Peningamál - 01.11.2009, Blaðsíða 24

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
9
•
4
24
Ávöxtunarkrafan á stutta enda markaðsins hefur hins vegar heldur
hækkað frá síðasta vaxtaákvörðunarfundi í september í samræmi við
aðgerðir Seðlabankans til að draga lausafé af markaðinum. Þessi þróun
gekk þó aðeins til baka eftir birtingu fundargerðar peningastefnunefnd-
ar Seðlabankans sem virtist skapa væntingar meðal fjárfesta um að
vextir yrðu lækkaðir fyrr en áður hafði verið talið. Hefur ávöxtunarkraf-
an á stysta enda markaðsins hækkað um u.þ.b. 0,5 prósentur frá síðasta
vaxtaákvörðunarfundi. Óverðtryggðir vextir á lengri enda óverðtryggða
markaðsins hafa hins vegar heldur lækkað frá síðustu vaxtaákvörðun til
samræmis við lækkun verðtryggðra vaxta.
Styttri endi vaxtarófsins hliðrast upp en lengri endinn hefur
lækkað
Styttri endi vaxtarófsins hefur því hliðrast upp á við en er áfram tölu-
vert niðurhallandi. Lengri hluti rófsins er áfram flatur en hefur hliðrast
niður frá síðustu vaxtaákvörðun í september. Markaðsaðilar virðast nú
hafa verðlagt tæplega 1 prósentu lækkun vaxta næsta mánuðinn inn í
ávöxtunarkröfuna en að vextir komi síðan til með að hækka eitthvað
til lengri tíma litið, sem gæti endurspeglað væntingar um efnahags-
bata og/eða að töluverð lánsfjárþörf ríkisins á næstu misserum muni
þrýsta upp langtímavöxtum. Hafa verður þó í huga að umrót und-
anfarinna missera gerir túlkun vaxtarófsins ákaflega erfiða.
Þrýstingur á gengi krónunnar virðist hafa minnkað …
Frá útgáfu Peningamála 2009/3 um miðjan ágúst hefur gengi krón-
unnar veikst um 1½% miðað við viðskiptavegna gengisvísitölu, um
2½% gagnvart evru, en styrkst um tæplega 2% gagnvart Bandaríkjadal
og um 3% gagnvart sterlingspundi. Miðað við viðskiptavegna geng-
isvísitölu var gengi krónu 1½% lægra á þriðja ársfjórðungi en spáð
var í ágúst og 2½% lægra gagnvart evru. Útlit er fyrir að krónan verði
einnig nokkru veikari á síðasta fjórðungi ársins en spáð var í ágúst.
Þrýstingur á gengið virðist hins vegar hafa minnkað. Þannig
hefur krónan haldist tiltölulega stöðug í kringum 180 kr. gagnvart evru
þrátt fyrir að hlutdeild Seðlabankans í viðskiptum á gjaldeyrismarkaði
hafi minnkað verulega. Hlutur Seðlabankans í gjaldeyrisviðskiptum í
september nam einungis rúmlega 6% af heildarveltu og tæplega 19%
á þriðja ársfjórðungi í heild, en var 36% á öðrum fjórðungi og 26%
á þeim fyrsta. Krónan virðist því standa heldur styrkari fótum nú en
fyrr á þessu ári þegar flæði á markaðnum hafði tilhneigingu til að vera
mjög einhliða á söluhlið.
Ýmsar ástæður kunna að vera fyrir þessari þróun. Afgangur
á viðskiptum við útlönd hefur verið umtalsverður og útflutnings-
verð hefur styrkst á ný. Vaxtagreiðslur til erlendra aðila hafa verið
minni á seinni helmingi ársins en hinum fyrri. Útflutningstekjur hafa
líklega einnig skilað sér betur inn á gjaldeyrismarkaðinn. Þannig hefur
uppsöfnun á gjaldeyrisinnstæðureikningum fyrirtækja í innlendum
bönkum t.d. stöðvast. Einnig gæti minni þrýstingur á gengið verið
vísbending um að traust á krónuna sé að aukast þar sem dregið hafi
úr óvissu tengdri innlendu fjármálakerfi, þótt enn sé nokkuð í land að
fjármálakerfið taki að starfa með eðlilegum hætti á ný. Einnig gætir
meiri bjartsýni og vilja til áhættutöku á alþjóðlegum fjármálamörk-
%
Mynd III-9
Framvirkir vextir á fjármálamarkaði
Heimild: Seðlabanki Íslands.
27.10.2009 1.10.2009 17.10.2009
5,0
5,5
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
10987654321
Ár
M.kr.
Mynd III-10
Velta á gjaldeyrismarkaði
Daglegar tölur 4. desember 2008 - 30. október 2009
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Apr.Mar.Feb.Jan.Des.
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1.000
1.100
1.200
1.300
Maí Júní Júlí Ág. Sep. Okt.
Mynd III-11
Gengi krónu gagnvart evru og inngrip
Seðlabankans á gjaldeyrismarkaði
Desember 2008 - október 2009
Millj.evra
Inngrip á gjaldeyrismarkaði (v. ás)
Gengi krónu gagnvart evru (h. ás)
Heimildir: Seðlabanki Íslands.
Kr./evra
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
140
145
150
155
160
165
170
175
180
185
20092008