram­
tíðarsamfélagsins. Píratar verja
opinn aðgang eins og kemur fram
í grunnstefnu þeirra varðandi
upplýsinga­ og tjáningarfrelsi.
Þetta er eitt mikilvægasta stefnu­
mál líðandi stundar því möguleik­
ar opins aðgangs eru gríðarlega
miklir, fyrir jafnrétti (jafnt aðgengi
að upplýsingum, menntun, ...)
og framtíð lýðræðis (efni í aðra
grein).
Án opins aðgangs væri
enginn vefur heldur margir vef­
ir og margir veggir. Það er hægt
að hugsa sér Kína í fleirtölu, og
smærri einingum. Hver vill kín­
verskt internet? Réttið upp hönd.
„… að halda
því fram að
internetið hafi slæm
áhrif á, til dæmis sölu
tónlistar, væri eins og
að segja að prentvélin
hafi haft slæm áhrif á
dreifingu bóka.
Aðsent
Björn Gunnarsson
doktorsnemi í tölvunarfræði
vitnar í verkið vitnar hann „að
sjálfsögðu í þýðingu Helga“. Sé
gagnrýnandinn ósáttur við þýð­
ingu Þórarins skuldar hann okk­
ur að minnsta kosti rökstuðning
fyrir því, í stað slíkrar afgreiðslu.
Það er ekki áhlaupaverk að þýða
Shakespeare og okkur ber að sýna
þeim sem fórna tíma í það verk
smá virðingu.
Á seinni árum hefur íslenskt
leikhús líkast til unnið sína stærstu
sigra, ekki síst í erlendu samhengi,
og þessi sýning færir okkur fersk­
ustu leikhússtrauma samtímans.
Enginn talar lengur um einangr­
að eða gamaldags leikhús á Íslandi
(frasar sem undirritaður ólst upp
við). Líkt og í fleiri listgreinum hef­
ur okkar litla sena komist á örlítið
hærra plan. Óskandi væri að gagn­
rýnendur kæmust þangað líka.
Hér að ofan er stytt útgáfa af
grein höfundar. Hún verður birt í
fullri lengd á DV.is á sunnudag.
Á þetta að vera gagnrýni?