Peningamál - 01.11.2009, Blaðsíða 10

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
9
•
4
10
… og horfur til næstu ára eru aðeins betri en áður var spáð
Aðeins betri horfur í efnahagsmálum og lægra atvinnuleysi en í fyrri
spám leiða til þess að bati einkaneyslu verður nokkru hraðari en spáð
var í ágúst. Hann verður þó hægur, enda þurfa skuldsett heimili að
byggja upp eigið fé á ný með auknum sparnaði og niðurgreiðslu
skulda. Ráðstöfunartekjur dragast meira saman á næsta ári en áður
hafði verið talið vegna meiri hækkana beinna skatta. Þær lækka hins
vegar frá hærra stigi. Tekjustigið verður því svipað og áður hafði verið
gert ráð fyrir.
Bati fjárfestingar verður hins vegar seinna á ferðinni en talið var
í ágúst. Að mestu leyti skýrist það af töf stóriðjufjárfestingar. Önnur
atvinnuvegafjárfesting verður mjög takmörkuð um alllangt skeið.
Mikil umframframleiðslugeta er í innlendri atvinnustarfsemi, eftir mörg
ár mikillar fjárfestingar, t.d. í byggingariðnaði og þjónustustarfsemi
af ýmsu tagi, sem mun halda aftur af fjárfestingu á næstu árum. Það
sama á við um fjárfestingu í sjávarútvegi. Takmarkað framboð láns-
fjár og mikil skuldsetning innlendra fyrirtækja dregur einnig úr vilja til
fjárfestingar á meðan þau draga úr skuldsetningu. Útflutningsvöxtur
verður meiri vegna lægra gengis og hraðari endurbata alþjóðlegra við-
skipta. Á móti kemur hins vegar minni samdráttur innflutnings.
Horfur er á að samdráttur landsframleiðslu verði nokkru minni á
þessu ári en spáð var í ágúst en svipaður á næsta ári. Hagvöxtur árið
2011 verður hins vegar meiri og eru horfur á allnokkrum hagvexti
árið 2012. Batinn er talinn hefjast á fyrsta fjórðungi næsta árs, þegar
árstíðarleiðréttur ársfjórðungslegur hagvöxtur verður jákvæður á ný.
Að sama skapi er útlit fyrir að atvinnuleysi verði minna en spáð var í
ágúst. Það mun þó halda áfram að aukast fram á næsta ár. Nú er talið
að atvinnuleysi nái hámarki í rúmlega 10% snemma á næsta ári, sem
er u.þ.b. einni prósentu minna en í síðustu spá.
Áfram útlit fyrir hraða hjöðnun verðbólgu
Vaxandi slaki í þjóðarbúskapnum dregur úr undirliggjandi launa- og
verðbólguþrýstingi. Áhrif samdráttar eftirspurnar verða þó minni en
ætla má við fyrstu sýn, því framleiðslugeta tapast við það að fjár-
magnsstofninn dregst saman og jafnvægisatvinnuleysi rís tímabundið
í kjölfar fjármálakreppunnar. Útlit er hins vegar fyrir að framleiðsluslak-
inn verði minni og hverfi fyrr en spáð var í ágúst, í samræmi við betri
hagvaxtarhorfur. Hins vegar er útlit fyrir að gengi krónunnar verði
heldur lægra en þá var spáð, eða nálægt 180 kr. gagnvart evru fram
eftir næsta ári, en um 168 kr. gagnvart evru í lok spátímans, u.þ.b. 8%
hærra en um þessar mundir.
Horfur eru á að verðbólga leiðrétt fyrir áhrifum óbeinna skatta
hjaðni hægar og verði að jafnaði nokkru meiri á næsta ári en spáð var í
ágúst. Gætir þar áhrifa lægra gengis og minni samdráttar eftirspurnar,
eins og áður var nefnt. Verðbólga án skattaáhrifa verður eigi að síður
við markmið á seinni hluta næsta árs og tímabundið undir verðbólgu-
markmiðinu. Ekki er útilokað að skammvinn verðhjöðnun geti orðið
á fyrri hluta árs 2011 haldist gengi krónunnar tiltölulega stöðugt.
Undirliggjandi verðbólga verður hins vegar aftur við markmið í lok
spátímans.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Mynd I-14
Framleiðsluspenna -
samanburður við PM 2009/3
% af framleiðslugetu
PM 2009/4
PM 2009/3
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
201220112010200920082007
Heimildir: Vinnumálastofnun, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-15
Atvinnuleysi - samanburður við PM 2009/3
% af mannafla
PM 2009/4
PM 2009/3
0
2
4
6
8
10
12
20112010200920082007 2012
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd I-13
Hagvöxtur - samanburður við PM 2009/3
%
PM 2009/4
PM 2009/3
-15
-10
-5
0
5
10
201220112010200920082007