Skírnir - 01.09.1994, Side 206

476
ÁGÚST ÞÓR ÁRNASON
SKÍRNIR
sínum og hverskonar upplýsingum á framfæri. 72. gr. frumvarps-
ins átti að tryggja ferðafrelsi íslendinga. 73., 74. og 75. gr. áttu að
tryggja félagsleg réttindi sem nánar skyldu útfærð í almennum
lögum. I 77. gr. var lagt bann við afturvirkni skattalaga. Þá var
lagt til að stofnað yrði embætti ármanns (umboðsmanns Alþing-
is) og að stjórnarskrárbreytingar yrðu í framtíðinni lagðar fyrir
dóm þjóðarinnar eftir að hafa hlotið samþykki Alþingis.
Margt af því sem lagt er til í frumvarpinu svipar til þeirra hug-
mynda sem koma fram í bók Gunnars G. Schram Um endurskoð-
un stjórnarskrárinnar. Að eigin sögn studdist Gunnar m.a. við
vinnu nefndarinnar sem skipuð var 1972 við samningu bókarinn-
ar. Það vekur þó athygli að sú áhersla sem Gunnar leggur á að
taka upp ákvæði um jafnrétti karla og kvenna fékk ekki hljóm-
grunn hjá stjórnarskrárnefndinni. Fulltrúar Alþýðubandalagsins
lögðu þó til að á eftir 63. gr. [„Mannréttinda skulu menn njóta án
manngreiningarálits vegna kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóð-
ernis, kynþáttar, litarháttar, efnahags eða stöðu sinnar í öðru til-
liti.“] kæmi ný grein, svohljóðandi: „Konur og karlar eiga jafnan
rétt á öllum sviðum og ber að tryggja þeim sömu tækifæri til
starfa og jafnt kaup fyrir sambærilega vinnu.“ Þeirri tillögu var
hafnað af meirihluta nefndarinnar. Frumvarpið sjálft varð ekki að
lögum.
A fimmtíu ára afmæli íslenska lýðveldisins þann 17. júní 1994
var samþykkt á hátíðarfundi Alþingis á Þingvöllum þingsálykt-
unartillaga um að stefnt skuli að því að ljúka endurskoðun VII.
kafla stjórnarskrárinnar fyrir næstu reglulegu alþingiskosningar.
I greinargerð með þingsályktuninni segir svo:
Að mati flutningsmanna ræður einkum þrennt því að eðlilegt er að end-
urskoða mannréttindaákvæði stjórnarskrárinnar. í fyrsta lagi þarf að efla,
samhæfa og samræma mannréttindaákvæðin þannig að þau gegni betur
en nú því hlutverki sínu að vera vörn almennings í samskiptum við þá
sem með ríkisvaldið fara. I öðru lagi er þörf á því að færa ýmis ákvæði til
nútímalegra horfs enda eru þau óbreytt frá því að fyrsta stjórnarskrá ís-
lands var sett árið 1874. I þriðja lagi er tímabært að endurskoða mann-
réttindaákvæði stjórnarskrárinnar með tilliti til þeirra þjóðréttarlegu
skuldbindinga sem Island hefur gengist undir með því að gerast aðili að
alþjóðlegum sáttmálum til verndar mannréttindum.