Náttúrufræðingurinn - 2009, Page 46

Náttúrufræðingurinn
130
Áhrif sandþykktar á gróður-
þekju og tegundafjölda
Í flestum tilvikum var sterkt sam-
band á milli sandþykktar annars
vegar og gróðurþekju og tegunda-
fjölda hins vegar, bæði á óábornu
og ábornu landi. Í óábornum reitum
dró ört úr gróðurþekju við aukna
sandþykkt árið 2003 (2003: y = -8,9x
+ 129,3; R2 = 0,74; P<0,001) (6. mynd
t.v.). Í reitum með engum sandi var
gróðurþekja um 150% en við 5 cm
sandþykkt hafði hún minnkað um
þriðjung. Við 10 cm þykkan sand
var þekja yfirleitt komin niður fyrir
50% (6. mynd t.v.). Sambandið milli
sandþykktar og þekju árið 2007 var
ekki jafnsterkt og árið 2003 (2007: y
= -4,5x + 118,3; R2 = 0,51; P=0,052) en
sandþykkt jókst milli ára, einkum
í reitum með hávöxnum fjalldrapa
sem safnaði þykkum foksandi. Í
reitum með þunnum eða engum
sandi urðu litlar breytingar á þekju.
Í ábornum reitum jókst gróður-
þekjan milli mæliára í nær öllum
reitum óháð sandþykkt (2003: y =
-10,2 + 144,2; R2 = 0,71; P<0,001) (2007:
y = -7,5 + 193,5; R2 = 0,72; P<0,001) (6.
mynd t.h.). Við 10 cm þykkan sand
var gróðurþekja um og yfir 150%.
Mælingar árið 2003 sýndu að
tegundum fækkaði með aukinni
sandþykkt í óábornum reitum. Fyrir
hvern 1 cm í aukinni sandþykkt
fækkaði að meðaltali um eina teg-
und (2003: y = -1,0x + 23,4; R2 = 0,59;
P<0,001) (7. mynd t.v.). Árið 2007
var sambandið örlítið veikara (2007:
y = -0,8x + 23,5; R2 = 0,54; P<0,01).
Árið 2003 var samband sandþykktar
og tegundafjölda nokkru veikara
fyrir áborna reiti en óáborna (2003:
y = -0,8x + 21,3; R2 = 0,39; P<0,01)
(7. mynd t.h.). Að meðaltali hafði
áburður jákvæð áhrif á fjölda teg-
unda en þó fækkaði tegundum í
reitum með þykkum sandi næst
lóni (2007: y = -0,7x + 22,3; R2 = 0,59;
P<0,001).
Áhrif sandþykktar á tegundir
Samband þekju plöntutegunda við
sandþykkt var breytilegt eftir vaxtar-
formi þeirra og eftir því hvort
um óáborið og áborið land var að
ræða. Á óábornu landi létu marg-
ar dæmigerðar mólendistegundir
undan síga við aukna sandþykkt.
Flestar tegundir mosa og fléttna
fundust nær eingöngu í reitum
með engri eða afar þunnri sand-
dreif (<2,5 cm) og hurfu nánast úr
öllum reitum þar sem sandþykkt
6. mynd. Samband sandþykktar við gróðurþekju (%) í óábornum (snið C og D, t.v.) og ábornum (snið A og B, t.h.) reitum, metið með
aðhvarfsgreiningu (e. regression). – Linear regression between sand thickness and total cover (%) on unfertilized (C and D) and fertilized
(A and B) sampling plots.
0
50
100
150
200
0 5 10 15 20 25 30
G
ró
ur
ek
ja
(%
)
Sand ykkt (cm)
Ábornir reitir
2003
2007
0
50
100
150
200
0 5 10 15 20 25 30
G
ró
ur
ek
ja
(%
)
Sand ykkt (cm)
Óábornir reitir
2003
2007
0
5
10
15
20
25
30
0 5 10 15 20 25 30
F
jö
ld
i
te
g
u
n
d
a

Sandþykkt (cm)
Óábornir reitir
2003
2007
0
5
10
15
20
25
30
0 5 10 15 20 25 30
F
jö
ld
i
te
g
u
n
d
a

Sandþykkt (cm)
Ábornir reitir
2003
2007
7. mynd. Samband sandþykktar við fjölda tegunda í óábornum (snið C og D, t.v.) og ábornum (snið A og B, t.h.) reitum, metið með
aðhvarfsgreiningu (e. regression). − Linear regression between sand thickness and species number on unfertilized (C and D) and fertilized
(A and B) sampling plots.
78 3-4 LOKA.indd 130 11/3/09 8:33:25 AM