Náttúrufræðingurinn - 2010, Blaðsíða 3

3
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
HÍN í 120 ár
Hið íslenska náttúrufræðifélag var
stofnað í Reykjavík þann 16. júlí
1889. Félagið varð því 120 ára á síð-
asta ári og hélt upp á það með pomp
og prakt í Þjóðmenningarhúsinu um
áramótin. Í þessu hefti Náttúrufræð-
ingsins eru birt nokkur erindi sem
haldin voru af þessu tilefni, m.a.
ávarp Kristínar Svavarsdóttur, fyrr-
verandi formanns HÍN, um sögu
og baráttumál félagsins. Hér er því
ekki úr vegi að lýsa stefnumiðum
félagsins og helstu áherslum í hin-
um faglegu málum náttúrufræðinga
eins og þau birtast í dag. Að hluta
eru þau hin sömu og fyrir 120
árum. Hin almennu markmið eru
að efla íslensk náttúruvísindi, glæða
áhuga og auka þekkingu manna
á öllu sem snertir náttúrufræði og
tengdar greinar. Í þessu skyni stend-
ur félagið meðal annars að útgáfu
Náttúrufræðingsins þar sem birtar
eru greinar um náttúrufræði, jafnt
fræðilegar greinar sem almennur
fróðleikur. Ritið verður 80 ára á
næsta ári og áskrifendur þess eru
nú um 1.200. Náttúrufræðingar eru
viljugir að skrifa í ritið, efnisskortur
hrjáir það ekki og færri komast að en
vilja. Fræðileg fjölbreytni, vísindaleg
kröfuharka, aðgengileg framsetning
og myndræn gæði eru stolt ritsins.
Annað baráttumál félagsins er
að komið verði upp góðu nátt-
úruminjasafni. Náttúruminjasafn
Íslands er að vísu til og lög um
það voru samþykkt fyrir þremur
árum, árið 2007. Þar stendur skýrum
stöfum í 1. grein að safnið sé höf-
uðsafn á sviði náttúrufræða. Höfuð-
safn á samkvæmt safnalögum að
hafa sambærilega stöðu gagnvart
smærri söfnum og Þjóðminjasafn-
ið hefur gagnvart byggðasöfnum,
Listasafn Íslands gagnvart smærri
listasöfnum og Landsbókasafn
Íslands – Háskólabókasafn gagn-
vart öðrum bókasöfnum. Svo er
þó ekki um Náttúruminjasafnið
því það er á hrakhólum og býr
hvorki við forsvaranlegt húsnæði
né sýningaraðstöðu og safnkost-
urinn er óaðgengilegur. Þessi staða
er algerlega óviðunandi. Hún er til
vansa fyrir Alþingi, sem samþykkti
lögin, til baga fyrir þjóðina, sem á
heimtingu á sínu höfuðsafni, og til
álitshnekkis fyrir menntamálaráðu-
neytið, sem lögum samkvæmt á
að sjá til þess að safnið rísi, enda
fer menntamálaráðherra með yfir-
stjórn þess. Íslendingar eru um
margt tengdari náttúrunni og öflum
hennar en aðrar þjóðir, bæði hvað
varðar atvinnuhætti, sögu og sjálfs-
vitund. Það er því mótsagnakennt
að þeir skuli eftirbátar annarra þjóða
hvað náttúruminjasafn áhrærir. Hið
íslenska náttúrufræðifélag gaf þjóð-
inni náttúrugripasafn sitt fyrir meira
en 60 árum og ríkið tók við gjöfinni
með fyrirheitum um að vel skyldi
að safninu staðið. Þessi fyrirheit
eru óefnd og félagið hefur þar verk
að vinna. Nú þegar Íslendingar eru
að rísa úr öskustó hruns og kreppu,
með nýtt verðmætamat og nýja
framtíðardrauma, mun félagið efla
baráttu sína fyrir náttúruminjasafni
sem starfa á af þrótti í veglegu hús-
næði með glæstar sýningar. Þar skal
varpað ljósi á náttúru Íslands, nátt-
úrusögu landsins, nýtingu náttúru-
auðlinda, náttúruvernd og samspil
manns og náttúru.
Árni Hjartarson,
formaður HÍN
80 1-2#loka.indd 3 7/19/10 9:50:20 AM