Peningamál - 01.02.2000, Qupperneq 13

12 PENINGAMÁL 2000/1
festingu sem ekki er hæf í viðskiptum við Seðlabank-
ann. Almennt er litið á stöðu sem þessa sem viðvör-
unarmerki sbr. það sem sagt er í grein um fjármála-
stöðugleika hér síðar í þessu hefti Peningamála.
Raunvaxtaígildi stýrivaxta Seðlabankans svipað
þrátt fyrir vaxtahækkanir ...
Þrátt fyrir að Seðlabankinn hafi fimm sinnum á
undanförnum tólf mánuðum hækkað vexti, samtals
um 2,6 prósentustig, hafa stýrivextir bankans tæplega
náð að fylgja þeim breytingum sem orðið hafa á
verðbólguvæntingum á sama tíma. Á mynd 5 er sýnd
reiknuð raunávöxtun stýrivaxtanna miðað við verð-
bólguálag ríkisskuldabréfa. Verðbólguálag ríkis-
skuldabréfa er fundið sem mismunur ávöxtunar
óverðtryggðra og verðtryggðra ríkisskuldabréfa með
sömu tímalengd. Reyndar var raunávöxtun mæld
með þessum hætti óvenjuhá í árslok 1998, rösklega
5%, og hafði verið að sveiflast milli 4% og 4,5%
lengst af á árinu 1998. Eftir vaxtahækkanir Seðla-
bankans nú í janúar og febrúar er raunávöxtun stýri-
vaxtanna á bilinu 4,8%-4,9%.
... en munur peningamarkaðsvaxta hér og erlendis
ekki verið meiri
Munur skammtímavaxta hér og erlendis hefur hins
vegar farið vaxandi á undanförnum mánuðum ef frá
er talin lækkun sem varð í byrjun þessa árs. Sú lækk-
un stafaði annars vegar af því að hinar nýju lausafjár-
reglur sem tóku gildi í árslok drógu úr þeim þreng-
ingum sem verið höfðu á peningamarkaðnum og
leiddi af eldri lausafjárreglum og hins vegar af því að
peningamarkaðsvextir erlendis fóru hækkandi meðal
annars vegna væntinga um aukið aðhald í peninga-
málum í helstu iðnríkjum. Þær væntingar gengu eftir
þar sem stýrivextir seðlabanka bæði í Bandaríkjunum
og ESB-ríkjum voru hækkaðir. Um þessar mundir er
vaxtamunur á peningamarkaði á bilinu 5,5% til 6%
eftir því hvort litið er til millibankavaxta eða ávöxtu-
nar ríkisvíxla.
Í kjölfar setningar nýrra lausafjárreglna dró á ný
úr vaxtabili inn- og útlána á millibankamarkaðnum
og er það nú um 0,4% en það fór hæst í 1,2%-1,5%
undir lok ársins 1999. Vaxtamunurinn nú er ívið
lægri en fyrir setningu eldri reglna um laust fé í
febrúar 1999. Vaxtabilið jókst á síðasta ári vegna
þeirra lausafjárreglna sem þá giltu. Þá hafa viðskipti
með ríkis- og bankavíxla einnig farið vaxandi á ný
það sem af er ári en eldri lausafjárreglur Seðlabank-
ans leiddu til samdráttar í þeim viðskiptum.
Í byrjun febrúar var tekið frekara skref í upp-
byggingu millibankamarkaðar fyrir krónur. Hafin
Stýrivextir nokkurra landa frá ársbyrjun 1999
Jan. Feb. Mars Apr. Maí Júní Júlí Ág. Sept. Okt. Nóv. Des. Jan. Feb.
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
%
Bretland Bandaríkin Evrusvæðið Noregur
Svíþjóð Danmörk Ísland Japan
Mynd 6
1999 2000
3 mán. peningamarkaðsvextir hér og erlendis
frá ársbyrjun 1999
Jan. Feb. MarsApr. Maí Júní Júlí Ág. Sept.Okt.Nóv. Des. Jan. Feb.
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
% Vaxtamunur ísl. og erl. ríkisvíxla* 3 mán. ríkisvíxlar, Ísland
3 mán. erl. ríkisvíxlar
(viðsk.vegnir vextir)
Vaxtamunur ísl. og erl.
millibankam.vaxta*
Mynd 5
*Prósentustig
1999 2000
J MM J S N J MM J S N J MM J S N J MM J S N J
1996 1997 1998 1999 2000
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
%
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
%
Mynd 4
Raunvaxtastig og stýrivextir frá
ársbyrjun 1996 til 15. febrúar 2000
M.v. verðb.væntingar
nú 0,8 ár fram í tímann
M.v. verðb.væntingar
nú 3,4 ár fram í tímann
2 00