Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.2007, Blaðsíða 37

DV Helgarblað
FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 2007 37
ann 30. desember á síðasta ári lenti
Ama Sigríður Albertsdóttir í slysi
sem breytti lífi hennar til
írambúðar. Allt bendir til
þess að Arna Sigríður
eigi aldrei eftir að
ganga aftur. Áður en
slysið varð var Ama
á kafi í íþróttum. Hún
æfði skíði af miklum
krafti, mætti á æfingar
mörgum sinnum í viku.
Eins og hendi væri veifað breyttist
allt. Ama Sigríður var á skíðaferðalagi í
Geilo í Noregi ásamt skíðakennara
sínum, fararstjóra og fleiri krökkum
úr sínu félagi þegar hún slasaðist. Hún datt, rann
fram á tré og mænan fór í sundur. Ama segir í
viðtali við DV frá slysinu og hvemig hún hefur
tekist á við gjörbreyttar aðstæður.
Fann ekki fyrir fótunum
„Það var mjög vont skyggni og lélegt færi,"
segir Ama Sigríður um þær aðstæður sem vom
í fjallinu þann dag sem atvikið átti sér stað. „Ég
datt og rann fram á tré og slasaðist. Það brotnuðu
hryggjarliðir og mænan fór í sundur. Það varð
mikil innvortis blæðing og rifbein bromuðu."
Ama segist hafa fengið heilahristing og því em
minningar hennar frá slysstað óljósar. „En ég
fann strax þama í brekkunni að það var eitthvað
mikið að. Ég fann ekki fyrir fótunum á mér. Ég
var hrædd." Það var svo þyrla sem náði í Ömu
Sigríði og flaug með hana á sjúkrahús þar sem
innvortis blæðingar vom stöðvaðar. „Svo fór ég
á annað sjúkrahús þar sem ég fór í aðgerð. Þar
var ég í fimm daga en svo fór ég með sjúkraflugi
heim og var lögð inn á Landspítalann í Fossvogi.
Svo var ég lögð inn á Bamaspítalann í þrjár vikur
og þaðan fór ég inn á Grensás þar sem ég var í
tæplega átta mánuði."
Erfitt ferli
Þegar aftur fór að hægjast um eftir slysið tókvið
nýtt og enn erfiðara ferli. Ama þurfti nú að takast
á við þá staðreynd að vera bundin við hjólastól.
„Þetta er búið að vera erfitt Ég áttaði mig reyndar
ekkert á þessu fyrst og stundum geri ég það ekld
ennþá," segir Ama sem ber sig þó sérstaklega
vel. Á meðan Ama var inni á Grensási hitti hún
reglulega sálfræðinginn sem þar starfar og telur
Ama að það hafi hjálpað henni mikið. En það
sem kannski hjálpaði Ömu mest þegar henni leið
hvað verst var að hitta fólk sem hafði orðið fyrir
sambærilegu áfalli. „Það vom nú ekki margir sem
höfðu lent í svipuðu og ég inni á Grensási á sama
tíma og ég en það kom reglulega fólk í heimsókn.
Sjúkraþjálfaramir, læknamir og sálfræðingamir
hjálpa manni auðvitað ótrúlega mikið en bestu
ráðin koma eðlilega frá þeim sem hafa þurft að
ganga í gegnum nákvæmlega sama ferli og ég."
Arna Sigríður er fædd og uppalin á Isafirði.
Hér líður henni allajafha vel. „Á meðan ég var
á Grensási var ég, eðli málsins samkvæmt, í
Reykjavík. Það er auðvitað hægt að gera meira
þar sér til afþreyingar. Ég var mjög dugleg við
að fara í bíó og í Smáralind og Kringluna. Það
er líka miklu betra aðgengi fyrir hjólastóla í
Reykjavík en á fsafirði." Ama segir að það séu
ekki margir bundnir við hjólastól á fsafirði en þó
séu þar nokkrir. „Það þurfti að gera ráðstafanir í
Menntaskólanum á fsafirði í sumar. Ekki bara
fyrir mig heldur líka aðra stelpu sem er ári yngri
en ég og er með klofinn hrygg." Ama segir því
aðstöðuna í skólanum fína en þó em gangamir í
það þrengsta en hún kemst samt ferða sinna.
sundlaug í endurhæfingunni en hún er of grunn.
