Peningamál - 01.11.2009, Qupperneq 50

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
9
•
4
50
ARIMA-líkanið spáir að hún verði töluvert hærri, eða 8,4%. Spá
kostnaðarlíkansins endurspeglar að lítill þrýstingur er frá vinnumarkaði
nú um stundir og að gengi krónunnar hefur verið stöðugra á síðustu
mánuðum en fyrr á árinu. Hins vegar lítur það fram hjá þeim þáttum
sem snúa að væntingum um þróun gengis krónunnar, en breytingar
í þeim geta tafið fyrir áhrifum veikara gengis krónunnar á verðbólgu.
Spá ARIMA-líkansins endurspeglar hins vegar verðbólgustig mán-
aðanna á undan. Þessi líkön hjálpa til við að gefa vísbendingar um
verðbólguhorfur til skemmri tíma þó að hvort um sig segi sína sögu. Í
grunnspánni fyrir næstu tvo ársfjórðunga er í raun tekið mið af báðum
sjónarmiðum sem koma fram í spám líkananna og er gengið út frá því
að meiri undirliggjandi verðbólguþrýstingur sé til staðar en ætla mætti
út frá kostnaðarþrýstingi.
Meiri undirliggjandi verðbólga fram á mitt ár 2011
Talið er að undirliggjandi verðbólga, þ.e. verðbólga án áhrifa
óbeinna skatta, verði heldur meiri fram á mitt ár 2011 en talið var í
Peningamálum í ágúst sl. Þótt undirliggjandi verðbólga muni minnka
heldur hægar en spáð var í ágúst, er áfram gert ráð fyrir að verðbólga
hjaðni tiltölulega hratt þegar kemur fram á næsta ár. Mikill slaki hefur
myndast í þjóðarbúskapnum, gert er ráð fyrir að gengi krónunnar
verði tiltölulega stöðugt framan af spátímanum og horfur eru á tak-
mörkuðum kostnaðarþrýstingi vegna launahækkana. Reiknað er með
því að undirliggjandi verðbólga verði nálægt markmiði Seðlabankans
á seinni hluta næsta árs, u.þ.b. ársfjórðungi síðar en í ágústspánni.
Áfram eru horfur á að undirliggjandi verðbólga fari tímabundið niður
fyrir markmiðið haldist gengi krónunnar tiltölulega stöðugt. Í lok spá-
tímans er áætlað að undirliggjandi verðbólga verði um 2%.
Breyttar áætlanir um álagningu óbeinna skatta breyta horfum um
mælda verðbólgu
Í tengslum við áætlun um jöfnuð í ríkisfjármálum er að vænta veru-
legra tekjuöflunaraðgerða af hálfu hins opinbera og mun það hafa
áhrif á mælda verðbólgu. Í þessari spá er þó reiknað með nokkru minni
áhrifum af hækkun óbeinna skatta á verðlag en í Peningamálum í
ágúst og byggist það mat á upplýsingum úr fjárlagafrumvarpi næsta
árs. Áætlað er að verðlagsáhrif nýrra skattabreytinga muni nema um
1,6 prósentum sem koma fram á fyrsta fjórðungi ársins. Munurinn á
undirliggjandi og mældri ársverðbólgu verður þó nokkru meiri en sem
því nemur framan af árinu á meðan áhrif skattabreytinga sem kynntar
voru á þessu ári eru enn inni í ársmælingunni. Samanlögð áhrif meiri
undirliggjandi verðbólgu framan af spátímanum og minni verðlags-
áhrifa skattahækkana eru þau að reiknað er með nokkru meiri mældri
verðbólgu fram á árið 2012 en í síðustu Peningamálum.
%
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd VIII-10
Verðbólguspár úr ólíkum líkönum
Verðbólga án skattaáhrifa
PM 2009/4
ARIMA-líkan
Einfalt kostnaðarlíkan
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2009
1. ársfj. 2. ársfj. 3. ársfj. 4. ársfj. 1. ársfj.
2010
%
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd VIII-11
Verðbólga og verðhækkanir evru
Breyting frá sama tíma árið áður
Verðbólga án skattaáhrifa (v. ás)
Gengi krónu gagnvart evru (h. ás)
0
3
6
9
12
15
18
-20
0
20
40
60
80
100
201220112010200920082007
%
%
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd VIII-12
Verðbólga með og án skattaáhrifa
Verðbólga
Verðbólga án skattaáhrifa
Verðbólgumarkmið
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
201220112010200920082007