Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.2007, Blaðsíða 17

DV Helgarblað
FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 2007 17
Sveinn Rúnar Hauksson var að koma úr ferðalagi
til herteknu svæðanna í Palestínu. Þar lenti hann í
miðri árás ísraelska hersins á óvopnaðan almenn-
ing. Hann segir að friðarferli og samningalotur
síðustu áratuga hafi reynst ísraelsmönnum skálka-
skjól. Landtökufólk hafi fært sig upp á skaftið með
ógnum og niðurlægingu fyrir Palestínumenn.
Hann segir þá sem vogi sér að hafa skoðun á ísra-
elskum stjórnvöldum vera úthrópaða.
Landtaka á Gaza Fjöldi bygginga, íbúðarhúsa og opinberra, hefur verið jafnaður
við jörðu á Gaza-svæðinu. Þetta er sagt vera í öryggisskyni.
sem stuðningsmenn Palestínu um
heim allan voru hvattir til þess að
koma á svæðið og sjá með eigin
augum það sem þarna var að gerast.
Þannig væri hægt að bera vitni um
þessa atburði um heimsbyggðina og
sýna samstöðu.
„Við fengum þetta ákall í apríl-
byrjun 2002. Ég ákvað að fara um
leið og komst í flugvél viku seinna.
Þann 10. apríl var ég kominn á Vest-
urbakkann. Þetta voru umbrota-
tímar sem einkenndust af miklum
átökum og leikurinn var ójafn. Við
komumst inn til Jenín, þurftum að
laumast inn í borgina og inn í flótta-
mannabúðirnar sem höfðu orðið
fyrir gríðarlegum árásum. Aðkom-
an var hræðileg. Fólkið hafði verið
dregið út úr húsum sínum, fáklætt
og niðurlægt og stundum einfald-
lega drepið. f hverju húsi sem mað-
ur kom í hafði einhver ungur mað-
ur verið drepinn af hernum. Þetta
var ægileg aðkoma og eitthvað sem
maður kemst aldrei almennilega
frá, þessum hryllingi í flóttamanna-
búðunum," segir Sveinn.
Skálkaskjól friðarsamninga
Morð og niðurlæging
Árið 2002 barst ákall frá lækn-
ishjálparnefndum í Palestínu, þar
Táragashylkin Sveinn tók með sér
táragashylki sem skotið var að honum.
svæði, en í Oslóarsamkomulag-
inu, sem var í gildi frá árinu 1993
og rofnaði árið 2003, var Palestínu
skipt upp í þrjár tegundir svæða. „A-
svæðin voru borgirnar og bæirnir. Á
B-svæðunum höfðu Palestínumenn
sveitarstjórnarmálin á sinni könnu,
öryggismál voru í höndum ísraels-
hers og stærstu svæðin, C-svæðin,
voru alfarið undir stjórn ísraels-
manna," útskýrir Sveinn.
Sveinn Rúnar Hauksson Sveinn starfar sem læknir og er formaður Félagsins
(sland-Palestína. Flann er nýkominn frá Palestínu þar sem hann varð fyrir árás
(sraelshers.
„Þetta ersvipað og
efíslendingar myndu
krefjast konungsdæm-
is í Svíþjóð og Noregi,
bara afþví að við get-
um rakið ættir okkar til
norrænna kónga."
Sveinn segir að þegar litið er yfir
veginn komi í ljós að á þeim tímum
sem friðarsamkomulag hafi ríkt hafi
farið fram landnám í Palestínu sem
gert hafi ástandið sífellt verra. „Sann-
leikurinn er sá að Oslóarárin svoköll-
uðu leiddu ekki til neins góðs fyrir
palestínsku þjóðina og sérstaklega
ekki fýrir íbúa herteknu svæðanna,
því að hernámið var sífellt aukið.
Fleiri og stærri svæði á Vesturbakk-
anum voru hernumin og landtöku-
fókinu fjölgaði jafnt og þétt. Friðar-
ferlið hefur því í rauninni verið eins
konar skálkaskjól af því að land-
ránið hélt áfram jafnt og þétt. Þró-
unin hefur því í rauninni verið aft-
urábak, meira að segja á tiltölulega
friðsælum tímum." Þessi þróun hafi
ýtt undir klofning meðal fýlkinga.
Sumar hafi verið afvopnaðar á með-
an öðrum hafi verið færð vopn og
óeining hafi aukist til muna.
„Eins og þetta hefur þróast, þá
má segja að neyðarástand sé vægt
hugtak. Þarna skortir öll tæki og tól
til blóðrannsókna, þvagrannsókna
og nákvæmra sjúkdómsgreininga.
Þarna skortir alveg alla varahluti í
rafeindatæki og hvers kyns tækni-
búnað. Þessi skortur er það mikill
að heilbrigðisráðherrann, dr. Ba-
sem Naim, nánasti samstarfsmaður
forsætisráðherrans Ismaels Hanieh,
sagði við mig að þetta ástand gæti
varla varað nema í fáeinar vikur til
viðbótar."
