Gerðir kirkjuþings - 1990, Blaðsíða 50

2
ur, forseta sameinaðs þings, og Steingrím Hermannsson forsætisráðlierra til þess að ræöa um
undirbúning hátíðarhaldanna. í kjölfar þess skipaði ríkisstjórnin 20. okt. sl., að tillögu
biskups, forseta íslands, handhafa forsetavalds og biskup íslands í starfshóp til að undirbúa
þátt ríkisvaldsins í hátíðarhöldunum. Hefur þessi hópur verið kallaður „kristnihátíðarnefnd“.
Pegar liggur fyrir sú ákvörðun ríkisstjórnarinnar að kosta þýðingu Gamla testamentisins úr
hebresku og nýja útgáfu Biblíunnar og er það verk þegar hafið og komið ú nokkurn rekspöl.
í kristnihátíðarnefndinni hefur forseti sameinaðs þings iagt fram tillögu um að Alþingi
standi fyrir samningu kristnisögu, þ.e. rits um sambúð kirkju og þjóðar og um kristna
inenningu hennar í þúsund ár. Er sú fyrirætlan nokkuð í hátt við áðurgreinda samþykkt
ríkisstjórnarinnar, auk þess sem samning rits af þessu tagi stendur Alþingi nær en margt annað
sem til greina kæmi.
Forsetar hafa rætt kristnihátíðarmálið ítarlega á fundum sínum og ráðgast nánar um það
við forustumenn kirkjunnar og nokkra fræðimenn. Hefur biskup lýst stuðningi við tillöguna
og áform Alþingis í þessa átt. í brcfi til forscta þingsins segir biskup m.a.:
„Eftir að ég fékk uppkast að nefndri þingsályktunartillögu hef ég borið hana undir ýmsa
mcnn, þar á meðal prófessorinn í kirkjusögu við guðfræöidcild Háskóla íslands og aðra þá
sem gerst munu kunnugir þcssu máli, og hafa allir lokið upp einum munni um gagnsemi þessa
rits.“
Jafnframt hafa forsetar leitað samstöðu um málið meðal formanna þingflokkanna. Er
tillaga þessi, sem hér er gerð, niðurstaða þessa samráðs.
Gert er ráð fyrir að forsetar skipi ritstjórn og ráði ritstjóra verksins. Um það munu þcir
hafa fullt samráð við biskup.
Mikilvægt er að ritverk þetta verði læsilegt og höfði jafnt til leikra sem lærðra. Er áætlað
að það verði tvö til þrjú bindi að stærð og skiptist í nokkra meginkafla:
Kristnitökutímann, þ.e. þegarfornnorræn menningogkristin menningmættust á íslandi.
Kristni þjóðveldistímans þegar hin sérstæða þjóðfélags- og kirkjugerð þróaðist áður en
ríkisvald í eiginlegum skilningi hafði náð að festast í sessi hér á landi.
Katólskar miðaldir þegar efling ríkisvalds hélst í hendur við aukinn styrk kirkjunnar sem
stofnunar hér á landi. Á þessu tímaskeiði verður þáttur listfræði og bókmenntafræði
sérstaklega mikill.
Tíma siðbreytingar, einveldis og ríkiskirkju þegar fjölþættar breytingar gengu yfir og
höfðu djúp áhrif á flest svið þjóðlífsins.
Tíma sjálfslæðis, lýðrœðisþróunar, þjóðkirkju, trúfrelsis og fjölhyggju.
Ætla þarf nokkru lengri tíma til samningar ritsins en umfang þess í bindum virðist í fljótu
bragði gefa tilefni til. Kemur þar margt til. í fyrsta lagi er hér nokkur nýjung á ferðinni því að
hingað til hefur saga þjóðar og kirkju ekki verið rituð út frá því gagnvirka menningarsögulega
sjónarhorni sem hér yrði lagt til grundvallar. Munu því höfundar þurfa nokkurn tíma til að
sammælast um rannsóknaraðferðir. Pú mun óhjákvæmilegt að stundaðar verði talsverðar
frumathuganir á ákveðnum tímabilum og viðfangsefnum. Verður að-fenginni reynslu að gefa
væntanlegum höfundum nokkurt svigrúm til að losa sig frá öðrum verkpfnum áður en vinna af
þessu tagi getur hafist að fullu. Óvarlegt er því að ætla skemmri tíma en fimm ár til ritunar
verksins. Á hinn bóginn ber eindregið að stefna að því að höfundar verksins miði allar áætlanir
sínar við þau tímamörk.
Ritstjóri verksins hlýtur, auk virkrar, fræðilegrar ritstjórnar að vera einn af aðalhöfund-
um verksins. Ekki virðist ráðlegt að ætla til ritstjórnarinnar minna en hálft stöðugildi allan
þann tíma sem samning ritsins stendur. Um ráðningu annarra höfunda verður að gæta mikils
sveigjanleika allt eftir því hversu stór hlutur þeim er ætlaður að verkinu. í heild virðist ckki
óraunhæft að ætla að til verksins muni þurfa tvö til tvö og hálft stöðugildi allan þann tíma sem á
samningu ritsins stendur. Vinnan mun hins vegar dreifast með misjöfnum hætti á tímabiiið.
Laun og önnur ráðningarkjör ritstjóra og höfunda verður að miða við laun háskólakennara.
47