Ég fæ bara sár á fætuma. Sundþjálfarinn á Isafirði
er reyndar búinn að bjóðast til þess að kenna
mér í Bolungarvík og ég er svona að skoða þann
möguleika."
Breytt viðmót fólks
Árna segir að hún veki mikla athygli hvert
sem hún fer. „Mér fannst þetta rosalega erfitt
fyrst þegar ég fór út á meðal fólks í hjólastól. Ég
tek líka eftir því að fólk kemur öðmvísi fram við
mig, eins og það vorkenni mér. Sumir tala líka
niður til mín. En það er bara fólk sem ég þekki
ekki neitt og fólk veit stundum ekki hvernig það
á að vera. Fólk verður oft skrýtið fyrst en svo
kynnist maður því og þá verður þetta allt í lagi.
En svo finnst mér alltaf jafnskrýtíð þegar fólk
hjálpar mér óumbeðið. Stundum vantar mig
hjálp og er hjálpinni fegin en mér finnst ekki
þægilegt þegar fólk tekur stjórnina - án þess að
spyrja hvort mig vantí yfirhöfuð hjálp. Þetta á
sérstaklega við um fólk sem ég þekki ekki neitt."
Keyrir með höndunum
Hefur þú lært eitthvað af þessari lífsreynslu?
„Já, heilan helling. Ég hef allt aðra sýn á lífið.
Ég tók sérstaklega eftír því þegar ég var inni á
Grensási að þótt ég getí ekki labbað em margir
í miklu verri spomm en ég. Ég er því þakklátari
núna fyrir það sem ég hef en ég var fyrir slysið.
Þetta hefur styrkt mig á margan hátt, en á sama
tíma kannski veikt það sem áður var sterkara,
eins og til dæmis sjálfstraustíð." Það blasir við
í svona aðstæðum að erfitt sé fyrir unga stelpu
að geta skyndilega ekki gert hlutí sem henni
þóttu áður sjálfsagðir. „Ég reyni að gera allt sjálf
en ennþá eru hlutír sem ég treystí mér ekki til
að gera. Ég keyptí sérútbúinn bíl sem ég get
keyrt með höndunum. Mér finnst gríðarlega
mikilvægt að hafa bfl tíl umráða því ég vil ekki
vera háð öðm fólki um að komast á milli staða.
Ég þigg ennþá hjálp frá fólki til þess að komast
inn í bflinn og úr en það er samt eitthvað sem ég
á alveg að geta, ég er bara ekki farin að treysta
mér til þess ennþá. Svo fer ég með vinum
mínum á rúntinn, en það er ennþá klassískt hér
á ísafirði," segir Ama hlæjandi.
Heldur í vonina
Ama segist reyna að vera bjartsýn þótt það
takist nú ekld alltaf. „Það er ekld alltaf hægt. En
þetta venst og verður auðveldara. Ég geri ekki
eins mikið af því að velta mér upp úr þessu líkt
og ég gerði í byijun. Hef hreinlega ekki tfrna til
þess því það er svo mikið að gera í skólanum."
Ama segist reyna að taka einn dag í einu. „Ég
reyni að hugsa um daginn í dag. En svo vona ég
að það finnist lækning svo ég þurfi ekki að vera
í hjólastól alla mína ævi." Horfurnar em ekki
góðar. Það er sagt að alvarleiki meiðsla komi í
ljós þremur mánuðum eftír sfys. „Ég er ekki með
neina tilfinningu eða hreyfigem. Mænan er að
mestu leytí alveg í sundur. Ég held samt í vonina
um að einhver lækning finnist."
