Gerðir kirkjuþings - 1990, Síða 110

scm vinnurcecn höfnun ícræddra líffæra hafi drccið úrnrikilvæci vcfjasamræmingar eru áhrif
hcnnar samt Ijós.
B.cst samræmi cetur fencist milli systkina en hclmingssamræmi er jafnan milli foreldra og
afk\ æma. Icræðslur Iíffæra úr lifandi ættingjum varða fyrst oc frcmst nýru (•'ótt reynl hafi vcrið
meö árancri aö ílytja hluta lifrar og briss milli skyldmenna.
Til aö trygcja að líffæri úr nýlátnum cinstaklinci nýtist með sem mestu vefjasamræmi eru
til orðin svæðasamtök scm dreifa líffærum til hcntugustu þigcjenda. Scandiatransplant. sem
„vikiö var að hér að framan. eru dæmi um slík samtök.
Önnur meginregla líffæraflutninga er sú að þeim mun skcmmri tími sem iíður frá þvf að
hjarta væntanlegs gjafa hættir að slá þar til líffæri til ígræðslu er numið úr honum þeim mun
lífvænlegra er líffærið. Best er aö fjarlægja líffæri meðan hjartað slær cnn og er það raunar
forsenda þess að nýta rnegi hjörtu og lungu til ígræöslu. Lög sem miða dauða \ið að
heilastarfsemi sé hætt og heimila að líffæri til ígræöslu séu fjarlægð úr lálnum áður en slökkt er
á öndunarvélum eru þannig líffæraígræðslum til mikils framdráttar.
Líffæraígræðslur í íslendinga.
ígræðslur einstakra líffæra í tslcnska sjúklinga til þessa (19fS9/l990) cru scm hér segir:
Nýrnaígræðslur: Allar ígræðslur úr nýlátnum hafa verið á vegum Scandiatransplant utan
ein. Það var árið 1970 sem nýra var í B rsla sinn grætt í íslendingog var nýrað úr lifandi gjafa. í
árslok 1989 höfðu samtals 50 nýru verið grædd í 46 sjúklinga. Af þeim \oru 35 nvru (70%) úr
nýlátnum en 15 (30%) úr lifandi ættingjum. Af þessum nýrnaþegum \oru 28 enn á lífi.
Hjarta- og lungnaígræðslur: Tveir ungir karlmenn hafa þegið hjarta og hjarta og lunga.
Báðir eru á lífi.
Lifrarígræðslur: Þrír íslenskir sjúklingar hafa þegið lifur og eru tveir þeirra á lífi.
Hornhimnuígræðslur: Igræðsla hornhimna úr nýlátnum cinstaklingum hafa verið frant-
kvæmdar hér á landi um árabil. Eðli þessara líffæra cr slíkt að þær eru ekki eins háðar
vefjasamræmi og dauðastundu og aðrar ígræðslur.
Arleg þörf Islendinga á líffærum til ígræðslu.
Miðað við rexnslu Norðurlandaþjóðanna væri þörfin scm hér segir: Hjörtu: 2-3, lifur:
3-4. bris: 1-2 (gæti breyst). nýru: 10-12. Samkvæml okkar eigin reynslu er þörf á 8-10 nýrum
á ári.
ígræðslur iiffæra á Norðurlöndum.
Til fróöleiks fylgja hér með nokkrar töflur úr skýrslu Scandiatransplant um starfscmi
samtakanna árið 1988. Hjartaígræðslur í S'íþjóð tóku kipp viö gildistöku nýrra laga um
dauðaskilcreiningu í ársbyrjun 19S8. Þá má benda á að Danir stunda hvorki hjarla- né
lifrarígræöslur enda viðurkenna dönsk lög ekki að stöövun á starfsemi heila jafngildi dauða.
Tafla 1 - Nýrnaflulningar á Norðurlöndum 1956—1988
FJÓLDl NYRNAFLUTNINGA
íhúiir (millj.) Fióldi Ur nvlálnum Lifandi ciafi O' /0 LG
Danmóik . 5.) 5.1>20 2.7ó7 233 7.3
Finnland j s 2.0S4 1 S.'7 227 10.8
Norccur J.l :. 11 s 1 ,.'J7 771 36.4
Svíþjóð S ' J.V54 3.WI ys7 19.9
Sjmtal}- 22.3 12 l“ó O U(,| 2.20S 18.1
107