Skírnir - 01.09.1994, Side 190

SKÍRNISMÁL
Stærðfræði og
almenn menntun
1. Almenn menntun
sérhvert samfélag hefur einhvers konar viðmið eða viðteknar
hugmyndir um hvaða kunnátta, þekking eða hæfni felist í al-
mennri menntun og hvaða menntunarkröfur skuli gera til fólks.
Slík viðmið eða hugmyndir eru, ásamt sameiginlegu tungumáli,
sögu og ríkisvaldi, meðal þess sem gerir þjóð að samstæðri heild.
Við getum ef til vill skilgreint almenna lágmarksmenntun sem þá
vitneskju, skilning, hœfni og kunnáttu sem samfélagið krefst af
hverjum manni og mönnumþykir til minnkunar að vera án.
En almenn menntun er ekki bara lágmarksmenntun. Stundum
er orðasambandið notað sem einhvers konar andstæða sérmennt-
unar og talað um góða almenna menntun. Þá er átt við töluvert
meiri menntun en hægt er að krefjast af öllum þorra fólks. Menn
segja til dæmis að stúdentspróf veiti góða almenna menntun og
við skulum vona að það sé rétt. Með þessu er hvorki sagt að sam-
félagið krefjist þess að allir ljúki stúdentsprófi né að það sé
skammarlegt að vera án þess. I samræmi við þetta getum við skil-
greint góða almenna menntun sem vitneskju, skilning, hæfni og
kunnáttu sem er ætlast til eða talið æskilegt að allir menntaðir
menn hafi á valdi sínu.
Hér á landi telst það væntanlega hluti af góðri almennri
menntun að kannast við Egil Skallagrímsson og Gretti sterka,
kunna mannganginn í skák, þekkja algengar fuglategundir, geta
farið með nokkur kvæði og vísur utan bókar, vita nokkurn veginn
hvað þróunarkenning Darwins gengur út á og vera læs á fleiri mál
en íslensku. Ymis önnur kunnátta er ekki talin eins almenn. Til
dæmis er ekki gert ráð fyrir því að menntaður almenningur kunni
að sanna Pýþagórasarreglu, stilla hljóðfæri eða brugga kræki-
berjalíkjör. Þessi kunnátta er talin vera fyrir fremur fámennan
Skírnir, 168. ár (haust 1994)