Það em margir sem hafa veitt Ömu
ómetanlegan stuðning í þessu erfiða ferli sem
hún hefur þurft að ganga í gegnum. Ama er
frfll þakklætís þegar hún segir: „Mig langar að ,
þakka fjölskyldunni minni, skíðakennaranum
mínum, fararstjóranum og vinum mínum
fyrir ómetarflegan stuðning og mikla hjálp."
Blaðamaður þakkar Ömu fyrir einlægt spjall og
getur ekki annað en dáðst að dugnaði þessarar
sautján ára stúlku sem nú þarf að takast á við lífið
á allt annan hátt en hún hefur áður gert.
1
REYNIRAÐ
VERA JÁKVÆÐ
Þrátt fyrir þær
miklu breytingar
sem orðið hafa á
Kfi Örnu slðan hún
lenti í slysinu
reynir hún að vera
jákvæð.
1)

Slæmt aðgengi
Þegar það spurðist út að Ama Sigríður hefði
lent í slysi í Noregi og lamast fengu fjölskylda
hennar og vinir sjokk. „Ég hef samt ekld spurt fólk
mikið út í það hver þeirra fyrstu viðbrögð voru.
Ég veit að skíðakennarinn tók þetta mjög nærri
sér. Hann var nýbyijaður að þjálfa okkur og þetta
var fyrsta ferðin hans með okkur til útlanda." Ama
fékk mikinn stuðning frá sínum nánustu sem
vom duglegir að heimsækja hana meðan hún
var enn í endurhæfingu á Grensási. „Ég á mjög
góða vini sem hafa stutt við bakið á mér. Þeir
vilja allt fyrir mig gera og hvetja mig áffam." Aftur
komum við þó að slæmu aðgengi fyrir hjólastóla
á Isafirði. „Ég á erfitt með að komast á kaffihús og
á skemmtístaði. Það þyrftí að gera ansi mikið til
þess að þetta yrði gott. Það er þó alltaf tekið tillit til
þessa þegar byggð em ný hús, það er hins vegar
ekki mikið um það að byggð séu ný hús á ísafirði."
Ama bjó ásamt fjölskyldu sinni á Eyrinni, en það
er miðbær ísafjarðar kallaður. Eftír sfysið þurftu
þau þó að flytja inn í fjörðinn í stærra og rýmra
hús þar sem gamla húsið þeirra var á þremur á
hæðum og með þröngum stígum.
Frá átta ára aldri æfði Ama skíði og þó að hún
getí ekki rennt sér á venjulegum skíðum lengur
mætír hún stundum ennþá á æfingar. „Á haustin
em alltaf þrekæfingar nokkrum sinnum í viku.
Þegar krakkamir em að æfa í nýja iþróttahúsinu
mætí ég stundum á æfingar og tek þátt." Ama
neitar því að vera bitur út í sportíð. „Fyrst eftír
slysið sagði ég að ef ég kæmist aldrei aftur á
venjuleg skíði ætlaði ég aldrei að hugsa umskíði
aftur. En ég er svona aðeins að jafna mig. Það er
til skíðastóll hér á ísafirði sem maður stýrir með
höndunum. Ég á ömgglega eftír að prófa hann."
Ama segist hafa mikinn áhuga á íþróttum og nú
leití hún að íþrótt sem hentí hennar aðstæðum.
„Ég æfði sund þegar ég var yngri og væri til í að
byrja að æfa það aftur. Sund hentar líka mjög
vel, tekur vel á höndunum og byggir upp þol.
Það er hins vegar þetta aðstöðuleysi sem hefur
komið í veg fyrir það hingað til. Eg kemst ekki
inn í sundlaugina hér á ísafirði. Það er reyndar
Lætur fötlunina ekki stöðva sig
Sigfríöur Hallgrímsdóttir, mamma Örnu Sigríöar,
segir dóttur sína vera ótrúlega duglega. Hún segist
jafnframt vera þakklát fyrir þaö aö Arna skuli vera
á lífi en tvísýnt var um þaö um tíma.
