Náttúrufræðingurinn - 2009, Blaðsíða 44

Náttúrufræðingurinn
128
og fosfór (efnainnihald 26% N, 6,1%
P, 2,5% Ca). Áburðarskammturinn
jafngildir 200 kg/ha eða 52 kg N/ha,
sem er nálægt hálfum túnskammti.41
Borið var á árlega í fyrri hluta júní
frá 2004 til 2007.
Gróður var mældur tvisvar sinn-
um í öllum reitum, í síðari hluta
ágúst 2003 og 2007. Í hverjum reit
var gróður mældur með oddamæl-
ingu. Notaður var svonefndur
ITEX-rammi (4. mynd t.v.)42 sem er
með tvöföldu strengjaneti og 100
punktum. Í hverjum punkti var
plöntutegund skráð í tveimur lögum,
í efra gróðurlagi og við jörð. Sandur
var skráður við yfirborð. Þar sem
gróður var mikill gat samanlögð
gróðurþekja í báðum lögum farið
yfir 100%. Háplöntur voru greindar
til tegunda (skv. íslensku plöntu-
handbókinni43) þegar því varð við
komið, annars var greint til ætt-
kvísla. Fimm tegundir mosa og sex
tegundir fléttna voru greindar og
aðrar tegundir skráðar sem „mosi“
eða „fléttur“. Staðsetning reitanna
var merkt með fjórum hornhælum
til að minnka skekkju á mælingum
milli ára. Í fyrri og seinni mælingu
var sandþykkt mæld með jarðvegs-
bor (5 cm þvermál) fast utan við
hvern reit fyrir miðju hverrar hliðar,
alls fjórar mælingar við hvern reit
(4. mynd t.h.). Í seinni mælingu
var hliðrað réttsælis um 10−15 cm
til að fyrri mæling hefði ekki áhrif.
Jarðvegskjarni var settur á sinn stað
eftir mælingu.
Úrvinnsla
Við tölfræðilega úrvinnslu voru
gögnin greind í tvennu lagi, annars
vegar fyrir áborið land og hins vegar
fyrir óáborið. Var það gert vegna
þess að árið 2005 barst foksand-
ur inn á óáborna hlutann í ríkari
mæli en áborna landið og gerði það
aðstæður á þessum tveimur gerðum
talsvert ólíkar (3. mynd).
Breyting á sandþykkt (2003−2007)
var borin saman með t-prófun fyrir
pöruð gildi. Samband sandþykktar
annars vegar og tegundafjölda í reit-
um, heildarþekju og þekju nokkurra
tegunda hins vegar var kannað með
línulegri aðhvarfsgreiningu. Fyrir
greiningu var gögnum log (x) eða
log (1+x) umbreytt. Greining var
aðeins gerð fyrir þær tegundir sem
fundust í átta eða fleiri reitum. Þó
var gerð greining á sambandi sand-
þykktar og þekju loðvíðis þótt hann
fyndist í færri reitum.
Samband sandþykktar og þekju
einstakra tegunda (2007) var sett
fram á myndrænan hátt. Fyrst voru
reitir á óábornu og ábornu landi
flokkaðir eftir meðalsandþykkt
4. mynd. ITEX-rammi var notaður við gróðurmælingar. Hann er með tvöföldu strengjaneti og 100 mælipunktum (t.v.). Sandþykkt var
mæld í fjórum jarðvegskjörnum fast við hverja hlið reita (t.h.). − The ITEX frame was used for measuring vegetation cover in 100 points
(left). At each sampling plot the sand thickness was measured in four drill cores (right). Ljósm./Photo: Olga K. Vilmundardóttir.
3. mynd. Gróðursniðin fjögur (A−D) sem lögð voru út í Sandvík árið 2003 í áfoksgeira sem
myndaðist árið 2000. Foksandur lagðist aftur yfir hluta svæðisins árið 2005. Á hverju sniði
eru 10 reitir með 4 m millibili. (Myndin er breytt frá Borgþór Magnússyni o.fl. 2004.) 42 − The four
transects (A−D) in Sandvík inlet set up in 2003 in aeolian deposit formed in 2000. Another aeolian
deposit formed in 2005 and covered part of the transects. Ten sampling plots were placed at
4 m intervals on each transect. (Modified from Borgþór Magnússon et al. 2004.) 42
78 3-4 LOKA.indd 128 11/3/09 8:33:24 AM