Skírnir - 01.09.1994, Side 154

424
ATLI INGÓLFSSON
SKlRNIR
ofan greinir renna bragliðirnir hins vegar saman í ferskeytlunni:
Þríliðurinn fellur inn í rytma tvíliðarins og eru þeir því jafnlangir,
sem jafngildir því að raunverulegur þríliður sé ekki til. I hérlendri
bragfræði hefur jafnan verið kallaður þríliður þar sem þrjú at-
kvæði koma í stað tveggja, eins og hér að ofan. Á því þyrfti að
hafa þann fyrirvara, að hann myndast við samruna, og er ekki
annað en bólginn tvíliður. Að auki við þennan mun ferskeytlu og
hrynbragar sáum við að raunveruleg tilbrigði að hætti hrynbragar
er ekki hægt að tíðka í ferskeytlunni.
Annað sem munar á ferskeytlunni og hrynbrag er að hryn-
bragurinn raðar upp bragliðum sem málið skarar á ýmsan hátt,
setur hlé þar sem hentar og gjarnan í miðjum lið, en á endanum
verður grindin að ganga upp. Hún sjálf segir ekki hvar þagnir
eiga að vera. Ferskeytla ber hins vegar stýfðan lið, sem er nokkur
ráðgáta. Það er nefnilega satt að hann hljómar eins og bragliður
sem klippt hefur verið aftan af, en ekki þannig að hann styttist
heldur þannig að í stað veika atkvæðisins kemur þögn, enda
raskast takturinn hvergi í venjulegum upplestri. Þegar ferskeytla
er lesin myndar hún því í tvígang þennan rytma:
I J J J> ! J J) J ^ I
J J) J J) I J J) Þ I
Hornklofinn merkir stýfða liðinn. Þögnin sem verður eftir stýfða
liðinn veldur því hversu gjarnt hagyrðingum er að hafa efnisskil á
sama stað og línuskil, enda óvenjulegt að rjúfa heila hugsun með
þögn. Enn lengra verður hléð eftir aðra línu.
Þögn getur verið ísmeygilegt stílvopn ef hún er óvænt. Skjóti
hún rótum í bragskilgreiningunni sjálfri verður hún til þess að
setningaskipan verður fyrirsjáanleg og helst samstíg línulengd-
inni. Meðan flestir bragarhættir una setningunum þess að mynda
eigin rytma hneigist ferskeytlan til að hneppa þær í fast horf.
Rytminn sníður hugsunina í mátulega búta sem virðast passa
honum, en sem því miður eru oft eins og leppar hver úr sinni átt-
inni sem skýla ekki nekt hans þegar út úr húsi kemur, því það