Skírnir - 01.09.1994, Page 196
466
ATLI HARÐARSON
SKlRNIR
þeim sem hvorki eru á hagfræði- né raungreinabrautum stærð-
fræði sem fólk væri líklegt til að hafa fyrir börnum sínum og nota
til skemmtunar þá tækist ef til vill að hafa einhver áhrif í þessa átt.
Ef þetta eiga að vera aðalrökin fyrir því að kenna öllum meiri
stærðfræði en þeir hafa bein not fyrir, þá er líklega ástæða til að
gerbreyta stærðfræðikennslu á öllum brautum framhaldsskóla
nema ef til vill raungreina- og hagfræðibrautum.
Nú skulum við líta á næstu rök, sem eru þau að stærðfræði
hafi menntagildi því menn botni ekkert í nútímasamfélagi og
þeirri veröld sem þeir tilheyra nema þeir kunni töluvert í henni.
Síðastliðin 300 ár hefur stærðfræðin farið sigurför um heim-
inn. I vísindabyltingunni á 17. öld hófu Galíleó, Descartes,
Hobbes, Leibniz, Newton og fleiri hana til æðstu metorða og
gerðu hana að drottningu hinna nýju vísinda. Síðan hefur hún
verið að færa út ríki sitt og hefur nú náð ítökum í hagfræði, fé-
lagsvísindum, málvísindum, stjórnmálum, tækni, boðskiptum og
meðferð upplýsinga. Nú er svo komið að hún snertir flest svið
mannlífsins, frá því nýburi er vigtaður og mældur og borinn sam-
an við meðaltal þangað til ævinni er lokið, maðurinn kominn
undir græna torfu, og tölvur reikna erfðafjárskatt af því sem hann
lætur eftir sig.
I ríki stærðfræðinnar gengur sólin aldrei til viðar. Þar fella
stjórnmálamenn gengið vegna þess að hagfræðingar hafa reiknað
út að þess þurfi; veðurfræðingar spá stormi vegna þess að tölva
einhvers staðar á Bretlandi eða í Kanada hefur reiknað út að djúp
lægð sé á leiðinni; fréttamenn skýra frá niðurstöðum skoðana-
könnunar og fullyrða að reiknað hafi verið út að litlar líkur séu á
að úrslit kosninga verði á annan veg.
Fyrir 300 árum var málum á annan veg háttað. Þá kunnu sér-
fræðingarnir sem spáðu í veðrið, gáfu yfirvöldum ráð og sögðu
fyrir um gengi valdhafanna yfirleitt hvorki margföldun né deil-
ingu, og þótti ekkert athugavert við það. Þá voru tölur sáralítið
notaðar miðað við það sem nú er.
En þótt stærðfræði komi víða við sögu er ekki þar með sagt að
allir þurfi að læra nein ósköp í henni. Rafmagn kemur líka víða
við sögu og það gegnir lykilhlutverki í nútímatækni. Samt er ekki
talin ástæða til að fræða skólafólk mikið um rafmagn.