Náttúrufræðingurinn - 2010, Blaðsíða 48

Náttúrufræðingurinn
48
í öllum vötnunum 49 sem voru
rannsökuð (5. mynd). Á meðal
gjarðeskjanna voru greindar 19 teg-
undir og afbrigði en algengastar
voru F. brevistriata (67), F. construens
var. venter (75), F. pinnata (83), F.
pseudoconstruens/construens (85), F.
parasitica (82), F. virescens var. exigua
(87), F. lapponica (79) og F. construens
var. binodis (74). Allar síðastnefndu
tegundirnar voru ríkjandi í grunn-
um vötnum (hámarksdýpi < 5 m).
Vegna mikillar hlutdeildar þessara
fáu tegunda gjarðeskja (50–98%)
var tegundafjölbreytileiki fremur
lítill í grunnu vötnunum (5. mynd).
Önnur botnlæg gjarðeski, þ.e. F.
arcus (66), F. brevistriata var. inflata
(68), F. capucina og afbrigði (69–73),
F. elliptica (78), F. neoproducta (81)
and F. pinnata var. intercedens (84),
fundust í vötnunum en í mun
minna mæli.
Mesta grósku meðal kísilþörung-
anna var að finna í meðaldjúpum
vötnum með hámarksdýpi 5–25 m
(5. mynd). Auk gjarðeskjanna voru
aðrir hópar smárra, botnlægra kísil-
þörunga áberandi í meðaldjúpu
vötnunum, einkum agneski, þ.e.
tegundir af ættkvíslinni Achnan-
thes, t.d. A. minutissima (18), A.
lacus-vulcani (13), A. pusilla (25), A.
lanceolata ssp. frequentissima (15),
A. suchlandtii (28), A. didyma (8), A.
impexa (11), A. subatomoides (27), og
A. gracillima (9) (6. mynd). Jafnframt
bar nokkuð á stórum botnlægum
þörungum og ásætuþörungum,
þ.á m. á ýmsum esseskjum, t.d.
Nitzschia acicularis (115), N. dis-
sipata (117) og N. fonticola (118),
sem og tafleskinu Tabellaria floc-
culosa (139), bjalleskinu Cymbella
silesiaca (58) og kleyfeskinu Diatoma
tenuis (60). Hlutfallslegt magn
þessara þörunga var ávallt lítið
(< 10%), en allar tegundirnar eru
þekktar fyrir að vera meira elskar
að fjöru- og strandgrunnsbúsvæði
en djúpbotni.
Sviflægar kísilþörungategundir
voru ríkjandi í djúpum vötnum og
á meðal algengustu tegundanna
voru dóseskin Cyclotella pseudos-
telligera (51) og C. comensis (47),
stjarneskið Asterionella formosa (35),
sáldeskið Aulacoseira subarctica (43)
og gjarðeskið Fragilaria cf. croton-
ensis (76) (6. mynd).
°C
8583
F. capucina var.
82 87 84 81
m
ax
5. mynd. Þáttur botnlægra gjarðeskja (Fragilaria-tegundir) í stöðuvötnunum 49 raðað eftir dýptarflokkum vatnanna (mesta dýpi, Zmax).
Sýnt er hlutfallslegt magn (% Magn) 15 helstu tegunda gjarðeskja og heildarmagn gjarðeskja (G, svartar súlur) og sviflægra kísilþörunga
(S, ófylltar súlur). – Relative abundance profiles of benthic Fragilaria spp. and total benthic Fragilaria (G, black colums) versus total
planktonic taxa (S, open colums) for 49 Icelandic lakes arranged by maximum lake depth (Zmax) categories.
80 1-2#loka.indd 48 7/19/10 9:52:16 AM