Hann segir örvæntingu fólksins
vera algjöra og ákaflega erfitt sé fyr-
ir íbúa á Vesturlöndum að gera sér í
hugarlund hvernig ástandið er. „Sjö-
tíu prósent af fólkinu eru án atvinnu
og enn stærri hópur kemst ekki af
án matargjafa. Umbúðir af matar-
pökkum frá Sameinuðu þjóðunum
og öðrum hjálparsamtökum liggja
um allt eins og hráviði."
Fjöldamorð og aðskilnaður
Ferðin sem Sveinn var að koma úr
er fjarri því að vera sú fýrsta þar sem
erfiðar aðstæður blasa við. „Vorið
1990 hélt ég til Jerúsalemborgar og
þaðan til Vesturbakkans og Gaza.
Þann 20. maí, á degi sem kallað-
ur hefur verið svarti sunnudagur-
inn, varð harmleikur sem ýtti undir
ólguna. Þennan dag gerðist það að
ísraelskur hermaður stóð með hríð-
skotabyssu á stræóstoppistöð í Síon.
Þessi hermaður sorteraði út gyð-
ingana í strætóinum, hleypti þeim á
brott, og skaut svo eins marga Pal-
estínumenn og hann komst yfir.
Það voru nærri tuttugu manns sem
þarna voru drepnir. Þetta fjöldmorð
hratt af stað mótmælaöldu um allt
landið sem mætt var af enn meiri
grimmd og hörku af hálfu ísraelska
hersins," segir Sveinn. Þegar hann
kom á svæðið voru allir spítalar full-
ir af særðu fólki. „Þetta var ömurleg
aðkoma."
Tuttugu ára starf
Félagið Ísland-Palestína hefur
á tuttugu ára ferli staðið fyrir pen-
ingasöfnunum til aðstoðar fólki á
herteknu svæðunum. „Við höfum
fengið tiltölulega lítil framlög, en að
sama skapi fjölmörg, frá eldra fólki
sem lætur sig málið varða," seg-
ir Sveinn. Þessu fé hafi verið varið
til læknahjálparnefnda, spítala og
hjálparsamtaka.
„í seinni tíð höfum við styrkt
öryrkjasamtök, samök blindra og
barnaverkefni hjá geðhjálparsam-
tökum. Það hefur líka verið lögð rík
áhersla á að styrkja stöðu kvenna-
hreyfinga." Vegna viðskiptahafta við
Palestínu hefur á stundum reynst
erfitt að senda peninga eftir hefð-
bundnum leiðum. Sveinn segir að
ítrekað hafi komið fyrir að peninga-
sendingar hafi stöðvast í banka í
New York. Ástæðan sé sögð sú að
móttökureikningum hafi verið lok-
að, sem þó er ekki alls kostar rétt.
Til þess að bregðast við þessu hafa
félagar í Ísland-Palestínu gripið
til þess ráðs að ferðast með seðla.
„Það hefur ekki enn komið fyrir að
þessir peningar hafi fundist við leit.
Við erum í rauninni ekld að smygla
peningunum, en maður er allt-
af viðbúinn að þurfa að svara fyrir
peningana ganvart ísraelskum eftir-
litsmönnum," segir Sveinn.
Fyrir þá sem búa innan herteknu
svæðanna sé þessi aðstoð lífsnauð-
synleg. Fólkið sé innilokað í heims-
ins stærstu fangelsum. Á Gaza-svæð-
inu einu og sér búi um ein og hálf
milljón manna. „Þetta er líkast til eitt
þéttbýlasta landsvæði í veröldinni."
Pólitísk eining
Sveinn segir að íslensk stjórnvöld
hafi verið fljót að taka við sér í mál-
efnum Palestínu og gengið lengra
í sínum ályktunum en önnur ríki.
„Þann 18. maí árið 1989 áréttaði Al-
þingi í ályktun tilvistarrétt ísraels-
ríkis. Sjálf ályktunin gekk þó í meg-
inatriðum út á réttindi palestínsku
þjóðarinnar til sjálfsákvörðunar-
réttar. Gert var ráð fyrir að bundinn
yrði endir á hernámið í samræmi
við ályktanir öryggisráðs Samein-
uðu þjóðanna og þessi ályktun var
til mikils sóma fyrir Alþingi og ís-
lendinga," segir Sveinn. Alyktunin
var samþykkt einróma.
Hann segir að jafnan hafi verið
þverpólitísk eining um þessi mál á
Islandi. „Þegar ég kom aftur til ís-
lands árið 1990, var haldinn mikill
fundur fýrir fullu húsi í Háskólabíói.
Að þessum fundi stóðu allir stjórn-
málaflokkar að Sjálfstæðisflokknum
undanskildum," segir Sveinn Rúnar
Hauksson, læknir og baráttumaður.
siguyggur@dv.is