„Það var auðvitað áfall að fá svona fféttir,"
segir Sigfríður Hallgrímsdóttir, mamma
Örnu Sigríðar. „Við fengum svo þær fféttir
eftír slysið að það hefði munað mjög Iitlu
að hún lifði þetta af svo við emm auðvitað
þakklát fyrir það." Sigfríður segist ótrúlega
stolt af dóttur sinni sem að hennar mati hefur
staðið sig eins og hetja. „Arna hefur haft það
að leiðarljósi að láta födun sína ekki hafa
áhrif á hennar daglega líf sem hún reynir
eftir fremstu getu að vera virkur þátttakandi
í. Þetta er ekki alslæmt þó að við höfum
auðvitað þurft að hugsa lífið upp á nýtt. Ég
hef lært að það er ekkert sjálfgefið í lífinu.
Stundum velur maður sér verkefni í lífinu
og stundum fær maður bara verkefnin upp
í hendurnar. Maður verður að vera viðbúinn
og gera það besta úr aðstæðum, spýta í lófana
og láta hlutina ganga."
Allt hægt ef viljinn er fyrir hendi
Sigfríður segir Örnu enn vera að ná tökum
á breyttum aðstæðum. „Arna er ekki komin
það langt í endurhæfingunni. Hún þarf til
dæmis enn hjálp við að komast inn og út
úr bflnum og er því háð því að einhver sé
heima þegar hún kemur heim úr skólanum.
Vissulega finnst henni óþægilegt að vera háð
öðmm en þetta á allt eftir að koma. Arna ber
sig mjög vel og hefur tekist á við fötlunina
með jákvæðu hugarfari. Hún hefur látið það
vera að leggjast í sjálfsvorkunn og ætlar sér að
gera eins gott úr þessu og hægt er. Það er svo
margt hægt að gera ef viljinn er fyrir hendi."
Sigffíður segir Örnu hafa haldið úti bloggsíðu
á meðan hún var í endurhæfingu á Grensási.
Sigfríður segist hafa haft ákveðnar efasemdir
um ágæti þess en segist fljótlega hafa skipt
um skoðun. „Ég mæli hiklaust með þessu.
Bloggsíðan veittí Örnu mikinn stuðning. Það
rigndiyfir hana baráttukveðjunum sem hvattí
hana áfram. Hún hélt líka góðu sambandi
við vini sína á fsafirði auk þess sem hún
kynntist nýju fólki." StutTu eftir slysið kom
ungur strákur að norðan að heimsækja Örnu
á Grensás en hann hafði lent í svipuðu áfalli
og hún. „Hann frétti bara af slysinu og kom
tvisvar að heimsækja Örnu. Hann veitti henni
ómetanlegan stuðning og góð ráð. Það er líka
strákur sem hefur tekist á við fötlun sína af
miklu æðruleysi. Hann gerir allt sem honum
dettur í hug, lætur ekkert stoppa sig."
Mikill stuðningur frá samfélaginu
Sigffíður tekur undir með Ömu að bæta
megi aðgengi fyrir hjólastóla á fsafirði. „Það
hefur verið gert átak í þessum efnum en það
dugar ekki til. Sums staðar hafa verið lagðir
peningar í að bæta aðgengið en það er eins
og það hafi ekki verið farið eftir stöðlum um
aðgengi fyrir hjólastóla. Til dæmis eru sum
bflastæði fyrir fatlaða ekki nægilega breið. Ég
sé þetta eldd breytast alveg á næstunni en ég
vona að eitthvað gerist." Sigffíður segist mjög
þakklát fyrir hvað allir eru velviljaðir í garð
Sigfríður Hallgrímsdóttir
Mamma Örnu Sigríðar segir ekkert sjálfgefið (lífinu.
Örnu og hversu mikinn móralskan stuðning
hún fær frá öllum úr samfélaginu á Isafirði.
„Þetta skiptir hana auðvitað ótrúlega miklu
máli," segir Sigfríður að lokum.